Έλα και πάρ’ την μόνος σου τη λευτεριά

Εντυπώσεις και συνειρμοί από μια τυχαία συζήτηση

Πρώτο σημείο. Πολλοί παλιότεροι αγωνιστές κατέληγαν με οδυνηρό βιωματικό τρόπο στο συμπέρασμα ότι είναι λάθος για έναν επαναστάτη να φτιάχνει οικογένεια, αφενός για να μην καθίσταται ευάλωτος στην πίεση του εχθρού του, που μπορεί να τον εκβιάσει, να μεταχειριστεί άσχημα τους δικούς του και να ξεσπάσει πάνω τους για αντίποινα, κι αφετέρου γιατί η γυναίκα του και τα παιδιά του δε φταίνε σε τίποτα να πληρώνουν το τίμημα για τις δικές του επιλογές και να τραβάνε τα πάνδεινα. Αλλά αυτός δεν ήταν ο κανόνας.

Από την άλλη βέβαια ο επαναστάτης δεν πρέπει να είναι κάτι ξεχωριστό από τις μάζες, χωρίς δικαίωμα στην προσωπική ζωή και τις ιδιαίτερες στιγμές, αλλά ακριβώς κάποιος που ξεχωρίζει μέσα από τις μάζες για την αυτοθυσία και την καλλιέργειά του, να γίνεται ένα με αυτές και να πιάνει το σφυγμό τους.

Εν πάση περιπτώσει, ό,τι από τα δύο και αν ισχύει, σήμερα αυτή η συζήτηση γίνεται σε άλλο επίπεδο και με τελείως διαφορετικούς όρους. Έτσι δε μιλάμε πλέον για επαναστάτες αλλά για απλούς απεργούς. Πού πας κύριε να απεργήσεις; Έχεις σκεφτεί τις συνέπειες, την οικογένειά σου; Τι θα γίνουν αυτοί αν χάσεις τη δουλειά σου με τους τυχοδιωκτισμούς σου; (προφανώς τη δουλειά τη χάνεις κατ’ ευθύνη σου, δε σε απολύει κάποιος). Πού θα ξαναβρείς δουλειά να τους θρέψεις εν μέσω κρίσης;

Πολύς κόσμος βέβαια χάνει ούτως ή άλλως τη δουλειά και το μισθό του, είτε απεργεί είτε όχι, ή μάλλον ακριβώς γιατί δεν απεργεί και δεν οργανώνει την αντίδρασή του. Και αυτό είναι πολλοί που το καταλαβαίνουν, απεργοί και μη, αλλά δεν αρκεί για να ανατρέψει το φόβο που νιώθουν οι περισσότεροι.

Και δε μιλάμε μόνο για τον «απλό κόσμο». Βλέπεις γύρω σου παραδείγματα από συντρόφους. Άλλος πήγε πίσω το γάμο του, άλλος αναβάλλει τον αρχικό σχεδιασμό και δε βάζει μπρος για ένα παιδί, άλλοι απολύονται κι αναγκάζονται να ξενοικιάσουν και να επιστρέψουν άμεσα στο πατρικό τους. Και δε βλέπεις να υπάρχει διέξοδος.

Κάποτε οι σύντροφοι στιγματίζονταν γιατί δεν είχαν πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, ήταν αποκλεισμένοι από όλες τις θέσεις στο δημόσιο, κι έψαχναν δουλειές του ποδαριού για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Σήμερα η ανεργία δεν κάνει πολιτικές διακρίσεις και η μόνη διέξοδος φαίνεται να είναι η φυγή στο εξωτερικό –κι αυτή ως πότε; Δηλ αυτό ακριβώς που δεν αποτελεί την επιλογή ενός επαναστάτη –η φυγή. Κι αν δε μπορείς να προγραμματίσεις στοιχειωδώς την προσωπική σου ζωή, αυτό επηρεάζει αναπόφευκτα τη συνολική σου δράση.

Δεύτερο σημείο: για τους κομμουνιστές και την πάλαι ποτέ σοβαρή συνιστώσα.

Δεν αμφιβάλλω ότι στο ρεύμα υπάρχουν κάποιοι κομμουνιστές. Για τη σοβαρή συνιστώσα ισχύει αυτό που είχε πει κάποτε για το κόμμα αστειευόμενος ο ραφαηλίδης. Ότι εκεί μπορείς να βρεις τα πάντα, ακόμα και κομμουνιστές. Αλλά είναι αμφίβολο αν και κατά πόσο δίνουν αυτοί τον τόνο. Όπως είναι αμφίβολο αν μπορούμε να κάνουμε λόγο για κομμουνιστικό κόμμα, έστω μεταμοντέρνου τύπου. Και η αμφιβολία αυτή αφορά και τους δύο όρους, όπως είχε σημειώσει πολύ εύστοχα ο σπαρίλας, κατά το παρελθόν.

Τέλος πάντων αν μιλήσει καποιος για κομμουνιστές γενικά, είναι προφανές ότι δεν αναφέρεται στο ρεύμα, αλλά στους κουκουέδες. Κι αν κάποιος άσχετος πετύχει μια οποιαδήποτε πορεία θα πει: α, κατέβηκαν οι κουκουέδες στους δρόμους. Ακόμα κι αν πρόκειται για κάποιον άλλο χώρο με κόκκινες σημαίες και διακριτικά. Άντε στην καλύτερη να μιλάει για όλους μαζί, συνολικά, και να συμπεριλαμβάνει το σύριζα –γιατί κατά βάθος όλοι κουκουέ είναι, αλλά δεν το ξέρουν.

Αλλιώς... Είναι, τηρουμένων των αναλογιών, σα να κλείναμε ραντεβού να πάμε για μπάλα και να ‘ρχοταν κάποιος με στολή του τένις ή μια ρακέτα για πινκ-πονκ. Κι αυτά με μπαλάκια έχουν να κάνουν, αλλά δεν είναι το ίδιο, και δεν εννοώ λόγω μεγέθους. Είναι και η μορφή, το ειδικό βάρος, και γενικά ένα σύνολο παραμέτρων. Ούτε μπορείς να πεις, όχι μπάλα-μπαλάκι, κατά τη λογική της παροιμίας με το γιάννη και το γιαννάκη. Και ας θέλουν όλα τα μπαλάκια να γίνουν κάποτε αυτά μπάλα στη θέση του κκε.

Γιατί, μπάλα είναι και γυρίζει. Αλλά αν γυρίσεις τα πάνω-κάτω και χάσεις τις βασικές σου αρχές την πατάς, όπως στη διαφήμιση με το στοίχημα, και κινδυνεύεις να πέσεις χαμηλά στο βούρκο..

Τρίτο σημείο: πολύ συχνά ακούω ακόμα κι από δικούς μας ανθρώπους, που είναι κάπως κοντά μας πολιτικά, το γνωστό αφορισμό για το κκε που δε θέλει να κυβερνήσει και ακόμα και αν του χάριζαν ποτέ την εξουσία, αυτό θα την κοιτούσε στα δόντια, δε θα ήξερε τι να την κάνει και σε τελική ανάλυση θα την αρνούνταν.

Η εξουσία δεν είναι όμως δωράκι που στο χαρίζουν, ή κάποιος τίτλος πτυχίου που απονέμεται αριστίνδην, ως επιβράβευση των κόπων και των προσπαθειών σου. Όπως λέει κι ένα σύνθημα διασκευασμένο για την περίσταση: η εξουσία δεν χαρίζεται, κατακτιέται. Είναι ταξικός πόλεμος, που αφορά τους συσχετισμούς σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Αν κάποιοι εννοούν ότι θα χάριζαν στο κκε την κυβέρνηση, συγχέουν τους δυο όρους και ξεχνάνε κάτι πολύ βασικό: πως μια «χαρισμένη» κυβέρνηση, που θα είχε τους συσχετισμούς μόνο σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, θα ήταν δώρο άδωρο, δεμένη χειροπόδαρα, χωρίς πραγματική ελευθερία κινήσεων και χωρίς πραγματική δύναμη να επιβάλλει όσα λέει το πρόγραμμά της. Γιατί κράτος κι εξουσία σημαίνει πρωτίστως αυτό ακριβώς: η δύναμη να επιβάλλεις τη θέλησή σου.

Κι εδώ ισχύει ο τίτλος της ανάρτησης, από το στίχο στο αντάρτικο τραγούδι: έλα και πάρ’ την μόνος σου τη λευτεριά, με τραγούδια όπλα και σπαθιά. Επειδή προλάβαμε οριακά το τρένο της ετε και κλείσαμε μια θέση πίσω-πίσω στο τελευταίο βαγόνι, πιθανότατα δε θα χρειαστούμε τα γιαταγάνια. Πόσο μάλλον που η έφοδος στον ουρανό δε θα είναι ένα άτακτο γιουρούσει μια κι έξω. Θα την κερδίσουμε όμως με το σπαθί μας, κι όχι γιατί θα μας την χαρίσουν.

Η επανάσταση επίσης θα είναι σύγκρουση, και δε θα έχει μόνο τραγούδια, όπως φαντάζονται ίσως κάποια σύγχρονα παιδιά των λουλουδιών, μεταξύ παραισθήσεων και των πασιφιστικών αυταπατών τους. Ούτε όμως μόνο όπλα όπως πιστεύουν οι ντούροι ανυπόμονοι που θεωρούν τη μικροαστική τους βιασύνη αρετή. Η βία είναι μονάχα η μαμή και όχι η μητέρα της ιστορίας, που τη βοηθά να γεννήσει όσες κοινωνικές διεργασίες είναι ώριμες και μπαίνουν αντικειμενικά στο ιστορικό προσκήνιο.

Το ένοπλο κίνημα χωρίς τον πολιτικό αγώνα σα βάση, δε μπορεί να δώσει αποτέλεσμα. Φοβίζει τις μάζες αντί να τις πείθει και καταλήγει να μοιάζει –και να είναι- τυχοδιωκτισμός. Η έφοδος των μπολσεβίκων στα χειμερινά ανάκτορα ήταν αναίμακτη κι επικράτησε εύκολα –χωρίς ίσως να σπάσει ούτε ένα τζάμι. Άλλο αν μετά η μαύρη αντίδραση των λευκοφρουρών ανέλαβε, χάρη στην ιμπεριαλιστική επέμβαση. Κι εκεί πολύ δύσκολα θα τα έβγαζαν πέρα οι μπολσεβίκοι χωρίς την έμπρακτη μαζική πολιτική υποστήριξη της πλειοψηφίας του ρώσικου λαού.

Μολών λαβέ λοιπόν, χωρίς εφιάλτες, και (κοινοβουλευτικές) αυταπάτες ότι θα μπορούσαμε να αλώσουμε από μέσα την εξουσία και «τους τριακόσιους της βουλής». Για να γίνουμε μυριάδες, σαν τους αθανάτους, αλλά με πνεύμα αυτοθυσίας, όπως έχουν πάντα όσοι έχουν ορίσει στην ζωή τους να φυλάνε θερμοπύλες κι ετοιμάζονται για την έφοδο των μυρίων..