Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Πιο ζωντανός κι από εμάς τους ζωντανούς

Με το λένιν συνέβη αυτό ακριβώς που περιέγραφε ο ίδιος στην πρώτη κιόλας σελίδα του «κράτος κι επανάσταση» για το μαρξ και τους μεγάλους επαναστάτες· που οι πολιτικοί τους αντίπαλοι τους πολεμούν λυσσαλέα, όσο βρίσκονται εν ζωή και μετά θάνατο τους τυλίγουν με φωτοστέφανα και εγκώμια, για να αφαιρέσουν κάθε τι ζωτικό και επικίνδυνο από το έργο και τη διδασκαλία τους.

Αλλά τώρα με την κρίση, ξαναθυμήθηκαν τους κλασικούς, που… «επιστρέφουν στη μόδα» –λες και είχε πάψει ποτέ να είναι επίκαιρη η ανάλυσή τους. Όταν όμως αντιμετωπίζει κανείς το μαρξισμό σαν τάση της μόδας, τρέχα γύρευε τι θα έχει καταλάβει από αυτόν, τι θα έχει πάρει επιλεκτική με υψηλή κοπτοραπτική και πώς θα το παρουσιάζει στις πολιτικές του κολεξιόν. Έτσι λοιπόν μπορεί να μάθει πολλά κανείς βλέποντας κι ακούγοντας όλη αυτή τη στρατιά των όψιμων λενινιστών.


Όπως για παράδειγμα ότι η οκτωβριανή ήταν λέει η τελευταία αστική επανάσταση στην ευρώπη, γιατί έγινε με καθαρά (αστικο)δημοκρατικά αιτήματα για γη, ψωμί κι ειρήνη –καθώς είναι πολύ βολικό να ξεχνάμε, ως ασήμαντη λεπτομέρεια, το σύνθημα «όλη η εξουσία στα σοβιέτ», που τα συνόδευε. Και πως ήδη από την επανάσταση του 1905 και τις «δύο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας», η έγνοια του βλαδίμηρου δεν ήταν να χωρίσει σε φάσεις και στάδια την επαναστατική διαδικασία, αλλά πώς θα βγει μπροστά το προλεταριάτο ως αυτόνομη παρουσία να πάρει την εξουσία για να εξασφαλίσει ότι η υπόθεσή του θα τραβήξει ως το τέλος και δε θα μείνει στου δρόμου τα μισά.

Μαθαίνουμε ακόμα πως ο λένιν στην μπροσούρα του για τον αριστερισμό ήταν υπέρ της ενότητας, των συνεργασιών και των συμβιβασμών, συμβουλεύοντας πχ τους άγγλους συντρόφους του να συγχωνευτούν με τους εργατικούς. Κι είναι πολύ βολική η αμνησία που αδυνατεί να θυμηθεί πως οι μπολσεβίκοι δεν μπήκαν ποτέ στην κυβέρνηση του κερένσκι, ούτε τάσσονταν γενικά κι αφηρημένα υπέρ μιας ενότητας με τους άλλους σοσιαλιστές που δρούσαν στα σοβιέτ (μενσεβίκους κι εσέρους). Είναι δηλ βολικό να συγχέουμε την τακτική ευελιξία με τους συμβιβασμούς πάση θυσία κι από θέση αρχής, χωρίς να εξετάζουμε τι υπηρετούν και ποιος ωφελείται κάθε φορά. Γιατί ευελιξία δε σημαίνει σώνει και καλά ενότητα και πολιτικές συνεργασίες· αλλά εκτίμηση των συνθηκών και ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, συνεχείς δοκιμές τακτικών μέσων και συνθημάτων κι ελιγμοί στη βάση της πιο αδιάλλακτης στάσης σε ζητήματα αρχών και στρατηγικής.

Πληροφορούμαστε επίσης πως το κόμμα νέου τύπου έχει παλιώσει κι ανήκει πια στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Ενώ η τελευταία λέξη της λενινιστικής μόδας είναι οι φράξιες και οι συνιστώσες, που υπήρχαν στους μπολσεβίκους μέχρι το δέκατο συνέδριο (1921). Κι όταν σκέφτομαι πόσο «συνεπές» είναι κάθε πολιτικό μαγαζάκι που κάνει τα πάντα για να μπλοκάρει αποφάσεις, να διατηρήσει την αυτονομία του και τα οφέλη της επιχείρησης, αλλά υποτάσσεται υπάκουα στο συγκεντρωτισμό, όταν μυριστεί οφίτσια και προνόμια, θυμάμαι εκείνο το χαβαλεδιάρικο άσμα του ζουγανέλη, που ταιριάζει με την περίσταση και τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Θα ασκήσω βέτο, κατάλαβέ το


Κι ο κατάλογος αυτός θα μπορούσε να συνεχιστεί επ’ αόριστον με πολλά αντίστοιχα παραδείγματα, πχ για τη λενινιστική ανάλυση του κράτους, του ιμπεριαλισμού, του αδύναμου κρίκου, κοκ. Εξάλλου αυτή η φάμπρικα της διαστρέβλωσης είναι παλιά ιστορία, που κρατά ήδη από τα χρόνια που κάποιοι σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν αποσπάσματα του βλαδίμηρου για να δικαιολογήσουν πχ την ειρηνική συνύπαρξη ή ακόμα και την περεστρόικα –στη βάση της… λενινιστικής στροφής προς τη νεπ στα τελευταία χρόνια της ζωής του, που έμεινε ως διαθήκη και παρακαταθήκη για το μέλλον. Εξάλλου δεν είναι τόσο δύσκολο μες σε τόσες καμπές της ιστορίας και 50τόσους τόμους απάντων, να βρει κανείς την περίοδο και το τσιτάτο που τον βολεύει, για να δικαιολογήσει μια σημερινή του θέση. Κι αν έχει μείνει κάτι στον οπορτουνιστικό χυλό από όσα άκουσε και διάβασε κάποτε από το έργο του βλαδίμηρου, είναι αυτό ακριβώς: η τακτική ευελιξία στην επιλογή συγκεκριμένων τσιτάτων για κάθε συγκεκριμένη περίσταση, που πασπαλίζουν με λενινιστική χρυσόσκονη την πολιτική τους γραμμή.

Πρέπει πρώτα λοιπόν να ξύσουμε την οπορτουνιστική σκουριά που προσπάθησαν να αφήσουν στο λένιν κάποιες σύγχρονες αναγνώσεις –αν και σε τούτα δω τα μάρμαρα, κακιά σκουριά δεν πιάνει- και να του αφαιρέσουμε τα εκτυφλωτικά φωτοστέφανα που του φόρεσαν για να συσκοτίσουν την ουσία. Και ύστερα να επιχειρήσουμε μα αποτιμήσουμε την προσφορά και το έργο του, που δεν χωράνε στα απλά καθημερινά μέτρα κι ίσως χρειαστούν λιγότερο συμβατικά μέσα, για να το προσεγγίσουμε.

Γιατί ο λένιν ηγήθηκε μιας «επανάστασης ενάντια στο κεφάλαιο», όπως είπε λογοτεχνικά ο γκράμσι για τον οχτώβρη, λόγω της οικονομικής καθυστέρησης της ρωσίας και των λιγοστών πιθανοτήτων, που έμοιαζε να έχει αρχικά για να νικήσει.

Και ήταν η μορφή που άλλαξε τη ροή της ιστορίας στον εικοστό αιώνα και δοκίμασε κατά κάποιον τρόπο τα όρια της μαρξιστικής θεωρίας για την προσωπικότητα. Γιατί αν ακολουθήσουμε το κλασικό παράδειγμα του πλεχάνοφ για τη γαλλική επανάσταση κι ισχυριστούμε ότι η ιστορική ανάγκη της εποχής, θα μπορούσε να εκφραστεί και μέσω κάποιου άλλου προσώπου με παρόμοια χαρακτηριστικά, αν είχε εκλείψει ο ναπολέων, είναι ωστόσο εξαιρετικά αμφίβολο ότι η επανάσταση στη ρωσία θα είχε την ίδια εξέλιξη, χωρίς τη συμβολή του λένιν στην πολιτική των μπολσεβίκων.

Ο λένιν επίσης είναι εκείνη η μορφή που μπορεί να κάνει κάποιους από εμάς –σοβαρούς και υλιστές ανθρώπους, χωρίς δεισιδαιμονίες- να υπερασπιστούμε με πάθος τη διατήρηση ενός αναχρονιστικού μνημείου –φαραωνικού τύπου, καταπώς λένε μερικοί- όπως το μαυσωλείο, όπου εκτίθεται η σορός του. Όχι γιατί θέλουμε να κρατήσουμε άταφο το μαρμαρωμένο βασιλιά και την πολιτική του σκέψη σε μαυσωλείο· αλλά γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά τη δύναμη του συμβολισμού του για το λαό, αλλά και για τους αστούς, που τους μπαίνει στο μάτι και τους θυμίζει το πάθημα του παρελθόντος και το φάντασμα που πλανάται ακόμα και σήμερα πάνω από την ευρώπη και όλο τον κόσμο.

Μα πάνω απ’ όλα ο βλαδίμηρος ήταν ο θεωρητικός της πράξης, ο πολυπράγμων, πολυγραφότατος πολιτικός επιστήμονας, που κατείχε όσο κανείς άλλος την τέχνη της επανάστασης. Που μπορεί πχ να απομονωνόταν στην εξορία του για να μελετήσει τον καπιταλισμό της εποχής του και να συγγράψει την μπροσούρα για τον ιμπεριαλισμό ή και να αφήσει στη μέση το «κράτος και επανάσταση», όταν ξεσπούσε η θύελλα του οχτώβρη. Και όλα σχεδόν τα θεωρητικά έργα του ήταν προσανατολισμένα στη δράση και τις ανάγκες της πραγματικότητας, γραμμένα με απλό, εκλαϊκευτικό τρόπο, χωρίς θεωρητικές εκπτώσεις, για να μπορεί να τα διαβάσει και να τα καταλάβει κι ο μέσος προλετάριος της εποχής του –άλλο αν δεν μπορούν να το καταλάβουν οι σύγχρονοι μορφωμένοι μικροαστοί.


Κι αυτή ακριβώς η εκπληκτική σύνδεση της επαναστατικής θεωρίας και πράξης είναι ίσως το κορυφαίο επίτευγμα που μας αφήνει ενενήντα χρόνια μετά το θάνατό του ως παρακαταθήκη ο βλαδίμηρος, ο πιο ζωντανός από όλους τους ζωντανούς, όπως έλεγε προς τιμήν του ο ποιητής. Και συνεχίζει να είναι και το ζητούμενο της δικής μας εποχής.


83 σχόλια:

Poe είπε...

Να σου εγκαινιασω τον χωρο των σχολιων με δυο σχετικα ποιηματα ποχω γραψει


Πασχαλινό

Των ζωντανών νεκρών οι ψυχές

κάνουν παρέα στων αθανάτων τα κόκκαλα,

μέσα στο χώμα.

Και από πάνω, τα ζωντανά νεκρά τους σώματα,

περιπατούν σε ένα μικρό κομμάτι γης,

με το βλέμμα τους άδειο.

Και είναι το πνεύμα των αθανάτων ολόγυρα τους,

τους γυροφέρνει,

πιο ζωντανό από τους ζωντανούς,

μα εκείνοι δεν το αισθάνονται.

Είναι στον αέρα, είναι στο σφυρί, είναι στην λάσπη,

μα εκείνοι, ζωντανοί-νεκροί, ανάσες δεν παίρνουν,

το χουν για δανεικό το σφυρί και ότι φτιάζουν με τη λάσπη δεν το λένε δικό τους.

Κι όταν συμβαίνει, μεθυσμένος από τον καθαρό αέρα, κάποιος να πει

“δικό μας είναι το σφυρί, και όλα τούτα που φτιάξαμε με τη λάσπη δικά μας είναι“,

κουράζεται σαν βλέπει τα άδεια βλέμματα να τον αγριοκοιτάζουν,

κι άλλοτε πεισμώνει.

~

Ανδριάντας

Μην τον λυπάσαι ετούτον, δεν είναι νεκρός, τείνει στο άπειρο!

Πότισε το αίμα του το χώμα και η ψυχή του έγινε σπόρος και βλάστησε.

Μην τον φοβάσαι και μην τον κλαίς, διάλεξε ο ίδιος τον τάφο του, μα διάλεξε μαζί και την πορεία της ζωής του.

Όταν ξανά σε βγάλει ο δρόμος μετά από χρόνια, που θα ναι δέντρο αειθαλές, σταμάτα λίγο και παρατήρησε το.

θα δεις πουλιά να τσιμπολογάνε τα φρούτα του και να χουν φτιάξει φωλιές, κι αν σκάψεις θα βρεις σκουλήκια να οργώνουν τη γη κάτω απ τις ρίζες του και γύρω γύρω μέλισσες, θα κουβαλούν το νέκταρ στις κυψέλες τους για να το κάνουν μέλι.

Μπορείς αν θες για λίγο να αποκοιμηθείς κάτω απ΄το πυκνό του φύλλωμα, να ονειρευτείς, και όταν ξυπνήσεις θα έχεις τον τρόπο να πλάσεις το δικό σου ανδριάντα, όχι ένα άψυχο άγαλμα μα ενα δέντρο χιλιάδων ζωών.

Ανώνυμος είπε...

Εκπληκτικό κείμενο που περιέχει τα πάντα!

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

δυστυχως οι όψιμοι Λενιννιστες που αναφέρεις αξιοποιούνε τις συσσωρευμενες στρεβλώσεις για τον Λενιν και την διδασκαλία του που υπάρχουν στις παραδόσεις του κομμουνιστικου κινηματος και του τρόπου με τον οποίο τον αντιμετώπισε η ΕΣΣΔ για μεγάλο διάστημα.
Ο Λένιν ήταν επιστημονας επαναστατης και όχι θεος ή αβλαβές εικονισμα. Το έργο του πρέπει να μελετηθει ξανα και ξανα και ξανα και όχι να χρησιμοποιηθεί ως "Βιβλος η κοράνι" για να δικαιολογηθεί η εκάστοτε οπορτουνιστικη κομματικη επιλογη όπως κάνει σήμερα το ΝΑΡ=ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΕΡΓΑΤΙΚΟΑΓΩΝΑ -ΝΕΑ ΣΠΟΡΑ -ΙΣΚΡΑ.

Ας διαβάσουμε Λένιν, ας διαβάσουμε Τζων Ρηντ ας διαβάσουμε Ροζα Λουξεμπουργκ και άλλους πραγματικους επανάστάτες που κανανε επανάσταση και ας αφησουμε όλους αυτους τους κυριους που θέλουν να κάνουνε κυβερνηση της αριστερας με τις αγιαστούρες τους.

Μαγιακοφσκι

Ανώνυμος είπε...

το κειμενο ειναι καταπληκτικο τα λεει πεντακαθαρα. και σωστα αναφερει για την οπορτουνιστικη σκονη που εχει κατση επανω απο τους διαστρεβλω τες της ιστοριας προκειμενου να δι καιολογησουν της σκοπιμες παρεκλισης που εφαρμοζαν

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
AGIS είπε...

"...Όπως για παράδειγμα ότι η οκτωβριανή ήταν λέει η τελευταία αστική επανάσταση στην ευρώπη, γιατί έγινε με καθαρά (αστικο)δημοκρατικά αιτήματα για γη, ψωμί κι ειρήνη –καθώς είναι πολύ βολικό να ξεχνάμε, ως ασήμαντη λεπτομέρεια, το σύνθημα «όλη η εξουσία στα σοβιέτ», που τα συνόδευε."

Φυσικά πρόκειται για σχήμα υποταγμένο σε "μικροπολιτικές σκοπιμότητες" (η πολιτική του συριζα τώρα και "λενινιστική"!).

Πέρα από αυτό όμως, ας μου εξηγήσει κάποιος γιατί η ειρήνη και το ψωμί είναι "αστικοδημοκρατικά αιτήματα". Καλά για τη γη δεν το συζητάω: αυταπόδεικτα αστικοδημοκρατικό, μόνο που εν προκειμένω, την ώρα εκείνη, η απαλλωτρίωση της γης από τους τσιφλικάδες δεν σήμαινε μόνο "μικροϊδιοκτησία" αλλά επίσης και απαλλοτρίωση των απαλλοτριωτών, ιδιοποίηση από τους άμεσους παραγωγούς των μέσων της εργασίας τους.

Εν πάση περιπτώσει, ας δεχτούμε ότι το όλο τρίπτυχο δεν είναι τίποτα άλλο παρά αστικοδημοκρατικό.
Αξίζει λοιπόν και σε αυτή την περίπτωση να κρατήσουμε, ότι η σοσιαλιστική επανάσταση πραγματοποιήθηκε σαν καρπός τριών αστικοδημοκρατικών αιτημάτων (διεκδικήσεων για την ακρίβεια) που η αστική εξουσία και μάλιστα στην αστικοδημοκρατική της μορφή ήταν ανίκανη να ικανοποιήσει.

Πράγμα όχι εντελώς απρόβλεπτο: από τις αρχές του ιμπεριαλιστικού πολέμου ο δρόμος για την ειρήνη περνούσε μέσα από την κατεύθυνση της μετατροπής του σε ταξικό εμφύλιο...

Και κάτι περισσότερο από τα παραπάνω: Η σοσιαλιστική επανάσταση ήρθε σαν καρπός της ανικανότητας της αστικής τάξης να υπερασπιστεί την ίδια "της" την επανάσταση. Στις συνθήκες του Οκτώβρη δεν υπήρχε ενδιάμεση λύση, δεν υπήρχε θέμα διατήρησης των "αστικοδημοκρατικών κατακτήσεων" του Φλεβάρη. Υπήρχε μόνο το δίλημμα: σοσιαλιστική επανάσταση και σοβιετική εξουσία ή αντεπανάσταση και συνολική επικράτηση της αντίδρασης. Κατά το "σχήμα" που έχω κατανοήσει τα πράγματα τουλάχιστον...

Poe είπε...

πως αντι για να λεμε "εγκληματα του ναζισμου και του σταλινισμου" , θα λεγαμε "εγκληματα του ναζισμου και του λενινισμου"

AGIS είπε...

Και κάτι για τη νεπ:

Σαν πολιτική στροφή πραγματοποιείται το 1922 (αν κάνω λάθος περιμένω διόρθωση), όμως τα κύρια προβλήματα στα οποία αποσκοπεί να δώσει απάντηση είναι προγενέστερα.

"...Ξέρουμε ότι δε μπορούμε να χτίσουμε την κομμουνιστική κοινωνία, αν δεν αναδημιουργήσουμε τη βιομηχανία και τη γεωργία και μάλιστα να τις αναδημιουργήσουμε όχι όπως παλιά. Πρέπει να τις αναδημιουργήσουμε πάνω σε μια σύγχρονη βάση, στηριγμένη στην τελευταία λέξη της επιστήμης. Ξέρετε ότι η βάση αυτή είναι ο ηλεκτρισμός, ότι μόνο όταν εξηλεκτριστεί όλη η χώρα, όλοι οι κλάδοι της βιομηχανίας και της γεωργίας, όταν θ' αφομοιώσετε αυτό το καθήκον, μόνο τότε θα μπορέσετε να οικοδομήσετε για τον εαυτό σας την κομμουνιστική κοινωνία, που δε μπορεί να την οικοδομήσει η παλιά γενιά.

Μπροστά μας μπαίνει το καθήκον της οικονομικής αναγέννησης όλης της χώρας, της αναδιοργάνωσης, της ανόρθωσης και της γεωργίας και της βιομηχανίας πάνω σε σύγχρονη τεχνική βάση, που στηρίζεται στη σύγχρονη επιστήμη, στην τεχνική, στον ηλεκτρισμό.

[...]

Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι χρειάζονται όχι λιγότερο από 10 χρόνια για τον εξηλεκτρισμό της χώρας, για να μπορέσει να εξυπηρετηθεί η φτωχεμένη χώρα μας σύμφωνα με τις τελευταίες καταχτήσεις της τεχνικής.

Και να, η γενιά που είναι σήμερα 15 χρόνων και που ύστερα από 10-20 χρόνια θα ζει μέσα στην κομμουνιστική κοινωνία, πρέπει όλα τα καθήκοντα της μάθησής της να τα βάζει έτσι που κάθε μέρα σε κάθε χωριό, σε κάθε πόλη, η νεολαία να κάνει πραχτικά τούτο ή εκείνο το καθήκον της κοινής δουλειάς, έστω και το πιο μικρό, έστω και το πιο απλό..."

Τα παραπάνω λόγια, πχ, είναι από την ομιλία του Λένιν στο συνέδριο της κομμουνιστικής νεολαίας το 1920.

Αναυδος είπε...

Πολύ ωραίο κείμενο (και επίκαιρο με τα σκουπίδια που γραφουν πολλοί τελευταία)

Ο Λένιν ηταν πριν από όλα πολεμιστής και για να επιβεβαιώσω τον Poe παραθέτω ένα τηλεγράφημα του στη μέση του εμφυλίου

11-8-1918
Σύντροφοι,
Η εξέγερση στις πέντε κουλάκικες επαρχίες θα πρέπει να καταπνιγεί χωρίς έλεος. Το απαιτεί το συμφέρον ολόκληρης της επανάστασης γιατί έχουμε μπροστά μας την τελική αποφασιστική μάχη με τους κουλάκους. Χρειάζεται να δώσουμε ένα μάθημα:
1) Πρέπει να κρεμάσετε (να κρεμάσετε εξάπαντος ώστε ο λαός να δει) 100 διαβόητους κουλάκους, τους πλούσιους τις αιματορουφήχτρες
2) Δημοσιεύτε τα ονόματα τους
3) Πάρτε τους όλη τη σοδειά
4) Εκτελέστε τους ομήρους – σύμφωνα με το χθεσινό τηλεγράφημα
Όλα αυτά πρέπει να γίνουν με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνθρωποι από εκατοντάδες μίλια μακριά να δουν τρομάξουν μάθουν και ουρλιάξουν: ας πνίξουμε και στραγγαλίσουμε αυτές τις αιματορουφίχτρες κουλάκους

Τηλεγράφησε μας αναφέροντας τη λήψη και την εκτέλεση του παρόντος
Δικός σας Λένιν,

Υγ χρησιμοποιήστε τους σκληρότερους ανθρώπους σας για το σκοπό αυτό.

Υγ2
Πήγα στους -15 να αποτίσω φόρο τιμης αλλά δυστυχως το μαυσωλείο ανοίγει μία φορά την εβδομάδα

AGIS είπε...

Σχετικά με το τηλεγράφημα που παραθέτει ο άναυδος είχε γίνει κάποια συζήτηση προ επταετίας στο ιντιμίντια.
Από τη συζήτηση είχε προκύψει πως η διαταγή αυτή δεν υπάρχει στην 5η έκδοση των Απάντων του (την πλήρη) και σε καμιά προηγούμενη. Είχαν όμως παρατεθεί τηλεγραφήματα (με το ίδιο θέμα) των ημερών πριν και μετά την ημερομηνία αυτής της αναφερόμενης διαταγής με αντίστοιχο όχι όμως ταυτόσημο περιεχόμενο.

Είχε επίσης προκύψει από τη συζήτηση ότι η φράση "Εκτελέστε τους ομήρους" αποτελεί μεταφραστικό λάθος, και ότι η σωστή απόδοση είναι "καθορίστε ομήρους", και όπως λεγέται σε άλλο από αυτά τα τηλεγραφήματα: "Προτείνω να μην πιάσετε «ομήρους», αλλά να τους καθορίσετε ονομαστικά κατά επαρχία. Σκοπός του καθορισμού : ακριβώς οι βαθύπλουτοι, όπως εγγυώνται για την αποζημίωση, θα εγγυώνται με τη ζ ω ή τους για την άμεση συγκέντρωση και αποθήκευση των πλεονασμάτων σιτηρών"

https://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=777422#797889

AGIS είπε...

(συνεχεια από το προηγούμενο)

Στην πορεία, επίσης, εκείνης της συζήτησης γίνεται λόγος για ένα κομμάτι από τον πρόλογο του Μαρξ στην 1η έκδοση του "Κεφαλαίου", όμως το περιεχόμενο εκείνου του ποστ έχει σβηστεί.
Πρόκειται πάντως για το εξής απόσπασμα:

"Δεν πρέπει να γελιόμαστε γι’ αυτό. Όπως ο αμερικανικός πόλεμος της ανεξαρτησίας του 18ου αιώνα αποτέλεσε το σάλπισμα της εφόδου για την ευρωπαϊκή αστική τάξη, έτσι και ο αμερικανικός εμφύλιος του 19ου αιώνα αποτέλεσε το σάλπισμα της εφόδου για την ευρωπαϊκή εργατική τάξη. Στην Αγγλία είναι χειροπιαστό το προτσές της ανατροπής. Όταν το προτσές αυτό φτάσει μιαν ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης πρέπει να βρει τον αντίχτυπό του στην ηπειρωτική Ευρώπη. Εκεί θα κινηθεί με πιο θηριώδικες ή πιο ανθρώπινες μορφές, ανάλογα με το βαθμό ανάπτυξης της ίδιας της εργατικής τάξης. Αν παραβλέψουμε λοιπόν τα ανώτερα ελατήρια, το πιο ουσιαστικό συμφέρον των σημερινών κυρίαρχων τάξεων επιβάλλει σ’ αυτές να βγάλουν από τη μέση όλα τα εμπόδια που μπορούν να ελέγχονται με νόμους και που εμποδίζουν την ανάπτυξη της εργατικής τάξης. Γι’ αυτό το λόγο σε τούτο τον τόμο αφιέρωσα ανάμεσα στ’ άλλα τόσο μεγάλο μέρος στην ιστορία, στο περιεχόμενο και στα αποτελέσματα της αγγλικής εργοστασιακής νομοθεσίας. Το ένα έθνος πρέπει και μπορεί να μαθαίνει από το άλλο. Κι αν ακόμα μια κοινωνία βρίσκεται στα ίχνη του φυσικού νόμου της κίνησής της –κι ο τελικός σκοπός τούτου του έργου είναι να αποκαλύψει τον οικονομικό νόμο κίνησης της σύγχρονης κοινωνίας- δεν μπορεί ούτε να υπερπηδήσει ούτε να καταργήσει με διατάγματα φυσικές φάσεις της ανάπτυξής της. Μπορεί όμως να συντομεύσει και να απαλύνει τους πόνους του τοκετού."

Αναυδος είπε...

χωρις να θελω να αντιδικισω
η εντολη βρισκεται φωτοτυπημενη στην παρακατω διευθυνση
νομιζω οτι τα απαντα περιλαμβανουν οτιδηποτε γραπτο αφησε πισω του ο Λενιν


http://www.loc.gov/exhibits/archives/ad3kula1.gif

anonymous anonymous είπε...

Καλό το αρχικό κείμενο και ιδιαίτερα η υπενθύμιση για την πρώτη παράγραφο του "Κράτος και Επανάσταση". Το κακό έχει παραγίνει: σήμερα είδα ότι το γνωστό προβοκατόρικο μπλογκ leftg700 ψέγει το Ρίζο γιατί δήθεν δεν πρόβαλε αρκετά την επέτειο. Τέτοια καθάρματα είναι! Αλλά θα μου πεις αν δεν ήταν καθάρματα, θα ήταν προβοκάτορες;

AGIS είπε...

Η φωτοτυπία υπάρχει και στην αρχή της εν λόγω συζήτησης.
Γράφω στο σχόλιο 1:40 μ.μ: "από τη συζήτηση είχε προκύψει".
Σωστότερο θα ήταν μάλλον: "στη συζήτηση ειχε υποστηριχτεί ότι" κλπ.
Προσωπικά δεν είμαι σε θέση να επαληθεύσω τα όσα αναφέρθηκαν εκεί.
Πάντως η μεταφραστική διόρθωση "καθορίστε ομήρους", αντί "εκτελέστε", μου φαίνεται βάσιμη από τα συμφραζόμενα (εκείνης της συζήτησης και πάλι).

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Οπως ομολογείς (χωρίς ξύλο), τη συνδικαλιά την έχεις στο DNA σου!
Αλλο να μην ανάβεις καντήλι στο Στάλιν, κι άλλο να δαιμονολογείς τον Στάλιν, όπως ο Ρούσης και ο Γεωργαλάς.
Αλλά, πέρα από αυτό το τυπικά προφανές, η ουσία παραμένει: Η μπολσεβίκικη επανάσταση (που χωρίς τον "Στάλιν", θα είχε εξελιχτεί περίπου σαν την ...κινέζικη) μας (σας) φέρνει όλους στα μεγάλα διλήμματα, "με ποιόν είσαι".
Εδώ δε χωράνε υπεκφυγές.
"Ο Στάλιν έχει ανάγκη από κριτική, όχι δαιμονολογία" - Θ. Παπαρρήγας.
"Ο αντισταλινισμός είναι ντροπαλός αντικομμουνισμός" - Κ. Κάππος.
Τελεία και παύλα.

Ανώνυμος είπε...

σαραντακο παλι μπερδευτηκες η ΕΣΣΔ δεν εχασε ανατραπηκε απο τα μεσα και απο πανω με οχημα ανατροπης τον οπο ρτουνισμο. τωρα αμα θες κανε και ενα μνημοσυνο για τον σ. ΣΤΑΛΙΝ δεν ειναι κακο

Ανώνυμος είπε...

Κύριε Σαραντάκο, για να καταφευγετε σε τόσο φτηνιαρικα επιχειρήματα, συνδικαλιές κατά τα δικά σας λεγόμενα, μάλλον έχετε στερέψει... Προσυπογράφω τα γραφόμενα από τον Σεχτάρ και υπενθυμίζω ότι θέμα της ανάρτησης αποτελεί ο Λένιν...

ΡΓ

Αναυδος είπε...

Στην Πεντζα υπήρξε κουλακικη εξεγερση η οποια κατε πνιγει στο αίμα από τον κοκκινο στρατό
Τα απαντα Λενιν ΔΕΝ συμπεριλαμβάνουν όλα τα γραπτα του Λένιν
Στο τ. 36 υπάρχουν και αλλα τηλεγραφηματα οπου ο Λενιν ζητα την εφαρμογη ανελέητης μαζικης τρομοκρατίας ενάντια στους κουλακους στην ιδια περιοχη (υγ)

Παρολα αυτά ο αντικομμουνισταρας ΝΣ πιστευει ότι επειδη ενας φίλος του εξισου αντικομμουνιστης του εδειξε το (πλαστό κατ’ αυτόν) τηλεγραφημα που παραθεσα παραπανω ότι η εξεγερση δεν συνετριβει αλλα με λουλουδια και μουσικες ο κοκκινος στρατος επεισε τους κουλακους να καταθεσουν τα οπλα
Κατ αυτόν ο Λένιν είναι αιμοσταγης και αποκρουστικος επειδη με τη βια κατεκτησε την εξουσια !!!

TELEGRAM TO YEVGENIA BOSCH
To the Gubernia Executive Committee, Penza
A copy for Yevgenia Bogdanovna Bosch
Your telegram received.571 Essential to organise a reinforced
guard of selected and reliable people, to carry out
a campaign of ruthless mass terror against the kulaks,
priests and whiteguards; suspects to be shut up in a detention
camp outside the city. Get the office working.572
Telegraph fulfilment.
Lenin
Chairman, Council

AGIS είπε...

Το αν υπάρχει στα άπαντα του Λένιν ή όχι, είναι ζήτημα που θέλει επιβεβαίωση. Η σχετική πληροφορία που ανέφερα προέρχεται από μια διαδικτυακή συζήτηση και επομένως δεν αποτελεί σίγουρη πηγή, όσο αξιόπιστος κι αν είναι ο συζητητής που έκανε τη σχετική επισήμανση στη συζήτηση εκείνη.

Παραπέρα, αν πράγματι δεν υπάρχει στα άπαντα, έρχεται σαν ερώτημα το αν παρ' όλα αυτά η διαταγή και η φωτοτυπία της είναι γνήσια ή όχι.

Τρίτο θέμα είναι το μεταφραστικό, όπου όπως είπα μάλλον το σωστό είναι "καθορίστε" και όχι "εκτελέστε" ομήρους. Άποψη που ενισχύεται από κείμενα τηλεγραφημάτων των ίδιων ημερών και για το ίδιο θέμα, που παρατίθενται εκεί, στα οποία γίνεται επίσης λόγος για μέτρα κατάπνιξης της αντεπαναστατικής εξέγερσης των κουλάκων, εφαρμογής μαζικής τρομοκρατίας εναντίον τους, συλληψης και απαγχονισμού των πρωταιτίων κλπ.

Σε κάθε περίπτωση από όλα αυτά δεν μπαίνει κατά τη γνώμη μου ούτε ζήτημα "αιμοβόρου" Λένιν ούτε το αντίθετο. Μπαίνει ζήτημα επανάστασης και αντεπανάστασης και μέτρων για τη νίκη της πρώτης και την ήττα της δεύτερης, σε συνθήκες όπου τα χρησιμοποιούμενα μέσα της πρώτης δεν διαφέρουν από τα μέσα που χρησιμοποιεί η δεύτερη.
Αυτό θα έλεγα -πέρα από το ζήτημα της γνησιότητας- και στον "αντικομμουνιστή" του Ν.Σ.

Αυτό, καθώς και όσα λέει το απόσπασμα από τον πρόλογο του Μαρξ στο "Κεφάλαιο" το οποίο παρέθεσα.

Ανώνυμος είπε...

το συμπερασμα που βγανει απο τα λογια του σαραντακου ειναι το εξης. οι κουλακοι μαζι με τους μενσεβικους και τους εσερους θα χρησιμοποιουν ολα τα μεσα εναντια στους μπολσεβι κους και αυτοι θα πετανε λουλουδια. δεν υπαρχει κατι παραξενο ετσι ητανε και ετσι θα ειναι παντα ο οπορτουνι σμος η ιδεολογια της αστικης ταξης μεσα στο κινημα

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Ευχαριστώ τον πόε για την ποίησή του και τους σφους αναγνώστες για τα καλά τους λόγια, αν και ένα μικρό κείμενο δε θα μπορούσε να περιέχει τα πάντα -κι αν υπήρχε κάποιο που να το έκανε, τότε σίγουρα δε θα ήταν αυτό.

Πάμε τώρα στο αρχικό ερώτημα που έθεσε ο ΝΣ. Τι θα γινόταν αν ζούσε δεκαπέντε χρόνια ακόμα ο βλαδίμηρος; Η δική μου λογική λέει πως όχι πολύ διαφορετικά πράγματα -όπως το βάζει κι ο φραγκίσκος στο επόμενο σχόλιό του. Οι σταθμοί από τους οποίους έπρεπε υποχρεωτικά να περάσει η οκτωβριανή επανάσταση, όποιος και να ήταν επικεφαλής της, ήταν η μάχη με τους κουλάκους -δηλ η κολεκτιβοποίηση- και ο μεγάλος πατριωτικός πόλεμος, όπως είπαν οι σοβιετικοί τη δική τους συμμετοχή στο δεύτερο παγκόσμιο. Δεν ξέρω αν κάποιος πιστεύει ότι θα μπορούσαν να δοθούν με διαφορετικό τρόπο οι μάχες αυτές, σίγουρα όμως θα ήταν ένας σκληρός πόλεμος και όχι ένας δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα και με το σταυρό -ή το σφυροδρέπανο- στο χέρι.

Προσωπικά έχω σκεφτεί την πιθανή κατάληξη σε ένα παρόμοιο ερώτημα: τι θα γινόταν δηλ αν επικρατούσε ο τρότσκι στην εσωκομματική διαπάλη κι εφαρμόζονταν οι δικές του ιδέες Αφοριστικά μιλώντας, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως όλα αυτά που φαίνονται να ενοχλούν τους σφόδρα αντισταλινικούς, θα εξακολουθούσαν πιθανότατα να υπάρχουν. Αλλά είναι εντελώς αμφίβολο αν θα πετύχαιναν οι σοβιετικοί τις νίκες και τις θριαμβευτικέ στιγμές αυτής της πορείας.

Προσωπικά πάλι, θα προτιμούσα -αν είχα τη δυνατότητα- να μεταθέσω τα δεκαπέντε αυτά επιπλέον χρόνια, μετά το θάνατο του στάλιν -εκτός κι αν αναρωτηθούμε, τι θα γινόταν αν ζούσα ακόμα 15 χρόνια ο σφος με το μουστάκι. Για να χαράξει μια στρατηγική που θα απαντούσε στα προβλήματα που οδήγησαν το κκσε σε λανθασμένες λύσεις και θα απέτρεπε το πισωγύρισμα και τις ανατροπές που ακολούθησαν. Παρεμπιπτόντως, το να μιλάει κανείς για κατάρρευση είναι -όπως είχα διαβάσει σε μια μοβ μπροσούρα της ΣΕ με εισηγήσεις γερμανών ερευνητών- σα να λέμε πως καποιος πέθανε, τη στιγμή που τον έχουν δολοφονήσει μπροστά μας. Η έννοια των "ανατροπών" δεν είναι γεωγραφική, υποδηλώνοντας κάποιους ξένους πράκτορες, αλλά ταξική. Ο σοσιαλισμός ανατράπηκε -όποτε και αν τοποθετεί κανείς χρονικά αυτήν την ανατροπή- από τους ταξικούς του αντιπάλους, δεν κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος από τα αδιέξοδά του. Και με αυτό δεν υπονοώ πως δεν αντιμετώπιζε δυσκολίες, αλλά σίγουρα αυτές δεν ήταν αξεπέραστες και πάντως μπορούσαν να λυθούν με διαφορετικό τρόπο, από αυτόν που ζήσαμε -και βιώνουμε μέχρι σήμερα τις αρνητικές του συνέπειες.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Και μερικές ουρές που ξέφυγαν.
Η μεγαλύτερη εκκαθάριση στο κόμμα των μπολσεβίκων, έγινε αν θυμάμαι καλά επί λένιν, στα χρόνια του εμφυλίου ή αμέσως μετά.
Οι σοβιετικοί δεν έχασαν σε εκείνο τον πόλεμο, αλλά πολύ αργότερα. Το αποτέλεσμα είναι πολύ διαφορετικό, γιατί εκείνη η νίκη των σοβιετικών καθόρισε διάφορες μικρές νίκες και δικαιώματα που αναπολούμε σήμερα, χωρίς να θέλουν οι περισσότεροι ωστόσο να σκεφτούν ποιο ήταν το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο υπήρχαν αυτές οι κατακτήσεις. Συνεπώς έχει μεγάλη διαφορά το αποτέλεσμα και η στιγμή του φινάλε.

Προσωπικά πιστεύω ότι ο ρούσης τείνει στον αντικομμουνισμό, όχι μόνο με τις χυδαίες επιθέσεις του στο κκε, που έχουν περάσει προ πολλού πια τα όρια, όχι μόνο με την επίθεση στην περίοδο που ήταν επικεφαλής ο στάλιν, αλλά και με όσα λέει για την κοινωνική φύση της εσσδ (κάπου έχει γράψει πχ για την ασιατικού τύπου απόσπαση της γραφειοκρατίας) τα οποία αναιρούν -πέραν των άλλων- και το δικό του προηγούμενο έργο (εν προκειμένω τη μελέτη του για τον ασιατικό τρόπο παραγωγής).
Το 09' επίσης είχε γράψει ένα λίβελο για το κουκουέ και τα τρία σίγμα, όπου το χαρακτήριζε μεταξύ άλλων 'συντηρητικό' κόμμα. Αυτό το επιχείρημα δεν έρχεται κατευθείαν από το φραστικό και θεωρητικό οπλοστάσιο του αντικομμουνισμού;

Ανώνυμος είπε...

Τωρα ζητας πολλα και τους δημιουργης και εφιαλτες συντροφε. ακου να ζουσε 15 χρονια ακομα ο ανθρωπος με το μου στακι εδω να υπηρχε τροπος να μην εχει γεννηθη καθουλου και εσυ καθε σαι και λες τετοια πραγματα. εγω λεω πρεπει να σοβαρευτουμε......

AGIS είπε...

Γύρω από το ερώτημα κατάρρευση ή ανατροπή, κάποια ερωτήματα:

Υπάρχουν νομίζω δυο πλευρές στο ζήτημα: η οικονομική και η πολιτική.

Αν πούμε ότι σοσιαλισμός είναι η οικονομική μόνο πλευρά, η παραγωγική σχέση της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, τότε πράγματι "ο σοσιαλισμός ανατράπηκε και δεν κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος από τα αδιέξοδά του". Οικονομικές καθυστερήσεις μπορεί να υπήρχαν, οικονομικά αδιέξοδα όχι, και δεν μπορεί να θεωρηθούν "οικονομικά αδιέξοδα" τα φαινόμενα οικονομικής αποδιοργάνωσης που μεθοδεύτηκαν εκ των άνω στα χρόνια της "περεστρόικα". Ίσα-ίσα όχι μόνο δεν έφτασε σε οικονομικά αδιέξοδα, αλλά αποτελεί στα βασικά του χαρακτηριστικά την απάντηση στα οικονομικά αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου. Σ' αυτό το σημείο ολοκληρώνεται και εξαντλείται κατά τη γνώμη μου και η γενικότερη ιστορική σημασία της απάντησης στο ερώτημα περί κατάρρευσης ή ανατροπής.

Ισχύει όμως το ίδιο και για την πολιτική πλευρά, όχι του σοσιαλισμού γενικά, αλλά του συγκεκριμένου και ιστορικά καθορισμένου σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και την ανατολική Ευρώπη;
Δεν συνιστά κατάρρευση, από πολιτική άποψη, το γεγονός ότι αυτοί οι "ταξικοί αντίπαλοι" που "ανέτρεψαν" το σοσιαλισμό αναδείχτηκαν στην κορφή του κόμματος και του κράτους μέσα από την "κανονική" ανάπτυξη του συγκεκριμένου πολιτικού συστήματος;
Με άλλα λόγια, δεν προϋπήρξε της οικονομικής ανατροπής μια πολιτική κατάρρευση, κι όχι μόνο στην ΕΣΣΔ αλλά αλυσιδωτά στις σοσιαλιστικές χώρες της ανατολικής Ευρώπης;

Το ερώτημα δεν τίθεται για να εντοπίσει τις ευθύνες του ενός ή του άλλου ηγετικού προσώπου. Τίθεται από την άποψη της σχέσης ανάμεσα στην οικονομία και την πολιτική στο σοσιαλισμό.

ΥΓ Είναι ίσως σχηματικό, νομίζω όμως και αληθινό, το ότι, αντίθετα, η οικονομική κατάρρευση είναι μέσα στο "γονίδιο" του καπιταλισμού. Κάθε καπιταλιστική κρίση είναι στην πραγματικότητα και μια οικονομική κατάρρευση, όμως ο καπιταλισμός δεν "καταρρέει" εξαιτίας της, ακριβώς λόγω της πολιτικής ισχύος που συνεχίζει να διατηρεί, είτε αυτή εκφράζεται με τις άμεσες σχέσεις εξουσίας στο οικονομικό πεδίο είτε με την ιδεολογική και πολιτική χειραγώγηση είτε με την ανοιχτή καταστολή είτε με τον πόλεμο, έως το ξεπέρασμα της κρίσης, δηλαδή έως την θέσπιση των προϋποθέσεών της σε ανώτερο επίπεδο. Το αντίθετο δηλαδή από ό,τι στην περίπτωση της "πτώσης" του σοσιαλισμού σε ΕΣΣΔ και ανατολική Ευρώπη. Στην μια περίπτωση η πολιτική κατάρρευση οδήγησε στην οικονομική ανατροπή. Στην άλλη περίπτωση το σύστημα διατηρεί (για όσο τη διατηρεί) την ικανότητα να μην συμπαρασυρθεί από την οικονομική του κατάρρευση, χάρη στη διατήρηση της πολιτικής του (ταξικής, αντιλαϊκής) ισχύος.

Ανώνυμος είπε...

Ενδιαφέρουσα η ταύτιση "αντικομμουνιστών" και "κομμουνισταράδων" με βάση το τηλεγράφημα. Πού βρίσκεται η διαλεκτική εδώ; Στα σχόλια του Άγη και κάποιων άλλων που αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν σοβαρά το ζήτημα, αν και αυτός που το έθεσε μάλλον δεν θέλει να το δει έτσι.

Όμως μιας και πιάσαμε το θέμα των ταυτίσεων "αντικομμουνιστών" και "κομμουνισταράδων" καλό θα ήταν κάποιος να θυμάται και να παρακολουθεί τις στήλες "πολιτισμού" του συριζαϊκού τύπου, που τόσο θαυμάζει ο νίκος. Μετά τον "αντικομμουνισμό της εσσδ" που βίωσε ο τσε, η νέα ανιστόρητη μπούρδα που προβάλλεται από το λεφτ.γρ:

http://left.gr/news/grammata-agapis-ston-stalin-gia-14-parastaseis

Μπορεί κάποιος βέβαια να αφήσει τον "πολιτισμό", και να θυμηθεί την εξόχως μη "αντικομμουνιστική" θέση των συριζαίων για την ιστορία που την καταγράφουν οι ιστορικοί, και όχι πολιτικοί φορείς. Ή και τον διαγωνισμό αντισταλινισμού (με εξαιρέσεις φυσικά -- σύμφωνο μολότοφ-ρίμπεντροπ = περιοδείες τσίπρα σε ηπα κα) με την νδ.

*Δεν περιμένω απάντηση σε τίποτα από τα παραπάνω, όπως δεν θα έπρεπε να περιμένει κι ο Άγης για τα ζητήματα που έθεσε.

Ijon Tichy

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

σαραντακο εσυ δεν κανεις κριτικη στο ΚΚΕ αντικομμουνισμο συνειδητα κανης η παραταση 15 χρονια θα γινοταν αν δεν ειχανε επικρατηση στο 20ο συνε δριο του ΚΚΣΕ οι πολιτικοι σου προ γονοι που ξεκινησαν να εφαρμοζουν νομους του καπιταλισμου. οσο για τον ΛΕΝΙΝ καταλαβαμε οι κουλακοι θα ριχνουν σφαιρες και οι μπολσεβικοι λουλουδια.

Ανώνυμος είπε...

οσο για τον σ.ΚΑΠΠΟ και την λασπη που του ριχνης αυτος ητανε κομμουνι στης μεχρι που πεθανε σε αντιθεση με εσενα και τον φαρακο που πηγατε με τον ταξικο αντιπαλο

Αναυδος είπε...

Σαραντακο που απο οτι βλεπω φακελωνεις κιολας τους συνομιλητες σου αλλα υποθετω για την Σταζι μονο βρισιες θα εχεις.
η ενασχοληση σου με τα ασημαντα σε εχει κανει να μην μπορεις πλεον να διαβασεις τα απλα που γραφονται στα σχολια. Ο Λενιν διδαξε στο προλεταριατο πως να μαχεται για την εξουσια και οχι να γυριζει το αλλο μαγουλο και να υποτασσεται στην εξουσια των αφεντικων της ΕΕ κλπ
Το συναφι σου χορτασμενο που θελει τους εργατες δουλους και τον ηγετη τους κατι σαν το καλο παππου του παραμυθιου καλο θα είναι να καταλαβει ότι η γη θα γινει κοκκινη ειτε από ζωη ειτε από θανατο (μην ψαξεις στα απαντα του Λενιν του Β.Μπιρμαν ο στιχος) Στη μεση να μη βρεθειτε εκεινη την ωρα

ulyanovism είπε...

Το αν είναι αυθεντικό ή όχι το συγκεκριμένο τηλεγράφημα του Λένιν είναι αδιάφορο. Ο Λένιν υποστήριξε ότι άπαξ και ξεσπάσει η επανάσταση καθήκον των επαναστατών να την οδηγήσουν μέχρι το τέλος με κάθε μέσο, ακόμα και χρησιμοποιώντας τρομοκρατία. Γι' αυτό οι μπολσεβίκοι κατέπνιξαν κάθε εξέγερση εναντίον της νεαρής σοβιετικής εξουσίας, ακόμα κι όταν σ' αυτή συμμετείχαν φτωχοί αγρότες ή πρώην επαναστάτες.

Ο Λένιν είχε χωνέψει πολύ καλά την εμπειρία των επαναστάσεων του 19ου αιώνα που έδειχναν πως "όποιος κάνει επανάσταση και σταματήσει στα μισά του δρόμου σκάβει τον ίδιο του τον λάκο", κατά την έκφραση του Σαιν Ζυστ.

Ξέρεις ΝΣ ποια ήταν η κριτική που έκανε ο Μαρξ στους Γερμανούς επαναστάτες του 1848; Ότι δεν άσκησαν δικτατορία. Ότι την ίδια ώρα που η αντίδραση αναδιοργανώνονταν και ετοίμαζε την αντεπανάσταση οι αστοί φιλολογούσαν περί του νέου δημοκρατικού συντάγματος. Ακόμα και να φτιάχναν το καλύτερο δημοκρατικό σύνταγμα, αντέτεινε ο Μαρξ, τι αξία θα είχε αυτό αν η επανάσταση καταπνίγονταν από τα χτυπήματα της αντεπανάστασης;

Ναι, τέτοια γραπτά του Λένιν είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στο συνολικό του έργο, αλλά απ' την άλλη πρέπει να αποκρουστεί η απόπειρα που κάνουν οι κάθε λογής αναθεωρητές να παρουσιάσουν το Λένιν σα φιλελεύθερο δημοκράτη. Οι δεξιοί θα ξεκινήσουν και θα τελειώσουν την επιχειρηματολογία τους μ' αυτά, θα τα χρησιμοποιήσουν για να παρουσιάσουν το Λένιν σα αιμοσταγή δικτάτορα, κατά τον ίδιο τρόπο που αρχίζουν και τελειώνουν την αποτίμηση του Στάλιν με τις δίκες της Μόσχας, αλλά η απάντησή μας δεν μπορεί να ναι να αποφεύγουμε το ζήτημα με συνδικαλιές, αλλά να κάνουμε συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης.

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ulyanovism είπε...

Για το αρχικό ποστ:

> "Όπως για παράδειγμα ότι η οκτωβριανή ήταν λέει η τελευταία αστική επανάσταση στην ευρώπη, γιατί έγινε με καθαρά (αστικο)δημοκρατικά αιτήματα για γη, ψωμί κι ειρήνη –καθώς είναι πολύ βολικό να ξεχνάμε, ως ασήμαντη λεπτομέρεια, το σύνθημα «όλη η εξουσία στα σοβιέτ», που τα συνόδευε."

Το "όλη η εξουσία στα σοβιέτ" ήταν ένα σύνθημα που το χρησιμοποίησαν οι μπολσεβίκοι για περίπου 5 μήνες, από την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη μέχρι τον Ιούλη του '17. Κατά δεύτερον, το σύνθημα αυτό ήταν σύνθημα της ΕΙΡΗΝΙΚΗΣ εξέλιξης της επανάστασης. Γι' αυτό και οι μπολσεβίκοι το εγκατέλειψαν όταν τον Ιούλη η προσωρινή κυβέρνηση μετατράπηκε σε ανοιχτή δικτατορία ενάντια στο λαό και τα σοβιέτ υπό την κυριαρχία των μενσεβίκων και εσέρων της προσέφεραν στήριξη. Αυτά γράφει ο Λένιν τον Ιούλη στο άρθρο του "για τα συνθήματα".

Αυτό είναι ένα σχόλιο για τη χρήση των συνθημάτων, όχι για το χαρακτήρα της οκτωβριανής επανάστασης που φυσικά ήταν επανάσταση σοσιαλιστική επειδή το σύνθημα το έκανε πλέον πράξη, ο χαρακτήρας της επανάστασης είναι δηλαδή ζήτημα ουσίας, μεταβίβασης της εξουσίας, όχι συνθημάτων. Η σοσιαλιστική επανάσταση έγινε πράγματι με αστικοδημοκρατικά συνθήματα, όταν η εργατική τάξη κατάλαβε μέσα από την ίδια της την εμπειρία (μόνο από την άμεση εμπειρία διδάσκεται ολόκληρη η τάξη) ότι τα συνθήματα αυτά δεν μπορεί να τα εκπληρώσει η αστική δημοκρατία.

Απ' αυτή την οπτική έχει τρομερό ενδιαφέρον μια απάντηση του Λένιν στον Γ. Πιατακόφ με αφορμή τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ο τελευταίος ισχυρίζεται ότι ο καπιταλισμός-ιμπεριαλισμός αναιρεί τη δημοκρατία, "άρα" η δημοκρατική πάλη σπέρνει αυταπάτες για τον καπιταλισμό και αποπροσανατολίζει τη σοσιαλιστική πάλη. Ο Λένιν απαντάει πως παρ' όλα αυτά ο καπιταλισμός ταυτόχρονα χτίζει δημοκρατικούς θεσμούς, δημιουργεί δημοκρατικές προσδοκίες στις μάζες και έτσι οξύνει την αντίφαση ανάμεσα στις αντιδημοκρατικές του τάσεις και τις δημοκρατικές διαθέσεις των μαζών, και καταλήγει: "το ξύπνημα και η ανάπτυξη της σοσιαλιστικής εξέγερσης ενάντια στον ιμπεριαλισμό συνδέονται αδιάρρηκτα με την ανάπτυξη της δημοκρατικής αντίστασης και αγανάκτησης". Η αναίρεση της δημοκρατίας από τον καπιταλισμό όχι μόνο δεν κάνει περιττή τη δημοκρατική πάλη, αλλά αντίθετα την οξύνει. Ο Πιατακόφ καταλαβαίνει τη σχέση σοσιαλισμού και δημοκρατίας ανάποδα.

http://die3odos.wordpress.com/2012/09/05/%CE%B2-%CE%B9-%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80-%CE%BA%CE%AF%CE%B5%CE%B2%CF%83%CE%BA%CE%B9-%CE%B3-%CF%80%CE%B9%CE%B1/

Δεν υπάρχει τίποτα το παράλογο σε αυτά και τίποτα το αντιφατικό, αντιφατική είναι η πραγματικότητα την οποία περιγράφουν. Μπορεί η επανάσταση να ξεσπάει σαν αποτέλεσμα των αντιφάσεων στην οικονομική βάση, ωστόσο εκδηλώνεται σαν πάλη για την πολιτική εξουσία, σε μια πλευρά δηλαδή του εποικοδομήματος, και είναι αντίφαση του καπιταλιστικού πολιτικού εποικοδομήματος το ότι εμφανίζεται ως δημοκρατικό ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. (Έχει βρει και η αστική τάξη τρόπο να "λύνει" αυτή την αντίφαση, τον έμαθε καλά τον τρόπο στον 20ό αιώνα, να αναιρεί ολοκληρωτικά την τυπική της δημοκρατία και να επιβάλλει δικτατορία).

ulyanovism είπε...

(συνέχεια)

> "Και πως ήδη από την επανάσταση του 1905 και τις «δύο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας», η έγνοια του βλαδίμηρου δεν ήταν να χωρίσει σε φάσεις και στάδια την επαναστατική διαδικασία, αλλά πώς θα βγει μπροστά το προλεταριάτο ως αυτόνομη παρουσία να πάρει την εξουσία για να εξασφαλίσει ότι η υπόθεσή του θα τραβήξει ως το τέλος και δε θα μείνει στου δρόμου τα μισά."

Η έγνοια του Βλαδίμιρου δεν ήταν να χωρίσει την επανάσταση σε στάδια επειδή τον διαχωρισμό αυτό τον θεωρούσε δεδομένο. Στο "δύο τακτικές" καταπιάνεται με την ανάλυση του σταδίου μπροστά στο οποίο βρίσκονταν ιστορικά η Ρωσία: τη δημοκρατική επανάσταση. Και όταν λέω στάδια δεν εννοώ καθόλου το πως έχει φορτίσει ο τροτσκισμός αυτή τη λέξη, εννοώ δύο επαναστάσεις που είχαν διαφορετικές κινητήριες δυνάμεις και στόχους. Ένας λόγος που κατηγορεί τους μενσεβίκους και τους εσέρους είναι ακριβώς επειδή συγχέουν τα δύο αυτά στάδια, το χαρακτήρα τους, τα δημοκρατικά και τα σοσιαλιστικά καθήκοντα! Μη συγχέουμε το ζήτημα ότι οι διαφορετικές αυτές φάσεις δεν είναι χωρισμένες με τείχη και μπαίνει η μία μέσα στην άλλη, με το αν ο διαχωρισμός αυτός καταρχήν υφίσταται.

Επίσης ΔΕΝ είναι έγνοια του Βλαδίμιρου στο "δύο τακτικές" το "πώς θα βγει μπροστά το προλεταριάτο ως αυτόνομη παρουσία να πάρει την εξουσία". Ο Λένιν ασχολείται με τη σοσιαλιστική επανάσταση μόνο με γενικό τρόπο: πρώτον, τι στάση απέναντι στη δημοκρατική επανάσταση επιβάλλει στο προλεταριάτο το γεγονός ότι στόχος του είναι όχι να μείνει σ' αυτήν αλλά να πάει παραπέρα (αυτή η λογική διατρέχει όλο το έργο), και δεύτερον, ποια θα είναι η στάση της κάθε τάξης στη σοσιαλιστική επανάσταση (μ' αυτό ο Λένιν ασχολείται ακροθιγώς και μόνο όσο χρειάζεται για να απαντήσει στο προηγούμενο ερώτημα). Μάλιστα υπερασπίζεται το ότι το πρόγραμμα του κόμματος δεν ασχολείται ΚΑΘΟΛΟΥ με το ζήτημα της κατάληψης της εξουσίας, γιατί είναι ένα καθήκον που η κοινωνικοπολιτική εξέλιξη δεν το έχει βάλει ακόμα στην ημερήσια διάταξη. Μπορούμε να απαντήσουμε μόνο τα ερωτήματα που η ζωή βάζει μπροστά μας, αυτή είναι μια θεμελιώδης θέση της μαρξιστικής γνωσιολογίας.

-

"είναι πολύ βολική η αμνησία που αδυνατεί να θυμηθεί πως οι μπολσεβίκοι δεν μπήκαν ποτέ στην κυβέρνηση του κερένσκι"

Παρ' όλα αυτά ο Λένιν πάλι στο δύο τακτικές αφιέρωσε αρκετό χώρο στο να αποκρούσει την από θέση αρχής άρνηση συμμετοχής σε μια τέτοια κυβέρνηση, την οποία θέση χαρακτήριζε μισοαναρχική και παρεμπιπτόντως τότε την παίρναν... οι μενσεβίκοι. Αντίθετα μετέθετε το ζήτημα της συμμετοχής στη συγκεκριμένη ανάλυση των δεδομένων όταν αυτή η κυβέρνηση γίνει πραγματικότητα. Και όταν προέκυψε οι μπολσεβίκοι αρνήθηκαν να μπουν ενώ οι μενσεβίκοι την στήριξαν, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά ότι αριστερισμός και ρεφορμισμός δεν είναι αντίθετα, είναι δύο πλευρές του ίδιου πράγματος.

-

Όσον αφορά τη "φάμπρικα της διαστρέβλωσης" του λενινισμού, περιλαμβάνει άραγε αυτή και τη θεωρία της ανισόμετρης αλληλεξάρτησης και την όψιμη (αντι)σταδιολογία του ΚΚΕ;

-

@AGIS

> "Πέρα από αυτό όμως, ας μου εξηγήσει κάποιος γιατί η ειρήνη και το ψωμί είναι "αστικοδημοκρατικά αιτήματα".

Είναι αστικοδημοκρατικά γιατί η τυπική πραγμάτωσή τους δεν προϋποθέτει ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων. Η Ελλάδα ας πούμε τις τελευταίες δεκαετίες περνάει μια ειρηνική περίοδο. Το κλειδί φυσικά για έναν μαρξιστή βρίσκεται στο "τυπική" γιατί οι αιτίες του πολέμου βρίσκονται ακόμα ριζωμένες στις καπιταλιστικές σχέσεις, ο καπιταλισμός κάνει τους πολέμους αναπόφευκτους κτλ. Αυτά όμως είναι δύο διαφορετικά επίπεδα κατανόησης των εννοιών.

Ανώνυμος είπε...

η φαμπρικα διαστρεβλωσης του ΛΕΝΙΝΙ ΣΜΟΥ δεν περιλαμβανει το ΚΚΕ που καταργησε τα σταδια στο προγραμμα του το 1996. περιλαμβανει ολους αυ τους που με το αγχος να διαχειρι στουν τον καπιταλισμο χρησιμοποιουν ολες της παρεκλισης που συνειδητα πα γιωθηκαν μεσα στο ΚΚΕ με της αποφα σης του 20ο συνεδριου του ΚΚΣΕ και της 6ης ολομελειας του ΚΚΕ και ολα αυτα με το κομμα μας στην παρανομια και στην πολιτικη προσφυ για στην ΕΣΣΔ δηλαδη αιχμαλωτοι του οπορτουνισμου. 9 10 11 σεπτεμ βρη 1955 γεγονοτα τασκενδης μιλαμε για το αισχος

Ανώνυμος είπε...

σας ποναει πολυ που το ΚΚΕ καταργω ντας την θεωρια των σταδιων ξαναγυ ρισε στον γνησιο λενινισμο και εκοψε ετσι την προσβαση σας στην βαση του κομματος σας χαλαει το παιχνιδι της αστικης διαχειρησης που θα θελαται πολυ να παρασυρεται μαζι και το ΚΚΕ δεν πειραζη ομως σε αυτο το καταντη μα θα πατε μονοι σας και εμεις θα ειμαστε εδω να στηριξουμε την εργατικη ταξη απεναντι στο εγκλημα που ετοιμαζε ται με αριστερη μασκα

Ανώνυμος είπε...

ulyanovism δεν θέλω να απαντήσω σε αυτά που γράφεις εδώ , γιατί είναι χιλιοειπωμένα και χιλιοσυζητημένα. Σε τελική ανάλυση τη διέξοδο θα τη δώσει η ίδια η ζωή, όταν προκύψει αντικειμενικά μπροστά μας η επανάσταση. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι το βασικό που πρέπει να κρατήσουμε από τον Λένιν είναι η συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης και ως επακόλουθο η ικανότητα του και η τόλμη του να παραδέχεται ότι παλιότερες επεξεργασίες του πάλιωσαν. Αυτή είναι και η περίπτωση των "δύο τακτικών...", που γράφονται πριν ξεσπάσει ο Φλεβάρης του 1905 και, ας μην το ξεχνάμε, ο ίδιος ο Λένιν γράφει ότι μετά το Φλεβάρη του 1917 παλιώνουν. Λίγο απλοϊκά το βάζω, το ξέρω, αλλά ειλικρινά νιώθω ότι όλες οι πλευρές έχουν εξαντλήσει την επιχειρηματολογία τους... Ας αφήσουμε τη ζωή να λύσει μερικά. Σε τελική ανάλυση ας δοκιμάσουμε στην πράξη μια γραμμή που δεν δοκιμάστηκε στην πορεία του 20ου αιώνα, εκτός από την Οκτωβριανή και αυτό στην ιδιομορφία της Ρωσίας. Έτσι κι αλλιώς η γραμμή των σταδίων, ανεξάρτητα από προθέσεις, μπήκε σε εφαρμογή και τα αποτελέσματα είναι ορατά.
Αν σου μιλάω έτσι είναι επειδή σε αντίθεση με κάτι άλλους (ονόματα δεν λέμε) δεν είσαι ούτε πολύ προκλητικός, ούτε συνδικαλιάρης. Κι επειδή με συγκίνησες με την ανάρτηση σου για το ελληνικό ροκ των '90s... Παρ' όλο που οι προτιμήσεις μου είναι στο ξένο ροκ της περιόδου, χονδρικά, 65-75, όλοι μας πιστεύω όσοι είμαστε πάνω από 35 έχουμε τις ίδιες εμπειρίες. Να 'σαι καλά για αυτό!
Agi, η ανάδειξη της αντεπαναστατικής ηγεσίας στο ΚΚΣΕ συνιστά ανατροπή, όχι κατάρρευση. Η ανάλυση σου έχει πολλά θετικά και σωστά, πιστεύω, αλλά αυτό το ζήτημα είναι ουσίας, όχι τυπολατρείας.

ΡΓ

AGIS είπε...

@ΡΓ Πάντως ο προβληματισμός μου παραμένει και για να πιαστώ από τα λόγια σου, το ερώτημα μου θα μπορούσε να είναι (να διατυπωθει με τον τρόπο), μήπως από την πολιτική άποψη της "πτώσης" η τυπολατρία βρίσκεται στην απάντηση της ανατροπής και η ουσία στην απάντηση της κατάρρευσης και όχι το αντίθετο.
Δηλ. στον συγκεκριμένο σχηματισμό (όχι μόνο της ΕΣΣΔ αλλά συνολικά της ανατολικής Ευρώπης), πρόκειται για μια τυπική απόφαση που ανέτρεψε, η για πολιτικό σύστημα που έχοντας χάσει τον οργανικό δεσμό του με την κοινωνική βάση εξάντλησε τα περιθώρια της (αυτο)αναπαραγωγής του και κατέρρευσε ανοίγοντας έτσι και ορθάνοιχτη πια τη λεωφόρο της οικονομικής ανατροπής;


@ ulyanovism
Μάλλον εκεί βρίσκεται το κλειδι. Στα διαφορετικά επίπεδα κατανόησης και στην άποψη της τυπικής πραγμάτωσης.
Βέβαια το ερώτημα δεν το έθεσα υπονοώντας ότι τα αιτήματα δεν είναι αστικοδημοκρατικά αλλά σοσιαλιστικά. Το έθεσα (έχοντας στο μυαλό μου ιδίως το ψωμί, είναι αλήθεια) με τη σκέψη ότι λχ στις παραμονές της γαλλικής επανάστασης το αίτημα για ψωμί (που στη θέση του προτάθηκε παντεσπάνι) θα μπορούσε με τον ίδιο τρόπο να χαρακτηριστεί "μοναρχοφεουδαρχικό" (αφού η τυπική του πραγμάτωση δεν προϋπόθετε ανατροπή της φεουδαρχίας). Αλλά μόνο και μόνο για να μην πελαγοδρομήσω το κλείνω με την υπόμνηση (στον εαυτό μου) του διαφορετικού ιστορικού καθορισμού των "ίδιων" πραγμάτων ανάλογα με την εκάστοτε συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. ("Άλλος" ο ιμπεριαλισμός λχ που βγήκε μεσα από το δουλοκτητικό σύστημα οδηγώντας το στην αποσύνθεση κι "άλλος" ο ιμπεριαλισμός ως η έκφραση του μονοπωλιακού καπιταλισμού)...

Είδες όμως "το ψωμί"... πώς αποτελεί δοκιμασία για το αν το κάθε σύστημα
έχει ή δεν έχει φάει τα ψωμιά του... Όπως και η κάθε ζωτική ανάγκη, την οποία είναι ταγμένη να ικανοποιεί οποιαδήποτε δοσμένη κοινωνική οργάνωση εωσότου αποδεικνύεται ανίκανη γι' αυτή την αποστολή.
Και φτάνοντας στο τέλος του ποστ ανακαλύπτω αυτό που με ξένισε: Το ότι χαρακτηρίστηκε "αστικοδημοκρατική" μια γενική και διαχρονική ζωτική ανάγκη όπως το ψωμί. Αλλά είπαμε: ο εκάστοτε ιστορικός καθορισμός. Ελπίζω σε κατανόηση για τη "φλυαρία".

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

ΝΣ, η μετάθεση των 15 χρόνων είναι υποθετική, όπως άλλωστε και το δικό σου ερώτημα. Ο καθένας θέλει μάλλον ένα λένιν στα χρόνια που κρίνει πως άρχισε να στραβώνει το πράγμα, αλλά προφανώς δεν το τοποθετούμε στην ίδια περίοδο.
Αν τώρα διαβάζοντας το σχόλιό μου, κατάλαβες πως ταυτίζω κάθε κριτική στο κκε με αντικομμουνισμό, ίσως θα πρέπει να το ξαναδιαβάσεις. Αλλιώς επιβεβαιώνουμε το ρητό που λέει πως ο διαδικτυακός διάλογος δεν έχει πολύ νόημα.

Για τα υπόλοιπα που έβαλαν ο άγης και ο ulianovism εν καιρώ και σε δόσεις, αν και μάλλον θα αδικήσω κάποια σχόλια με κάπως πρόχειρες απαντήσεις ελλείψει χρόνου.

Ανώνυμος είπε...

το σχολιο σου το καταλαβε αλλα σαν γνησιος αντικομμουνιστης που ειναι προσπαθη να θαλωση τα νερα οτι ταχα κανει καλοπιστη κριτικη στο ΚΚΕ μη σου φαινεται τιποτα παραξενο τους εχω ζηση τα χρονια της παντοδυναμιας τους στο κομμα και τους ξερω απο εξω

Ανώνυμος είπε...

Άγη, προσπαθώντας να κατανοήσω τον προβληματισμό σου ξαναδιάβασα αυτά που έγραψες. Λες αρχικά:
"Δεν συνιστά κατάρρευση, από πολιτική άποψη, το γεγονός ότι αυτοί οι "ταξικοί αντίπαλοι" που "ανέτρεψαν" το σοσιαλισμό αναδείχτηκαν στην κορφή του κόμματος και του κράτους μέσα από την "κανονική" ανάπτυξη του συγκεκριμένου πολιτικού συστήματος;" και στη συνέχεια:
"Δηλ. στον συγκεκριμένο σχηματισμό (όχι μόνο της ΕΣΣΔ αλλά συνολικά της ανατολικής Ευρώπης), πρόκειται για μια τυπική απόφαση που ανέτρεψε, η για πολιτικό σύστημα που έχοντας χάσει τον οργανικό δεσμό του με την κοινωνική βάση εξάντλησε τα περιθώρια της (αυτο)αναπαραγωγής του και κατέρρευσε ανοίγοντας έτσι και ορθάνοιχτη πια τη λεωφόρο της οικονομικής ανατροπής;"

Κατά τη γνώμη μου είναι λίγο προβληματικό το σχήμα σου. Αν έχω καταλάβει καλά, αν όχι διόρθωσε με, λες ότι το πολιτικό σύστημα στις σοσιαλιστικές χώρες καταρρέει επειδή η κανονική ανάπτυξη του στα πλαίσια αυτών των κοινωνιών το οδηγεί στα όρια του. Δεν μπορεί να αυτοαναπαραχθεί, μπλοκάρει και καταρρέει. Μετά ανοίγει ο δρόμος για τις οικονομικές αλλαγές.

Έχω την εντύπωση ότι παραγνωρίζεις την ταξική πάλη, τόσο διεθνώς, όσο και στις ίδιες τις σοσιαλιστικές χώρες. Έχω επίσης την εντύπωση ότι ενώ προσπαθείς να προσεγγίσεις τη σχέση οικονομίας - πολιτικής εκεί, τη βλέπεις λίγο σχηματικά.
Τι εννοώ. Μετά την επανάσταση και στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού αντικειμενικά στη σχέση οικονομίας - πολιτικής τον πρώτο ρόλο τον παίρνει η δεύτερη. Και αυτό γιατί οι νέες σχέσεις δεν υπάρχουν και δεν μπορούν να υπάρξουν στον καπιταλισμό. Επιβάλλονται από το εργατικό κράτος, εδραιώνονται μέσα από σκληρή ταξική διαπάλη με πάντα υπαρκτό τον κίνδυνο οπισθοχώρησης. Ο ρόλος λοιπόν του εργατικού κράτους, αυτό που φαντάζομαι ονομάζεις πολιτικό σύστημα, είναι σημαντικός όχι μόνο και όχι κυρίως ως προς την άμυνα της χώρας, αλλά ως προς την ίδια την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Μια λαθεμένη απόφαση, για την ακρίβεια μια απόφαση που για τον α ή β λόγο παραγνωρίζει τις νομοτέλειες του σοσιαλισμού, στο τέλος καταντά καταστροφική.

ΡΓ

(συνεχίζεται)

Ανώνυμος είπε...

Όταν για παράδειγμα η ΕΣΣΔ προχωρά στην κολλεκτιβοποίηση, είναι πολιτική η απόφαση να χτυπηθεί η ιδιοκτησία των κουλάκων και να συνενωθεί ο μικρός αγροτικός κλήρος στη μεταβατική μορφή ιδιοκτησίας των κολχόζ. Ποιος το υλοποιεί; Το εργατικό κράτος. Τι αποτέλεσμα έχει; Προχώρημα του σοσιαλισμού αφού μπορείς πλέον να εφαρμόσεις νέες μεθόδους σε μεγάλα αγροκτήματα που πριν δεν μπορούσες, βελτίωση του επισιτιστικού κτλ. Να σημειωθεί ότι η βιομηχανία είναι ήδη κοινωνικοποιημένη, το εξωτερικό εμπόριο κρατικό κτλ.
Αντίστροφο παράδειγμα οι μεταρρυθμίσεις μετά το 20ο Συνέδριο, όπου δίνεται δικαίωμα ιδιοκτησίας των συνεταιρισμών πάνω στα τρακτέρ, δηλαδή έμμεσα ατομική ιδιοκτησία μέσων παραγωγής και όχι μόνο μέρους του προϊόντος όπως μέχρι τότε. Στη συνέχεια μεταρρυθμίσεις Κοσύγκιν το 1965 στην ίδια την βιομηχανία, όπου διαμορφώνεται πλέον το υπόστρωμα για αυτονόμηση των συμφερόντων συγκεκριμένου στρώματος διευθυντών από την κοινωνία κτλ. Όλα αυτά πολιτικές αποφάσεις που υλοποιούνται από το εργατικό κράτος. Όμως αποφάσεις που τελικά παραβίαζαν τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Οι αλλαγές που επιφέρονται στην οικονομία αντεπιδρούν με τη σειρά τους στο εποικοδόμημα. Οδηγούν στην εμφάνιση στρωμάτων που σε τελική ανάλυση έχουν συμφέρον από την καπιταλιστική παλινόρθωση, αποκτούν δύναμη και προσπαθούν να πιέσουν προς ακόμα μεγαλύτερες υποχωρήσεις προς όφελος τους. Υπάρχει διαπάλη, άλλοτε κρυφή άλλοτε πιο φανερή. Όμως η άλλη πλευρά είναι μουδιασμένη, μπλεγμένη στις αντιφάσεις συνολικά του Κομμουνιστικού Κινήματος. Ποιος αλήθεια αναφέρει ότι ο Ιλιένκοφ, που τόσο "αγαπούν" διάφοροι οπορτουνιστάδες, ήταν ενάντια στους αγοραίους; Δες άρθρο της ΚΟΜΕΠ το 2005
http://www.komep.gr/2005-teyxos-5/apopseis-e-b-ilienkof-gia-thn-oikonomikh-fysh-toy-sosialismoy-sth-dekaetia-toy-60?highlight=WyJcdTAzYjlcdTAzYmJcdTAzYjlcdTAzYWRcdTAzYmRcdTAzYmFcdTAzYmZcdTAzYzYiXQ==

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

Όταν τα νέα αυτά στρώματα έχουν εδραιώσει πλέον τη θέση τους και με την όποια αντίσταση καταρρακωμένη, παιρνούν πλέον στην ανοικτή επίθεση με τα γνωστά αποτελέσματα στα τέλη της αγαπημένης δεκαετίας του Σφυροδρέπανου (γιατί ρε συ; Και είσαι τόσο συμπαθητικός κατά τα άλλα...). Κερδίζουν τη μάχη, ΑΝΑΤΡΕΠΟΥΝ ότι έχει μείνει από το σοσιαλιστικό κράτος και προχωρούν στην παλινόρθωση.

Βλέπεις λοιπόν ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στη θέση σου και σε αυτό που σου προτείνω; Εσύ βλέπεις μια "κανονική" πορεία προς την καταστροφή άρα κατάρρευση, εγώ βλέπω την πραγματική πορεία ως μια συνεχή πάλη ανάμεσα σε αντίθετες δυνάμεις, που τελικά καταλήγει στη νίκη της αντεπαναστατικής πλευράς, άρα ανατροπή. Αν συνυπολογίσουμε και το διεθνή παράγοντα, τη διαπάλη με τον ιμπεριαλισμό η θέση μου επιβεβαιώνεται ακόμα περισσότερο.
Τώρα το σχήμα περί αυτοαναπαραγωγής ειλικρινά δεν το καταλαβαίνω και να σου πω την αλήθεια δεν νομίζω ότι μπορεί να χωρέσει τη ζωντανή κίνηση και να την ερμηνεύσει.

Όλα τα παραπάνω με πολύ φιλική διάθεση. Περιμένω τη γνώμη σου.

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

περνούν στην ανοιχτή επίθεση προφανώς, όχι παιρνούν... Επειδή στους άλλους με εκνευρίζουν τα ορθογραφικά, πρέπει να προσέχω περισσότερο.

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

ανατροπη καραμπινατη ειναι περα πα σης αμφιβολιας απλα αυτοι που τα διελυσαν ολα σημερα θελουν να μας πεισουν οτι δεν ειναι ετσι το παραξενο θα ητανε να μη τα ελεγαν

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
AGIS είπε...

@ Παναγιώτης Μπαλτσαβίας
Τον εαυτό μου πάντως δεν τον κατατάσσω σε "αυτούς που τα διέλυσαν όλα" και στην τελική η γνώμη μου μ' ενδιαφέρει περισσότερο από τη γνώμη τους.

@ΡΓ
Ξεκίνησα μια απάντηση για αυτά που μου γράφεις και βγήκε 2300 λέξεις στο πρόχειρο, Και δεν ξέρω αν για να πάρει τελική μορφη θα βγει μικρότερη ή μεγαλύτερη. Ίσως λοιπόν την επεξεργαστώ και την αναρτήσω κάπως κάπου κάποτε εν καιρώ.

Περιορίζομαι λοιπόν στην αρχή της μήπως και γίνει κατανοητό τι εννοώ "κατάρρευση":

"Αν εδώ, σαν χοντροκομμένο παράδειγμα, έβγαινε αύριο ο Σαμαράς κι έλεγε «καταργώ το αστικό κράτος», τότε το πολύ-πολύ την άλλη μέρα ο Σαμαράς να ήταν σπίτι του, στη θέση του να ήταν ένας άλλος Σαμαράς, και το αστικό κράτος να συνέχιζε την ύπαρξή του. Το αστικό κράτος δεν θα ανατρεπόταν από αυτή τη σπρωξιά του Σαμαρά. Αν αρκούσε αυτή η σπρωξιά για να «ανατραπεί» το αστικό κράτος, τότε αυτό στην πραγματικότητα δεν θα ήταν «ανατροπή». Θα σήμαινε ότι τα υλικά και οι σχέσεις που συγκροτούν το κρατικό οικοδόμημα ήταν ήδη εσωτερικά τόσο διαβρωμένες, τόσο αποσαθρωμένες, ώστε πια δεν έμενε παρά μια σπρωξιά για να καταρρεύσει και να διαλυθεί στα «εξ ων συνετέθη».
Επιπλέον το γεγονός ότι αυτή τη σπρωξιά θα την έδινε όχι ένας τρίτος, κάποιος που έρχεται απ’ έξω από αυτό το κράτος και ενάντια σ’ αυτό, αλλά κάποιος που μέσα από τις κανονικές κρατικές διαδικασίες αναδείχθηκε στην κορφή αυτού του κράτους, αυτό θα πιστοποιούσε απλώς τον βαθμό εξάντλησης των δυνατοτήτων αυτού του κράτους να αναπαραχθεί, θα αποδείκνυε ότι η κατάρρευσή του προήλθε από τους δικούς του εσωτερικούς όρους ανάπτυξης και αναπαραγωγής του ως τη στιγμή που γεννά έναν Σαμαρά ο οποίος με μια απλή σπρωξιά γίνεται καταλύτης της διαδικασίας που το αναγκάζει να καταρρεύσει."

Αυτή είναι η αρχή των όσων άρχισα να γράφω σαν απάντηση.
Απαραίτητο θεωρώ επίσης να διευκρινίσω ότι τη λέξη "(αυτο)αναπαραγωγή" (αντί απλώς για "αναπαραγωγή") τη χρησιμοποίησα με μοναδικό σκοπό την έμφαση σε αυτό που κατά τη γνώμη μου συνέβαινε, το ότι δηλαδή βαθμιαία το κομματικό και κρατικό σύστημα στην ΕΣΣΔ αναπαραγόταν όλο και περισσοτερο με τους όρους των εσωτερικών του σχέσεων και συσχετισμών κι όλο και λιγότερο με τους όρους της κοινωνικής βάσης που διεύθυνε, δηλαδή με τους όρους της εργατικής τάξης και της εργαζόμενης κοινωνίας συνολικά, εωσότου αυτού του είδους η αναπαραγωγή έφτασε στο τελικό της όριο.

Αν θες κάτι έτοιμο, σε σχέση δηλ. με την άποψή μου, το οποίο θίγει το θέμα της συζήτησης χωρίς να το εξαντλεί, μπορείς να δεις εδώ:
http://die3odos.wordpress.com/2012/11/01/ο-στάλιν-για-ορισμένες-ελλείψεις-της-κ/
Κι αν θες, συνεχίζουμε το διάλογο. Αν δε θες, πάλι ωραίοι είμαστε.

Ανώνυμος είπε...

Άγη, οσμίζομαι ότι βρισκόμαστε τουλάχιστον ως προς την πρόθεση στην ουσία από την ίδια πλευρά του χαρακώματος. Κι επειδή η συλλογιστική σου, όπως εκφράζεται και στην ανάρτηση σου έχει ενδιαφέρον αλλά και στο άρθρο, θέλω προφανώς να συνεχίσω το διάλογο. Με τον κ. Σαραντάκο δε όχι, για τους ίδιους λόγους από την ανάποδη, και θα τον παρακαλούσα να μην παρέμβει στη συζήτηση. Βαριέμαι να ακούσω για εκατομμυριοστή φορά τα ΣΥΡΙΖΑϊκά φληναφήματα. Έτσι κι αλλιώς με την πολιτική στάση που έχει επιλέξει, η θέση του είναι με την "υγιή επιχειρηματικότητα" και όχι με το σοσιαλισμό.

Στο δια ταύτα. Για να μην επαναλαμβάνομαι, οι ανατροπές δεν ήταν υπόθεση μιας "σπρωξιάς". Περισσότερο ήταν το επιστέγασμα της, ταξικής στην ουσία της, διαπάλης που διατρέχει σαν κόκκινο νήμα την ιστορία της ΕΣΣΔ. Αν το πάμε σχηματικά, από το 17 μέχρι τον πόλεμο έχεις προχώρημα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, νίκες σε όλα τα επίπεδα - στο οικονομικό έχεις επιτυχία των πεντάχρονων και εξηλεκτρισμό της χώρας, κολλεκτιβοποίηση (ναι, ήταν νίκη σκληρά κερδισμένη, και όχι "έγκλημα"...), στο πολιτικό έχεις τσάκισμα αρχικά των λευκών - μενσεβίκων - εσέρων και στη συνέχεια ήττα του Τρότσκι στο συνέδριο και στη συνέχεια των Μπουχάριν και σία. Ακόμα και οι δίκες της Μόσχας νίκη του σοσιαλισμού αποτελούν, ακόμα κι αν έχω ενδοιασμούς ως προς το γιατί δεν έγινε υπόθεση της εργατικής τάξης το τσάκισμα της δεξιάς φράξιας. Γιατί κατά τ' άλλα ντουφέκι τους άρμοζε, ντουφέκι λάβαν...
Όλα αυτά έγιναν με εργαλείο το εργατικό κράτος. Ταυτόχρονα όμως έχεις αυτά που λέει ο Στάλιν και αναφέρεσαι στην ανάρτηση σου. Μπορείς να το εξηγήσεις αυτό ταξικά; Μια πρώτη σκέψη θα κάνω, ότι από τη στιγμή που έχασαν στην ανοικτή σύγκρουση εν μία νυκτί μια σειρά παλιοί τσαρικοί γραφειοκράτες, μενσεβίκοι, εσέροι και όλο αυτό το γνωστό σκυλολόι φόρεσαν τα "μπολσεβίκικα σοβιετικά" ρούχα. Ελλείψει "ειδικών" αλλά και απλά έμπειρων διοικητικών στελεχών τον βρήκαν το δρόμο τους προς τα πάνω. Θα μου πεις δεν τους παίρναν χαμπάρι; Από ότι φαίνεται και από τα λόγια του Στάλιν σε αρκετές περιπτώσεις τους παίρναν.

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

Όμως πριν τον πόλεμο η εργατική πλευρά επικρατούσε κατά κράτος. Έτσι λουφάξαν, δημιούργησαν σε μεγάλο βαθμό το μύθο της "προσωπολατρείας", έγλυψαν, σούρθηκαν, επιβίωσαν. Εδώ έχει βάση ο προβληματισμός για το Σύνταγμα του 36 και την αποδυνάμωση τελικά και μακροπρόθεσμα της άμεσης συμμετοχής της εργατικής τάξης στην εξουσία της. Κλήθηκε να λύσει υπαρκτά προβλήματα, αλλά τελικά δημιούργησε πολλά περισσότερα.

Μετά τον πόλεμο σιγά - σιγά ο συσχετισμός στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ αλλάζει. Νέα δεδομένα, νέα προβλήματα στο πως θα προχωρήσει η σοσιαλιστική οικονομία. Λάθος ανάγνωση του διεθνούς συσχετισμού, προβληματικά συμπεράσματα από την εμπειρία του Β' Π.Π. και την εποποιία της ΕΣΣΔ και των λαϊκών κινημάτων. Διαπάλη πρώτα και κύρια στην οικονομία, όπου ένα κομμάτι προτείνει να λυθούν τα προβλήματα με εργαλεία της εμπορευματικής παραγωγής. Αυτή η πλευρά συναντιέται, ακόμα και εκπορεύεται από τα προαναφερόμενα στρώματα. Όμως η προλεταριακή πλευρά είναι ακόμα ισχυρή και με το κύρος του Στάλιν κερδίζει μια τελευταία νίκη στο 19ο Συνέδριο ως προς την οικονομία. Νίκη όμως ήδη υπονομευμένη από τις αντιφάσεις της στρατηγικής του ΚΚΣΕ και του διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος. Σε αυτό το Συνέδριο πρωτοεμφανίζεται, άλλωστε, η "ειρηνική συνύπαρξη".
Με το θάνατο του Στάλιν υπάρχει διαπάλη που τελικά καταλήγει με νίκη της δεξιάς γραμμής στο 20ο Συνέδριο. Από κει και πέρα η κατηφόρα ανοίγει διάπλατη. Μεταρρυθμίσεις Κοσύγκιν και ενίσχυση της εμπορευματικής παραγωγής που ενισχύουν τη θέση των διευθυντικών στρωμάτων, παλλαϊκό κράτος το 1977 που αδυνατίζει τον εργατικό έλεγχο και διαστρεβλώνει το χαρακτήρα της σοσιαλιστικής εξουσίας, περεστρόικα, σοβιέτ με κοινοβουλευτική τελικά λειτουργία στο τέλος.
Θα συμφωνήσουμε ότι η τελική πράξη ήταν μια "σπρωξιά", στην οποία όμως εκφράστηκε όλη η προηγούμενη περίοδος. Θα συμφωνήσουμε επίσης ότι το εργατικό κράτος ήταν πλέον τόσο διαβρωμένο ώστε να μην υπάρξει καμιά ουσιαστική αντίδραση.

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

Όμως αυτή η "σπρωξιά", επιμένω ήταν η λύση της εσωτερικής αντίφασης στη σοσιαλιστική οικοδόμηση σε αντεπαναστατική κατεύθυνση. Μια τέτοια διαδικασία όμως συνιστά ανατροπή, όχι κατάρρευση.

Δεύτερο σημείο. Γράφεις:
"το κομματικό και κρατικό σύστημα στην ΕΣΣΔ αναπαραγόταν όλο και περισσοτερο με τους όρους των εσωτερικών του σχέσεων και συσχετισμών κι όλο και λιγότερο με τους όρους της κοινωνικής βάσης που διεύθυνε, δηλαδή με τους όρους της εργατικής τάξης και της εργαζόμενης κοινωνίας συνολικά, εωσότου αυτού του είδους η αναπαραγωγή έφτασε στο τελικό της όριο."

Εδώ, και με βάση την παραπάνω ανάλυση, διαφωνώ. Το κομματικό και πολιτικό σύστημα στην ΕΣΣΔ βρισκόταν σε άρρηκτη σχέση με την κοινωνική βάση. Οι συσχετισμοί στο εσωτερικό του εξέφραζαν πραγματικές - κοινωνικές σχέσεις ανάμεσα στην εργατική τάξη και τα άλλα στρώματα. Στο τέλος τα στρώματα που είχαν αντικειμενικό συμφέρον από την παλινόρθωση χρησιμοποίησαν το ίδιο το Κόμμα και το κράτος ως εργαλείο για αυτή. Και πάλι, αυτό συνιστά ανατροπή και όχι κατάρρευση.
Ξέρεις που έγκειται κατά τη γνώμη μου το λάθος σου; Επειδή πραγματικά η πολιτική στη σοσιαλιστική οικοδόμηση αποκτά πολύ μεγάλη σημασία ως προς την πορεία της οικονομίας, αποσπάς το εποικοδόμημα και τις εξελίξεις σε αυτό από το τι γίνεται στη βάση. Έτσι μπλέκεσαι στην αδιέξοδη, κατά τη γνώμη μου, αντίληψη περί αδυναμίας αναπαραγωγής και υιοθετείς τον όρο "κατάρρευση".
Περιμένω feedback!

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

φιλε μου αγη. δεν αφορουσανε εσενα τα σχολια μου την κριτικη σου την δεχομαι δεν ειναι αντικομμουνισμος.η ΕΣΣΔ στην πορεια της απο το 1917 μεχρι το 1953 αντιμετωπισε εμφυλιο και ξενη επεμβαση 1918 1921 αντεπανα στατικες ενεργειες και απο μεσα και απο εξω συνεχως τον πολεμο με την φιλανδια 1939 ιαπωνικη επιθεση στην μογγολια το 1938 και τον 2ο παγκο σμιο πολεμο απο ολο τον καπιταλιστικο κοσμο. μετα το 1945 και λογο των απωλειων του πολεμου 4000000 μελη και στελεχη του κομμα τος νεκροι εμεινε απο στελεχη για τον κρατικο μηχανισμο και μπορεσε να επικρατηση η οπορτουνιστικη ομαδα το 1956. απο κει και περα ξεκινησαν οι οικονομικες μεταρυθμι σης στην βιομηχανια ΚΟΣΙΓΚΙΝ και στην αγροτικη οικονομια με την παραχωρηση στα ΚΟΛΧΟΖ μεσων παραγω γης ΤΡΑΚΤΕΡ και πανω σε αυτη την λογικη σταδιακα μπηκαν οι βασης του καπιταλισμου στο οικοδομημα. ολο αυτο το πραγμα το 1991 ητανε ωριμο για την τυπικη επικρατηση της ανατροπης. ο απλος λαος ζωντας ολη αυτη την κατασταση δεν ειχε κανενα λογο να υπερασπιση αυτο που ζουσε και νομιζε οτι ειναι κομμου νισμος. η σφοδρη κριτικη που εκανα ητανε για αλλου

Ανώνυμος είπε...

πολυ φυσιολογικο ο σαραντακος να συ μφωνη με της μεταρυθμισης κοσιγκιν και την εφαρμογη νομον του καπιταλι σμου στην ΕΣΣΔ το παραξενο θα ητανε να διαφωνουσε με τους προγονους του. ετσι λοιπον οι διαφοροι χρουτσωφ και κοσιγκιν αφου συνειδητα παραμυθιασαν τον λαο οτι φτασνε στο κομμουνισμο προετοιμασανε το εδαφος σταδιακα γιατι με την μια δεν γινοταν για την διαλυση. και ερχεται σημερα ο απογονος τους σαραντακος και μας πουλαει και πνευμα για καταρευση αλλα ειπαμε ο καθενας οπου εταχθη

ulyanovism είπε...

@ΡΓ

Η θεωρία είναι ένα μεγάλο κουβάρι από θέσεις, διατυπώσεις, γεγονότα και συγκυρίες. Πιστεύω ακράδαντα ότι από το κουβάρι αυτό μπορούμε να βγάλουμε άκρη. Όταν κάνουμε κριτική δεν το κάνουμε μόνο για να βάλουμε σε δοκιμασία την αντίπαλη άποψη, αλλά και για να βάλουμε τη δοκιμασία τη δική μας, να εντοπίσουμε ελλείψεις της, αντιφάσεις, αδυναμίες, κενά. Στόχος με λίγα λόγια (πρέπει να) είναι η αυτοβελτίωση, όχι η αυτοεπιβεβαίωση. Γι' αυτό δε θεωρώ ποτέ την κριτική χιλιοειπωμένη. Η κριτική παρόλο που οι διάφορες πλευρές έχουν έναν σταθερό πυρήνα αντίληψης, δεν είναι ποτέ δύο φορές ακριβώς η ίδια.

Ένα σύντομο σχόλιο για το "δύο τακτικές". Αν όταν λες "πάλιωσε το φλεβάρη του 1917" εννοείς ότι η εξέλιξη των πραγμάτων το κατέστησε ξεπερασμένο τότε έχεις δίκιο. Ωστόσο αυτό δεν απαντάει στο πιο κρίσιμο ερώτημα: επιβεβαιώθηκε η ανάλυσή του ή όχι; Δηλαδή πάλιωσε επειδή ολοκληρώθηκε η δημοκρατική επανάσταση ή επειδή αυτά που έλεγε για τη δημοκρατική επανάσταση αποδείχτηκαν λάθος; Επιβεβαιώθηκε λοιπόν, σε τέτοιο βαθμό θα έλεγα που το δύο τακτικές πρέπει να το τρίβουμε στη μούρη όσων λένε ότι ο μαρξισμός δεν είναι επιστήμη επειδή δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις... Το γράφω αυτό επειδή γράφεις για "ικανότητα και τόλμη". Αυτά χρειάζονται για να παραδεχτείς μια λάθος ανάλυση, όχι μια σωστή που απλώς δεν είναι πια επίκαιρη λόγω αλλαγής συνθηκών. Αργότερα το '18 στον "αποστάτη Κάουτσκι" θα γράψει: "όλα έγιναν ακριβώς όπως τα προβλέψαμε".

Σε ευχαριστώ για το σχόλιό σου για το ροκ, είναι εντελώς βιωματικό το κείμενο και όταν το έγραφα δεν είχα ιδέα αν αυτά που λέω βγάζουν νόημα για κάποιον άλλο. Πάντως προσωπικά η αγγλόφωνη μουσική, ροκ ή μη, δε με συγκίνησε ποτέ με τον ίδιο τρόπο.

Και μια δευτερεύουσα παρατήρηση για την κουβέντα σας για την ανατροπή ή κατάρρευση. Λες: "Μετά την επανάσταση και στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού αντικειμενικά στη σχέση οικονομίας - πολιτικής τον πρώτο ρόλο τον παίρνει η δεύτερη". Αυτό είναι λάθος. Η πολιτική έχει προτεραιότητα απέναντι στην οικονομία γενικά, όχι μόνο στο σοσιαλισμό. Είναι γενικός νόμος δηλαδή, ισχύει και για την εργατική πολιτική και πριν και μετά την επανάσταση αλλά και για την αστική πολιτική. Κι αυτό γιατί κατά Λένιν "η πολιτική είναι η πιο συμπυκνωμένη έκφραση της οικονομίας, η γενίκευσή της, το επιστέγασμά της". Αυτά τα γράφει βέβαια το 1920 στο 9ο συνέδριο με αφορμή τη συζήτηση για τα συνδικάτα αλλά δε νομίζω ότι προκύπτει από πουθενά ότι το εννοεί για "μετά την κατάληψη της εξουσίας". Το διατυπώνει σα γενικό νόμο για να το το εφαρμόσει στη συνέχεια στη σχέση μεταξύ οικονομικής (συνδικάτα) και πολιτικής (σοβιέτ) οργάνωσης της εργατικής τάξης. Το ίδιο φαίνεται όταν επαναλαμβάνει την ίδια θέση το 1921 και συμπληρώνει ότι "το να το ξεχνάς αυτό σημαίνει να ξεχνάς την αλφαβήτα του μαρξισμού".

Ανώνυμος είπε...

ulyanovism δεν έχεις δίκιο για τη σχέση οικονομίας και πολιτικής όσον αφορά την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Υπάρχει σίγουρα διαλεκτική σχέση ανάμεσα τους, αλλά σε τελική ανάλυση τον κύριο ρόλο τον έχει η οικονομία. Για να προλάβω και να μην κατηγορηθώ ως "οικονομιστής" αυτό αφορά την αστική πολιτική και πως καθορίζεται από τις αντικειμενικές εξελίξεις στην οικονομία και τις ανάγκες του κεφαλαίου σε κάθε στιγμή. Δεν μιλώ εδώ για το πως αποκτά συνείδηση η εργατική τάξη και την κομμουνιστική πολιτική.
Στο σοσιαλισμό αντίθετα η πολιτική αποκτά κύριο ρόλο σε όλη την πορεία οικοδόμησης γιατί οι νέες σχέσεις παραγωγής πρέπει να επιβληθούν σε ένα έδαφος όπου δεν υπάρχουν, να στερεωθούν και να διευρυνθούν. Αυτό δεν γίνεται αυθόρμητα στην οικονομία, αλλά με πολιτική δράση του εργατικού κράτους. Φυσικά η οικονομία αντεπιδρά και για αυτό ένα λάθος στην πολιτική, όσο μικρό κι αν είναι στην αρχή, όταν στρέφει την οικονομία προς την εμπορευματική παραγωγή πολλαπλασιάζεται στην πορεία, στρεβλώνει και την πολιτική. Δεν είμαι σε θέση να τσιτάρω τώρα Μαρξ ή Λένιν, αλλά πιστεύω ότι δεν πέφτω έξω.

Διάλειμμα από τη θεωρητική συζήτηση για λίγο ροκ... Σε αντίθεση με σένα το ελληνικό ροκ με τράβηξε για ένα μικρό σχετικά διάστημα ως μαθητή γυμνασίου και λυκείου εκεί στις αρχές και τα μέσα της δεκαετίας του '90. Για αυτό και συγκινήθηκα με την ανάρτηση σου, επειδή κατάφερες να προσεγγίσεις τέλεια τις αιτίες που αρκετοί έφηβοι της εποχής στραφήκαμε προς τα εκεί. Όμως στην περίπτωση μου τίποτα δεν άφησε πιο βαθύ αποτύπωμα από την πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με τους Pink Floyd πολύ πριν το The Wall και με τους Jethro Tull. Στη συνέχεια βέβαια άκουσα, συνέλεξα πολλά και διάφορα, αλλά ο ήχος των τελών των 60's μέχρι και το 73-74 θεωρώ ότι είναι αξεπέραστος. Κάπου εκεί το ελληνικό ροκ απέκτησε το χαρακτήρα γλυκιάς ανάμνησης. Θέλω να πω ότι αν ακούσω κάπου Μωρά στη Φωτιά ή Σιδηρόπουλο θα γουστάρω, αλλά δύσκολα θα το βάλω σπίτι μου ή στο αμάξι. Ήρθε μετά και το νέο έντεχνο με την κλάψα και τα γάμησε όλα...

Συνέχεια στη κύρια συζήτηση. Δεν διαφωνώ μαζί σου σε σχέση με την αξία της θεωρητικής αντιπαράθεσης. Έχεις δίκιο. Απλά σε αυτή τη φάση νιώθω ότι σε 2 - 3 κύρια ζητήματα έχουν εξαντληθεί τα επιχειρήματα και τα δικά μου και αυτών που αντιπαρατίθεμαι, χωρίς τελικά κάποια πλευρά να πειστεί από τον άλλο. Ο εκχυδαϊσμός δε της συζήτησης από τους ΛιοσοΚαλτσώνηδοΠετροπουλαίους και κάτι ΣΥΡΙΖΑίους με απωθεί από το να επαναλαμβάνω τα ίδια και τα ίδια. Σεβαστό;
Παρ' όλα αυτά, όσον αφορά τις Θέσεις του Απρίλη προφανώς οι "δύο τακτικές..." πάλιωσαν επειδή ακριβώς ολοκληρώθηκε η αστική επανάσταση - γιατί αυτό σημαίνει δημοκρατική επανάσταση, δεν υπάρχει δημοκρατία "γενικά". Όμως τόλμη δεν απαιτεί μόνο η παραδοχή ενός λάθους, αλλά και η αναγνώριση των νέων συνθηκών και η χάραξη ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ γραμμής που ταιριάζει σε αυτές. Μην ξεχνάς ότι οι "Θέσεις του Απρίλη" δεν στηρίζονται αρχικά από κανέναν της ηγεσίας των μπολσεβίκων, εξαιτίας της προσκόλλησης τους στο παλιό σχήμα. Αυτή η σχολαστική ανάγνωση της παραγματικότητας επαναλαμβάνεται και αργότερα στο Κομμουνιστικό Κίνημα, όταν π.χ. τη δεκαετία του '60 η Ελλάδα αναπτύσσεται γοργότερα από πριν και το Κόμμα βλέπει καθυστέρηση για να στηρίξει τη θέση του περί εξάρτησης ως αιτίας αυτής της καθυστέρησης. Η αντιμετώπιση του σχολαστικισμού από μαρξιστική σκοπιά απαιτεί τόλμη, πως να το κάνουμε...
Το βασικό ερώτημα είναι αν "οι δύο τακτικές..." μπορούσαν να εφαρμοστούν στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της εποχής ή αυτούσιες ακόμα και στις αποικίες με δεδομένης της ύπαρξης πλέον της ΕΣΣΔ. Εντάξει, θέλω να πιστεύω ότι σήμερα συμφωνούμε ότι δεν υπάρχει χώρα που χρειάζεται πρώτα αστική επανάσταση... Όσον αφορά το πρώτο σκέλος της δικής μου ερώτησης πιστεύω ότι όχι δεν μπορούσαν να εφαρμοστούν. Όσον αφορά το δεύτερο σχετικά με τις αποικίες ή την Κίνα δεν έχω καταλήξει σε σαφή άποψη ακόμα. Πάντως για τις ευρωπαϊκές καπιταλιστικές χώρες η γραμμή της Κ.Δ. που βασίστηκε σε μηχανιστική μεταφορά των "δύο τακτικών.." δεν επιβεβαιώθηκε πουθενά.

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

Και το ροκ θέλει αγγλικά, θέλει τη βρετανική ομίχλη, τις πόλεις που ζουν ολόκληρες από επιδόματα ανεργίας στη Βόρεια Αγγλία... :-)

ΡΓ

ulyanovism είπε...

@AGIS

Εγώ πάλι είχα στο μυαλό μου τα ειρήνη - δημοκρατία και όχι το ψωμί, αλλά το σχόλιό σου γεννάει έναν ενδιαφέροντα προβληματισμό για τη σχέση οικονομικής - πολιτικής πάλης. Το ψωμί είναι οικονομικό αίτημα και είναι διαχρονικό και (στη γενική του μορφή) απαράλλαχτο απ' το 1789 στο 1917, το 1973 και το 2014. Ο Λένιν γράφει ότι η πολιτική πάλη γεννιέται από την οικονομική πάλη, όχι με την έννοια ότι κάθε οικονομικός αγώνας είναι απαραίτητα και πολιτικός, αλλά ότι η αναπόφευκτη δυναμική εξέλιξης των οικονομικών αγώνων είναι να μετατραπούν σε πολιτικούς. Με μια έννοια το αίτημα των Γάλλων επαναστατών για ψωμί ήταν "μοναρχοφεουδαρχικό", στο βαθμό που δεν πολιτικοποιούνταν, που δεν καταλάβαινε ότι η μοναρχοφεουδαρχία φταίει για την έλλειψη ψωμιού. Ο χωρικός που ξεσηκώνονταν για το ψωμί δεν είχε α πριόρι την αντίληψη ότι φταίει η μοναρχία και η φεουδαρχία για την έλλειψη ψωμιού, η πάλη του όμως για το ψωμί μετατρέπονταν αναπόφευκτα σε πάλη ενάντια στη μοναρχοφεουδαρχία, πολιτικοποιούνταν και έτσι εξελίσσονταν η συνείδηση από την τυπική στην ουσιαστική κατανόηση. (Παρένθεση: το τι είναι τυπική και τι ουσιαστική κατανόηση μπορεί να απαντηθεί μόνο συγκεκριμένα, βάσει της ιστορικοκοινωνικής συγκυρίας, σε τελική ανάλυση με βάση το ποιες κοινωνικές δυνάμεις παλεύουν, ποια είναι η προοδευτική και ποια η συντηρητική). Μέσα από την πάλη του για το ψωμί καταλάβαινε ποιος φταίει για την έλλειψη ψωμιού. Το ίδιο δεν ισχύει και για τους αγώνες εντός της αστικής δημοκρατίας; Μήπως η έλλειψη ψωμιού δεν είναι που κάνει φανερό ότι η αστική δημοκρατία δεν είναι εξουσία για λογαριασμό όλου του λαού αλλά μιας μικρής ολιγαρχίας του πλούτου, και έτσι η οικονομική κρίση μετατρέπεται σε πολιτική και η οικονομική πάλη σε πολιτική; Μέσα από την πάλη του για το ψωμί ανακαλύπτει ο εργαζόμενος ποιος φταίει σήμερα για την έλλειψη ψωμιού, δεν έχει, δεν μπορεί να έχει και δεν μπορούμε να απαιτούμε απ' αυτόν να έχει α πριόρι αυτή τη γνώση.

Πάμε τώρα στα πολιτικά αιτήματα. Κατέγραψα τη θέση του Λένιν ότι "το ξύπνημα και η ανάπτυξη της σοσιαλιστικής εξέγερσης ενάντια στον ιμπεριαλισμό συνδέονται αδιάρρηκτα με την ανάπτυξη της δημοκρατικής αντίστασης και αγανάκτησης". Αυτό δείχνει ότι η πάλη ανάμεσα στο τυπικό και ουσιαστικό διεξάγεται ταυτόχρονα με τη μετατροπή της οικονομικής πάλης σε πολιτική που περιέγραψα παραπάνω, αλλά και εντός του ίδιου του περιεχομένου της πολιτικής πάλης. Αν η οικονομική πάλη είναι αναπόφευκτο να μετατρέπεται σε πολιτική, είναι εξίσου αναπόφευκτο η πρωτόλεια πολιτικοποίηση να μην αμφισβητεί τον πυρήνα των αιτιών της καταπίεσης. Νομίζω ότι εκεί βρίσκεται το νόημα της φράσης του Λένιν και συνολικά της αντίληψής του για τη σχέση μεταξύ δημοκρατίας και σοσιαλισμού. Η τυπική, αταξική κατανόηση της δημοκρατίας (δημοκρατία = εξουσία του λαού) είναι η βάση πάνω στην οποία γεννιέται η ουσιαστική κατανόηση (εξουσία του λαού = ανατροπή της αστικής τάξης), είναι εξέλιξη της αντίληψης από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο που ταυτόχρονα κρατάει από την προηγούμενη αντίληψη την υγιή πλευρά της (μην ξεχνάμε ότι για τη διαλεκτική η σχέση απόλυτου-σχετικού είναι η ίδια σχετική), που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το "εξουσία του λαού", και ταυτόχρονα συγκρούεται και ανατρέπει το παλιό περιεχόμενό της (τι σημαίνει εξουσία του λαού;).

ulyanovism είπε...

(συνέχεια)

Αν επεκτείνουμε τον ίδιο συλλογισμό και για τις αστικές επαναστάσεις θα βρούμε ακριβώς την ίδια διαλεκτική εξέλιξη των ιδεών παράλληλα με την εξέλιξη της ταξικής πάλης. Η αστική τάξη δεν ήταν επαναστατική από γεννησιμιού της, ανακάλυψε την επανάσταση μέσα σε μια πορεία. Και η αμφισβήτηση της μοναρχοφεουδαρχίας, όπως ήταν μοναρχοφεουδαρχική από μια σκοπιά στο επίπεδο της οικονομίας το ίδιο συνέβαινε και στο επίπεδο της πολιτικής. Το ελευθερία-ισότητα ξεκίνησε χωρίς να αμφισβητεί τις βάσεις της μοναρχίας. Η αμφισβήτηση της μοναρχίας ξεκίνησε ζητώντας μια καλύτερη μοναρχία που να εγγυάται την ελευθερία της γνώμης και της θρησκείας. Η πεφωτισμένη μοναρχία του Βολταίρου ήταν ο ρεφορμισμός της εποχής, και οι δύο αντιλήψεις, συμβιβασμός ή ανατροπή της μοναρχίας, βρίσκονταν σε συνεχή πάλη μεταξύ τους μέχρι να ξεσπάσει η επανάσταση αλλά και κατά τη διάρκειά της.

Το επόμενο ερώτημα είναι τι σημαίνει σύγκρουση των δύο αντιλήψεων στο εκάστοτε σήμερα, πως εκφράζεται, τι μορφή παίρνει, πως διεισδύει η μία αντίληψη μέσα στην άλλη κτλ. Επιγραμματικά θα γράψω ότι στις συνθήκες του τσαρισμού για τον Λένιν η πάλη μεταξύ της επαναστατικής και της συμβιβαστικής γραμμής δεν εκφράζονταν με το ερώτημα αστική δημοκρατία ή σοσιαλισμός, αλλά αντικειμενικά με το ερώτημα δημοκρατία σε συμβιβασμό με τον τσαρισμό ή με την ανατροπή του; Δεύτερον, το ερώτημα αυτό έπαιρνε πιο συγκεκριμένη μορφή όσο περισσότερο προχωρούσε η ίδια η επαναστατική διαδικασία. Ο Λένιν γράφει ότι το σύνθημα επανάσταση ενώ ήταν σωστό προηγούμενα, στις συνθήκες που η επανάσταση είναι ήδη γεγονός (1905) το σύνθημα είναι ξεπερασμένο, την επανάσταση την αναγνωρίζουν όλοι επειδή δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, για να βάλουν πλέον εντός της τη συμβιβαστική γραμμή. Το ερώτημα οφείλει να γίνει πιο συγκεκριμένο: τι σημαίνει επανάσταση, πως μπορεί να προχωρήσει, πως μπορεί να νικήσει. Η επανάσταση, απάντησαν οι μπολσεβίκοι, πρέπει να δημιουργήσει προσωρινή επαναστατική κυβέρνηση, η οποία θα ασκήσει δημοκρατική δικτατορία ενάντια στη μοναρχία, να τσακίσει την αντίστασή της. Και επιπλέον από αυτή τη διαλεκτική πορεία απ' το γενικό στο συγκεκριμένο, το ίδιο το περιεχόμενο της έννοιας δημοκρατία είναι για κάθε τάξη διαφορετικό, διότι κάθε τάξη (πρέπει να) απαντάει στο τι σημαίνει δημοκρατία για τον εαυτό της. Αν η αστική τάξη βλέπει στην αστική δημοκρατία βασικά σαν κοινοβουλευτισμό, η εργατική τάξη βλέπει την αστική δημοκρατία σαν ένα πιο ελεύθερο πλαίσιο πάνω στο οποίο μπορεί να αναπτύξει τη δράση της, απ' τη σκοπιά, δηλαδή, του πολιτικού δημοκρατισμού.

Αυτή πιστεύω ότι είναι η επαναστατική διαλεκτική του μαρξισμού για την εξέλιξη της γνώσης και τη σχέση μεταξύ πράξης και γνώσης. Αυτή είναι η γνωσιολογία του "δύο τακτικές" και γενικότερα της επιτυχημένης επαναστατικής στρατηγικής των μπολσεβίκων.

ulyanovism είπε...

@ΡΓ

- Νομίζω ότι συγχέεις την πολιτική με την έννοια της γραμμής με την πολιτική με την έννοια της εφαρμογής κρατικής πολιτικής. Το μνημόνιο είναι ας πούμε πολιτική της αστικής τάξης. Εκφράζει τα άμεσα και βαθύτερα οικονομικά της συμφέροντα, αλλά δεν είναι μόνο μια οικονομική μεταρρύθμιση, είναι πολλά περισσότερα. Έχει και μια διοικητική πλευρά, μια κατασταλτική πλευρά, μια ιδεολογική πλευρά κτλ. Όλα αυτά μαζί αποτελούν τη σημερινή πολιτική της αστική τάξης. Δεν αναιρείται η πρωτοκαθεδρία της οικονομίας, απλώς η πολιτική είναι η συμπυκνωμένη έκφρασή της. Απ' την άλλη η έννοια της κρατικής πολιτικής όντως αλλάζει μετά την κατάληψη της εξουσίας. Η μεταρρύθμιση πριν είναι παραπροϊόν της ταξικής πάλης, ενώ όταν το προλεταριάτο έχει την εξουσία είναι μορφή ταξικής πάλης.

- Για το ότι οι Θέσεις του Απρίλη δεν στηρίζονται αρχικά από κανέναν της ηγεσίας δεν είμαι σίγουρος, το χω διαβάσει σαν ισχυρισμό από τον Τρότσκι αλλά ο Λένιν στην πολεμική του κατονομάζει μόνο τον Κάμενεφ. Όπως και να χει αυτό που λες για την προσκόληση στις παλιές μορφές είναι σωστό, το ζουμί είναι ότι μια γραμμή που είναι επαναστατική σήμερα μπορεί να είναι καθυστερημένη και αντιδραστική αύριο, δεν υπάρχει μια γραμμή που να μας βγάζει από 'δω μέχρι την επανάσταση.

- Αυτούσια η πείρα δεν μπορεί να μεταφερθεί πουθενά. Σημασία έχει η μέθοδος και βέβαια κάποια συμπεράσματα όπου υπάρχουν αναλογίες. Πάντως στην Ευρώπη δεν υπήρξε μηχανιστική μεταφορά των "δύο τακτικών" όπως λες. Για σοσιαλιστική επανάσταση παλεύαν τα εκεί κόμματα μέχρι τα μέσα των '30. Το φαινόμενο του φασισμού ήταν που επανέφερε τακτικές τύπου "δύο τακτικών" στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις. Τώρα το κατά πόσο το κάναν μηχανιστικά ή όχι, ή κατά πόσο έχει αναλογίες ο φασισμός με τον τσαρισμό είναι μεγάλη συζήτηση.

- Η κλάψα του έντεχνου γέννησε και αυτή τελικά κάποιους πρωτοποριακούς ήχους και κάποια δικιά της πρωτόλεια πολιτικοποίηση, έχω κατά νου τον Θ.Παπακωνσταντίνου και τον ύστερο Αγγελάκα.

Εγκαταλείπω προς το παρόν γιατί με παρέσυρε η κουβέντα και μείναν πίσω τα καθήκοντα της βιοπάλης.

ulyanovism είπε...

@ΑΓΙΣ το κείμενό σου για τις "ελλείψεις της κομματικής δουλειάς" του '37 είναι πολύ ενδιαφέρον και μου γονιμοποίησε κάποιες σκέψεις, επιφυλάσσομαι για το μέλλον.

Ανώνυμος είπε...

Πάντως πολύ ενδιαφέρουσα η συζήτηση μαζί σου. Για τη μηχανιστική μεταφορά που λέω πριν δες πως εξελίσσεται η γραμμή της Διεθνούς από το 4ο κιόλας Συνέδριο μέχρι το 7ο και τελευταίο. Δεν κάνω δίκη προθέσεων αλλά σταδιακά υποχωρεί προς μια λαθεμένη μεταφορά των "δυο τακτικών..." ακόμα και για χώρες της Ευρώπης. Τέλος πάντων, οψόμεθα.

Κλείνοντας, προσωρινά, δεν μπερδεύω εγώ την πολιτική ως γραμμή με την πολιτική ως κρατική πολιτική. Στην περίπτωση του σοσιαλισμού μάλιστα αντικειμενικά ταυτίζονται ή πρέπει να ταυτίζονται. Για τον καπιταλισμό ισχύει αυτό που λες π.χ. για το μνημόνιο αλλά τελικά δεν αναιρεί αυτό που υποστηρίζω, όπως άλλωστε και ο ίδιος παραδέχεσαι.

Είμαι πολύ αρνητικά προκατειλημμένος απέναντι στο έντεχνο. Δεν μπορώ να βρω και ιδιαίτερα θετικά, ειδικά σε κάποιους που έχουν γίνει σημαία του μεταμοντέρνου αναρχισμού, συγνώμη...

Καλή συνέχεια και τα ξαναλέμε

ΡΓ

AGIS είπε...

Αναγκαστικά δεν θα είμαι λακωνικός, και ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη για ορθογραφικά, πληκτρολογικά και άλλα λάθη που δεν προλαβαίνω να διορθώσω:

Για τη σχέση οικονομίας – πολιτικής σε καπιταλισμό και σοσιαλισμό, θα αναφερθώ στη ρήση του Μαρξ στην ιδρυτική διακήρυξη της Α΄ Διεθνούς: την πολιτική οικονομία της αστικής τάξης συνιστά η τυφλή κυριαρχία των νόμων της προσφοράς και της ζήτησης (σήμερα το ίδιο πράγμα σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, η παίρνει τη μορφή, της τυφλής κυριαρχίας του μονοπωλιακού ανταγωνισμού) – την πολιτική οικονομία της εργατικής τάξης συνιστά ο έλεγχος της κοινωνικής παραγωγής από την κοινωνική πρόβλεψη (η οποία στο σοσιαλισμό παίρνει τη μορφή του κοινωνικού, γενικού, κεντρικού σχεδιασμού – πάνω στον οποίο χωρά κι άλλο θέμα συζήτησης).

Πάντως, με αυτή την έννοια νομίζω ότι η πολιτική αποκτά στο σοσιαλισμό πρωτεύουσα σημασία (κι όχι μόνο στη μετεπαναστατική φάση). Με την έννοια δηλαδή ότι η κοινωνική πρόβλεψη, ο σχεδιασμός ο βασισμένος σε αυτήν, είναι πρώτα απ’ όλα πολιτική δραστηριότητα, πράγμα που καθόλου βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν καθορίζεται από οικονομικούς νόμους. Αντίθετα στον καπιταλισμό είναι η αυθόρμητη οικονομική κίνηση που έχει τον πρώτο λόγο κι η πολιτική είτε τη διασφαλίζει, είτε τη «διορθώνει», είτε την ενισχύει, είτε παίζει διαχειριστικό ρόλο στα αποτελέσματά της.

AGIS είπε...

Εκτός όμως από αυτό, υπάρχει κατά τη γνώμη μου κι άλλη μια πλευρά του θέματος, που σχετίζεται και με το θέμα της ως τώρα συζήτησης γύρω από τα αίτια της πτώσης.
Η αφετηριακή στιγμή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης είναι το πέρασμα ανοιχτά και χωρίς περιστροφές στην κατοχή της κοινωνίας των σύγχρονων παραγωγικών δυνάμεων, που έχουν ωριμάσει, μεγεθυνθεί τόσο ώστε πια να μην επιδέχονται άλλη μορφή διεύθυνσης από την κοινωνική (Ένγκελς).
Από τη στιγμή εκείνη, το «σύστημα» που παίρνει στα χέρια του την κοινωνική διεύθυνσή τους, κι αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από το σοσιαλιστικό κράτος, αποκτά μια εξαιρετικά σημαντική οικονομική λειτουργία – διαφορετική από τον οικονομικό ρόλο του κράτους στον καπιταλισμό. Αν το δούμε με το σχήμα «βάση – εποικοδόμημα», το κράτος τη στιγμή εκείνη γίνεται μέρος της «βάσης».
Γιατί; Γιατί η διεύθυνση της παραγωγής είναι η ίδια μια παραγωγική λειτουργία. Κι εδώ δε μιλάμε πια για τη διεύθυνση της μιας ή της άλλης παραγωγικής μονάδας, αλλά για τη διεύθυνση της κοινωνικής παραγωγής στο σύνολό της. Έτσι το σοσιαλιστικό κράτος, το σοσιαλιστικό κρατικό σύστημα γίνεται παραγωγική δύναμη, και μάλιστα γίνεται κεντρική παραγωγική δύναμη της σοσιαλιστικής κοινωνίας, γίνεται η παραγωγική δύναμη που συνενώνει, που ενιαιοποιεί το σύνολο των κοινωνικών παραγωγικών δυνάμεων.
Επιστρέφοντας στην παραπάνω φράση του Ένγκελς, το κράτος είναι τώρα η πιο σύγχρονη και η πιο μεγεθυμένη από όλες τις παραγωγικές δυνάμεις. Και ενώ όλες οι υπόλοιπες έχουν «ανοιχτά και χωρίς περιστροφές» περάσει στην άμεση κατοχή της κοινωνίας, το μοναδικό ζήτημα που μένει ακόμα «άλυτο», είναι το «ανοιχτό και χωρίς περιστροφές πέρασμα στην κατοχή της κοινωνίας» αυτής της πιο μεγάλης από όλες τις μεγάλες παραγωγικής δύναμης, δηλαδή του ίδιου του κράτους.

Το ζήτημα αυτό βέβαια σχετίζεται με τη διαδικασία περάσματος από το σοσιαλισμό στον κομμουνισμό, που είναι και ο στόχος της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Κι όχι απλώς «σχετίζεται με τη διαδικασία», αλλά είναι το κεντρικό ζήτημα της διαδικασίας αυτής, συνδεμένο και παράλληλο με τις άλλες πλευρές της (την εξάλειψη της υποδουλωτκής υποταγής στο καταμερισμό εργασίας, της αντίθεσης πνευματικής και σωματικής εργασίας, της διαφοράς ανάμεσα στην πόλη και την ύπαιθρο. Και της αντίθεσης ανάμεσα στο ατομικό και στο κοινωνικό «συμφέρον» θα πρόσθετα).
Κι είναι επίσης κατά τη γνώμη μου ζήτημα που σχετίζεται με τις αναγκαίες μορφές και μεγέθη της κοινωνικής παραγωγής («μικρή», «μεγάλη» κλπ), με την αντιστοίχηση αυτών των μεγεθών με τις μορφές που τους αρμόζουν, και παραπέρα με την αντιστοίχηση, την κλιμάκωση του συστήματος διεύθυνσης ανάλογα με την κλιμάκωση αυτών των μορφών και ανάλογα συνολικά με την κοινωνική κλιμάκωση. Αντιστοίχηση όμως που καμιά σχέση δεν έχει με τον ρυθμιστικό ρόλο της κατηγορίας του κέρδους, που επιχειρήθηκε να κυριαρχήσει στην ΕΣΣΔ από το 1965.
Αντιστοίχηση επίσης, που σε σχέση με τη συζήτησή μας για την «πτώση του υπαρκτού», είναι αυτή που εκφράζει θεωρητικά (όσο αφαιρετικότερα γίνεται) αυτά που ήδη έχω προσπαθήσει να πω με περισσότερο «αφηγηματική» μορφή.
Μ’ άλλα λόγια, στο ότι αυτή η κατεύθυνση δεν ακολουθήθηκε βρίσκεται για μένα η «ρίζα του κακού», και στο ότι αυτή η κατεύθυνση δεν ακολουθήθηκε οφείλεται αυτό που λέω «απόσπαση του κρατικού συστήματος από την κοινωνική του βάση», «αναπαραγωγή του εντός των εσωτερικών του ορίων» κλπ. Με δεδομένη μάλιστα την εσωτερική του «τάση» να αυξάνει την «σχετική αυτονομία» του αντί βαθμιαία να την εξαλείφει.
Πράγματι, σε μια απώτατη ανάλυση δεν είναι ζήτημα πολιτικό, αλλά βαθύτατα οικονομικό, όσο δηλαδή «οικονομική» γίνεται και η φύση της πολιτικής κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
Θα μπορούσε να περιγραφεί και σαν αναντιστοιχία της πολιτικής ανάπτυξης απέναντι στην οικονομική. Η δεύτερη γνώρισε αναγκαστικά ραγδαίους ρυθμούς τη δεκαετία του 30 και μετά. Η πρώτη;

AGIS είπε...

Σε σχέση τώρα με τις μετά το 1956 μεταρρυθμίσεις:
Προσωπικά δεν είμαι σε θέση να τις εξομοιώσω, μια-μια καθεαυτές.
Δεν είμαι, για παράδειγμα, σε θέση να κατανοήσω την αρνητική διάσταση που αποδίδεται στο ότι τα τρακτέρ (γενικά τα αγροτικά μηχανήματα) περνούν από την διαχείριση των κρατικών μηχανοτρακτερικών σταθμών στην άμεση διαχείριση των αγροτικών συνεταιρισμών.
Υποθέτω ότι ενόσω η βιομηχανική παραγωγή δεν είναι ακόμα επαρκής, ενόσω δηλαδή έχουμε 1 τρακτέρ για κάθε 2 συνεταιρισμούς, αναγκαστικά η διαχείριση πρέπει να είναι στους μηχανοτρακτερικούς σταθμούς που προγραμματίζουν τη διάθεση των μηχανών ώστε με μια μηχανή να ικανοποιηθούν οι ανάγκες και των δυο κολχόζ. Όταν όμως πια έχουμε 4 τρακτέρ και 2 κολχόζ, για ποιο λόγο να μη διατεθούν άμεσα από 2 τρακτέρ σε κάθε κολχόζ έτσι ώστε το καθένα να προγραμματίζει τις εργασίες του με μεγαλύτερη ευχέρεια και λειτουργικότητα; Θα μπορούσε στην περίπτωση αυτή στο ρόλο των μηχανοτρακτερικών σταθμών να παραμείνει η λειτουργία της συντήρησης, της επισκευής κλπ. Δεν με καλύπτει δηλαδή η φράση «οι συνεταιρισμοί έγιναν ιδιοκτήτες». Η «ιδιοκτησία» έχει κι αυτή μια «κλίμακα»: Στην «ιδιοκτησία» υπάγεται κι η απλή κατοχή ενός «ξένου» πράγματος, όπως υπάγεται και η κυριότητα ενός πράγματος που βρίσκεται σε «ξένα» χέρια.
Τα κολχόζ λχ είχαν στην κατοχή τους τη γη, η κυριότητα της γης όμως ανήκε στο κράτος. Γιατί σε ό,τι αφορά τα τρακτέρ να αποτελεί πρόβλημα το πέρασμα της κατοχής τους άμεσα στα κολχόζ;

Έχω επίσης υπόψη μου μια φράση του Στάλιν από το 1929: «…η υπεροχή των κολχόζ απέναντι στο ατομικό νοικοκυριό θα γίνει ακόμα πιο αναμφισβήτητη, όταν τα πρωτόγονα κολχόζ των περιοχών της συμπαγούς κολεχτιβοποίησης θα βοηθηθούν από τους μηχανοτρακτερικούς σταθμούς και τις φάλαγγες, όταν τα ίδια τα κολχόζ θ’ αποχτήσουν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν στα χέρια τους τραχτέρ και κομπάιν» (άπαντα, τόμος 12, σελ. 179).
Βέβαια πρόσφατα ξεφυλλίζοντας τον τόμο που περιλαμβάνει μεταπολεμικά κείμενα του Στάλιν (τον οποίο τόμο δεν έχω στα χέρια μου), είδα ότι ο Στάλιν εκείνη τη στιγμή (μεταπολεμικά) τοποθετείται με αντίθετο τρόπο απέναντι στο ζήτημα.
Άλλο θέμα είναι επίσης, ότι δεν γνωρίζω τους όρους και τις διαδικασίες (τυπικές και ουσιαστικές, νομικές και οικονομικές κλπ) με τους οποίους πραγματοποιήθηκε συγκεκριμένα αυτή η μεταβολή μετά το ’56.
Ένα ακόμα θέμα είναι, ότι η ίδια αυτή μεταβολή (η συγκέντρωση στα χέρια των κολχόζ των τρακτέρ κλπ) μπορεί να αποκτήσει διαφορετικό περιεχόμενο και χαρακτήρα, ανάλογα με το γενικό οικονομικό πλαίσιο και κατεύθυνση εντός της οποίας πραγματοποιείται. Είναι, νομίζω, άλλο το περιεχόμενο και ο χαρακτήρας της σε ένα πλαίσιο διατήρησης ή ενίσχυσης του κοινωνικού χαρακτήρα της παραγωγής γενικά, κι άλλο το περιεχόμενο κι ο χαρακτήρας της ίδιας «ρύθμισης» στο πλαίσιο ενίσχυσης των «ιδιωτικο-οικονομικών» κριτηρίων λειτουργίας των παραγωγικών μονάδων (όχι μόνο ή ίσως και όχι τόσο των αγροτικών) που καθιερώθηκε μετά 1 χρόνια με τις «μεταρρυθμίσεις Κοσύγκιν».
Το συμπέρασμά μου όμως είναι ότι το ζήτημα των τρακτέρ δεν «μιλάει από μόνο του».

AGIS είπε...

Διαφορετικά έχουν τα πράγματα, κατά τη γνώμη μου, με το ζήτημα των «μεταρρυθμίσεων Κοσύγκιν»:
Απέχοντας από το να έχω μια ολοκληρωμένη εικόνα του ζητήματος σε όλη του την έκταση, ωστόσο με βάση την όποια αντίληψη έχω συγκροτήσει γύρω από ζητήματα της οικονομίας, δεν μπορώ να ανακαλύψω με ποιον άλλο τρόπο θα λειτουργούσε από οικονομική άποψη η εισαγωγή του κέρδους σαν κριτηρίου λειτουργίας των παραγωγικών μονάδων εκτός από τρόπο αποδιαρθρωτικό για τη σοσιαλιστική οικονομία συνολικά.
«Ένα θέμα είναι πάντως ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις (Κοσίγκιν κτλ.) που επικρίνει ο ΡΓ φαίνεται πως έγιναν δεκτές ευμενώς από την εργατική τάξη ή τους λαούς της ΕΣΣΔ ίσως επειδή βελτίωναν τις συνθήκες ζωής τους», γράφει ο ΝΣ:
Μπορεί να «βελτίωναν» τις απολαβές μιας κρίσιμης μάζας εργαζομένων, αλλά τις βελτίωναν στη βάση του υπαρκτού βαθμού παραμερισμού των εργαζομένων από την πολιτική διαδικασία, συνακόλουθα στη βάση του γεγονότος ότι η βελτίωση των απολαβών της «κρίσιμης μάζας» αποτελεί «νομιμοποίηση» της πιο «συγκεντρωτικής» βελτίωσης της προϊούσας προνομιακής θέσης μιας μειοψηφικής «διευθυντικής» μερίδας, προνομιακής θέσης όμως μη νόμιμης κοινωνικά και οικονομικά, ότι αποτελεί δηλαδή συμβιβασμό με την ύπαρξη αυτής της προνομιακής θέσης, ότι αποτελεί τυπική νομιμοποίηση μιας θέσης που δεν νομιμοποιείται ουσιαστικά. Και, εξάλλου, εφόσον υπήρχε το «περίσσευμα» για την υλική βελτίωση της θέσης των εργαζομένων, τίποτα κάτω από διαφορετικές «πολιτικές» συνθήκες δεν θα εμπόδιζε να γίνει αυτή (να διατεθεί το περίσσευμα γι’ αυτό το σκοπό) όχι με την επιβολή καπιταλιστικών οικονομικών κατηγοριών όπως το κέρδος, αλλά με τη σοσιαλιστική μορφή, αυτή που περιγράφεται στην «κριτική του προγράμματος της Γκότα» κατά τρόπο που δεν επιδέχεται παρερμηνείες και «εκλεκτισμούς» ούτε «δεξιάς» ούτε «αριστερής» κατεύθυνσης στην πραγματικότητα…
Η άποψη μου απέχει βέβαια από το να χαρακτηρίζει τη σοβιετική οικονομία καπιταλιστική ήδη από το 1965. Όχι, πρόκειται για σοσιαλιστική οικονομία στη λειτουργία της οποίας επιβάλλονται «εξωτερικά» καπιταλιστικά κριτήρια και σχέσεις. Και παραμένει τέτοια, ως τα τελευταία χρόνια της «περεστρόικα», ιδιαίτερα στα χρόνια 89-91, κι ακόμα πιο μετά ως το 93 οπότε η ριζική οικονομική ανατροπή επισφραγίζεται με τους κανονιοβολισμούς του Γέλτσιν κατά του πρώτου «πολυκομματικού» ρωσικού κοινοβουλίου.

AGIS είπε...

Πέρα όμως από την «καθαρά οικονομική» άποψη του ζητήματος υπάρχει και η πολιτική του.
Γιατί η εισαγωγή του κέρδους σαν κριτηρίου, εκτός από τον οικονομικά αποδιαρθρωτικό ρόλο της, επιτελεί κι έναν ρόλο πολιτικό:
Εκεί που το στρώμα της «ελίτ» (πολιτικής και οικονομικής) –με κινητήρια δύναμη μια ορισμένη μερίδα του, και αντικειμενικά την πιο συμπαγή του μερίδα, αυτή δηλαδή που συνειδητά βρίσκεται στη θέση αυτή με σκοπό τη διασφάλιση προνομίων- έχει ως τώρα αποκτήσει μια σειρά προνομίων προερχόμενων διασφαλισμένων με «εξωοικονομικές» μεθόδους, επιχειρεί τώρα την οικονομική τους νομιμοποίηση, και το «κέρδος» είναι η κατεξοχήν οικονομική μορφή αυτής της «νομιμοποίησης».
«Επιχειρηματικό κέρδος», ιδιοποίηση υπεραξίας με τη μορφή του συγκεκριμένου «υλικού κινήτρου» (δεν μιλάω για τα «υλικά κίνητρα» γενικά), και να πια ένα στρώμα (πολιτικό και οικονομικό) που έχει πια προσδώσει (δυστυχώς γι’ αυτό όμως ακόμα μόνο νομικά) στα υλικά του προνόμια την εξωτερική μορφή της οικονομικής νομιμοποίησης, και που στην πορεία θα διαπιστώσει ότι και πάλι το παράδειγμα των κεφαλαιοκρατών στις καπιταλιστικές χώρες, οι οποίοι διαθέτουν υλική-οικονομική (δεν γίνεται εδώ λόγος για την τυπική) «νομιμότητα» για την ιδιοποίηση και συσσώρευση υλικού πλούτου και ιδιωτικής εξουσίας, γίνεται καταθλιπτικό μπροστά στα συγκριτικά με αυτούς μπακαλίστικα προνόμια που εξασφαλίζει το συγκεκριμένο στρώμα (ή μερίδα) χωρίς καν να διαθέτει γι’ αυτό την απαραίτητη κοινωνικο-οικονομική «νομιμοποίηση»
Και θα διαπιστώσει στην πορεία, ότι δεν αρκεί ούτε η τυπική-νομική νομιμοποίηση της οικονομικής μορφής των προνομίων του, για να διασφαλίσει τη θέση του σαν προνομιακό στρώμα όσο διατηρούνται στη βάση τους οι σοσιαλιστικές παραγωγικές σχέσεις, η κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Θα θεωρήσει δηλαδή, και με το δίκιο του, ότι για τη διασφάλιση αυτή απαιτείται η αντικατάσταση στη βάση τους των σοσιαλιστικών σχέσεων με τις καπιταλιστικές. Ότι για την κοινωνικοοικονομική νομιμοποίηση της θέσης της, των προνομίων της, απαιτείται πια στην πραγματικότητα η μετατροπή της από κοινωνικό «στρώμα» σε κοινωνική-οικονομική, «αστική» τάξη.
Μόνο που όταν η αντικατάσταση αυτή τελικά επιχειρηθεί (89-91), το ίδιο στρώμα θα διαπιστώσει ότι όχι μόνο δεν είναι ο μοναδικός ενδιαφερόμενος που θέλει να επωφεληθεί από αυτή την αντικατάσταση (υπάρχει το συσσωρευμένο κεφάλαιο στην «παραοικονομία», στη λαθραία ανταλλαγή συναλλάγματος κά, υπάρχει επίσης ο ιμπεριαλισμός που θέλει κι αυτός να λεηλατήσει την σοσιαλιστική παραγωγική βάση, και ο καθένας με τους όρους του). Θα διαπιστώσει ότι και η ίδια η πολιτική του οργάνωση, αυτού του στρώματος, που έχει φτάσει σχεδόν να ταυτίζεται με δομές του κρατικού συστήματος, δεν είναι ικανή να διατηρηθεί: Είτε γιατί υπάρχουν διαφωνίες στο εσωτερικό της, διαφωνίες αδύναμες και διασκορπισμένες σε σχέση με τη πιο συμπαγή ενότητα της μερίδας ατής που πραγματικά ξέρει τι ζητάει. Είτε και γιατί αυτή η ίδια μερίδα διασπάται όταν τα διάφορα τμήματά της κλείνουν το καθένα τις δικές του «εμπορικές» συμφωνίες για την οικονομική λεηλασία που θα ακολουθήσει. Είτε λόγω της εσωτερικής αποσάθρωσης του κρατικού συστήματος λόγω της ως τότε δραστηριότητας αυτής της μερίδας. Είτε λόγω της σχεδόν τέλειας αδιαφορίας του λαού για την τύχη αυτής της μερίδας (αδιαφορία στην οποία συμπαρασύρεται το «στρώμα» συνολικά) της έτσι κι αλλιώς λειτουργικά αποσπασμένης από την κίνηση της εργαζόμενης κοινωνίας. Θα διαπιστώσει λοιπόν ότι η δική της πολιτική οργάνωση καταρρέει, ότι το κράτος που καταρρέει είναι στην πραγματικότητα η «δική της» (που όμως δεν νομιμοποιούνταν –και πάλι δεν το λέω με την τυπική έννοια- να είναι δική της) πολιτική οργάνωση…

AGIS είπε...

Βλέποντας το θέμα στη διεθνή του έκταση βέβαια, οι διαστάσεις του μεγεθύνονται απότομα. Γιατί πια τίθεται το θέμα των διεθνών συσχετισμών, των τρόπων αντιμετώπισής τους, της συνολικής τους επενέργειας και των αιτιών που η επενέργεια αυτή ήταν τέτοια κι όχι αλλιώτικη. Έχουμε λχ το «τείχος» που αποτέλεσε μέτρο άμυνας στην επιθετικότητα την προερχόμενη από την άλλη πλευρά των συνόρων. Καλώς ή κακώς… Γιατί μετέτρεψε τους διεθνείς συσχετισμούς σε «διακύβευμα» σχετικό με τις συνθήκες ζωής, την συνείδηση κλπ των κατοίκων μιας μόνο πόλης, στους οποίους «ανατέθηκε» να διατηρήσουν πάνω στην πλάτη τους την παγκόσμια πολιτική σταθερότητα, πράγμα εξαρχής προβληματικό, όμως ας πούμε ότι αυτό είναι άλλο θέμα.
Το θέμα όμως είναι το πώς η πτώση του τείχους, από εκεί που αυτό ήταν ένα μέτρο άμυνας, σήμανε όχι μια έστω αμυντική υποχώρηση, αλλά την γενική πολιτική παράδοση και παραίτηση όλων των σοσιαλιστικών κρατών, που «έπεσαν» σε ελάχιστο χρόνο το ένα μετά το άλλο. Υπό τύπο ντόμινο θα έλεγε κάποιος. Για να καταρρεύσει το ντόμινο πράγματι χρειάζεται μια «σπρωξιά», χρειάζεται να «ανατραπεί» το πρώτο πιόνι. Μόνο που επίσης χρειάζεται η διάταξη και όλων των υπόλοιπων πιονιών να είναι τέτοια που να εκπληρώνει όλες τις προϋποθέσεις της κατάρρευσής τους με το πρώτο άγγιγμα. Και μόνο που εδώ το άγγιγμα, η ανατροπή, το άγγιγμα στο πιόνι, δεν αφορούσε μια κυβέρνηση, ένα κράτος, αλλά ένα «τείχος»…
Σε κάθε περίπτωση οι διαστάσεις του θέματος είναι στη διεθνή του διάσταση (και όχι μόνο σ’ αυτή βέβαια) τέτοιες, που δεν χωράνε κατά τη γνώμη μου στο σύνολό τους, παρά μόνο σε μια πολύ περισσότερο οργανωμένη συζήτηση (και διαδικτυακή), και πολύ περισσότερο μακρόχρονη επίσης. Παράλληλα με την «εξωδιαδικτυακή» και μη, παράλληλα με την άμεσα πολιτική πράξη, εννοείται.

AGIS είπε...

Σχετικά, τέλος, με τις δίκες της Μόσχας.
Προσωπικά δεν μπορώ να τοποθετηθώ για το αν ο Μπουχάριν, ο Τρότσκι η οποιοσδήποτε «ντουφέκι άξιζαν και αυτό πήρανε», όπως για παράδειγμα δεν θα μπορούσα να τοποθετηθώ για το αν ο Δαντόν πήρε με την κρεμάλα αυτό που του άξιζε.
Έχω άλλωστε υπόψη μου το γεγονός, ότι στην κομματική επιτροπή που συστήθηκε πριν τις «δίκες της Μόσχας», με θέμα την παραπομπή στο δικαστήριο και πώς, μειοψήφησε η πρόταση της διοικητικής εκτόπισης, η πρόταση που είχε υποστηρίξει δηλαδή και ο Στάλιν (φυσικά υπάρχει αμέσως το «επιχείρημα» ότι αυτή ήταν μια κίνηση «τακτικισμού» από τη μεριά του, αλλά το ζήτημα είναι αν, πώς και από ποιόν μπορεί να γίνει δεκτό αυτό το αντεπιχείρημα) και τελικά πλειοψήφησε η πρόταση παραπομπής στο δικαστήριο με ερώτημα θανατικής καταδίκης.
Άλλωστε, επίσης, το ζήτημα από ένα σημείο και μετά δεν είναι δικανικό, δεν είναι ζήτημα «αναψηλάφησης της δίκης» κλπ, είτε αυτό αφορά λχ το Μπουχάριν είτε αυτό αφορά το Δαντόν. Το ζήτημα είναι ζήτημα ιστορικής κατανόησης η οποία δεν απαγορεύει κατά τη γνώμη μου στο να «αποδίδονται τιμές» ταυτόχρονα, είτε στον Δαντόν είτε λχ στον Τρότσκι και στο Μπουχάριν…
Και το ζήτημα, τελειώνοντας προς το παρόν εδώ κι αυτόν τον κύκλο συζήτησης ( που απ’ ό,τι φαίνεται όσο συνεχίζεται τόσο θα διευρύνεται θεματικά και εκτατικά, σε βαθμό που για μένα να τίθεται θέμα προσωπικών χρονικών ιεραρχήσεων, χωρίς αυτό να ισοδυναμεί με «δήλωση αποχώρησης») είναι ότι και ο Δαντόν και ο Μπουχάριν και ο Τρότσκι και άλλοι, τελείωσαν τη ζωή τους σαν επαναστάτες σε σύγκρουση με άλλους επαναστάτες, σε σύγκρουση με τους μόλις χθες συντρόφους τους, και για την επανάσταση. Ανεξάρτητα από το μέγεθος και τη σημασία των διαφωνιών για τον δρόμο προς τον τελικό σκοπό, είναι στο βάθος πολύ σημαντικότερο το μέγεθος και η σημασία της «παρέκκλισης» που εκφράζεται «στη βάση της συμφωνίας» με μια καθημερινή πράξη που αποσκοπεί στο να υπονομεύει καθημερινά ό,τι καθημερινά χτίζεται, και που παραμένει βασικά παρέκκλιση «ανώνυμη» έως το τέλος της ιστορίας.

Ανώνυμος είπε...

Για κανένα δεν τίθεται "δήλωση αποχώρησης" πάντως, μην ανησυχείς. Όλοι έχουμε πολλά να τρέχουν και δεν μπορούμε προφανώς να αφιερωθούμε πλήρως σε αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα και, κυρίως, ανθρώπινη συζήτηση. Πάντως αυτά που μας ενώνουν σαν αντίληψη είναι πολύ περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Αν και ακόμα δεν καταλαβαίνω γιατί όλα αυτά που λες συνιστούν "κατάρρευση"... :-)

Καλή συνέχεια κι επανερχόμαστε εν καιρώ.

ΡΓ

ΥΓ. Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να υποστηρίξω ότι όσο προχωρούσε η επανάσταση ο Μπουχάριν και αρκετοί άλλοι από επαναστάτες μετατρέπονταν σε εμπόδιο που έπρεπε να παραμεριστεί όπως ακριβώς και ο Δαντόν. Από εδώ προκύπτει η ιστορική αναγκαιότητα του "ντουφεκιού". Βέβαια έπρεπε να παραμεριστούν με δράση των μαζών ακριβώς ως πολιτικά εμπόδια και όχι διοικητικά ως πράκτορες. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

απαντηθηκαν ολα σαραντακο. εσυ και οι φιλοι σου στο συριζα θα εχεται την θεση για καταρρευση για να δικαι ολογησεται τους προγονους σας που τα ανετρεψαν ολα και εμεις θα υποστηριζουμε οτι τα ανατρεψαται ολα μενοντας πιστοι στους ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΟΥΣ η ζωη συνεχιζεται.

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

απο ελειψη επιχειρηματων λογικο ειναι να ασχολεισαι με την ορθογρα φια. καλες υπουργικες καρεκλες να εχεται σαν διαχειρηστες του καπιτα λισμου σαραντακο

αργοπορημενος είπε...

Νίκο Σαραντάκο, είσαι ένα τυπικότατο δείγμα αυτού που λέμε "λούμπεν διανόηση". Και εκφράζεις με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο την πολιτική ποιότητα της μεγάλης μάζας των συριζαίων - η πολιτική σας χυδαιότητα δεν απέχει και τόσο πολύ από την αντίστοιχη της Χρυσής Αυγής, ίσως η θεωρία των δύο άκρων να μην είναι και τόσο ψεύτικη τελικά: οι δύο ακραίες μορφές υπηρέτησης της εξουσίας του κεφαλαίου (η σοσιαλδημοκρατική και η ναζιστική) είναι εξίσου επικίνδυνες και το ίδιο χυδαίες.

Όσο χαμηλού επιπέδου κι αν είναι μια πολιτική αντιπαράθεση, το να απαντάς με ειρωνικό σχόλιο για την ορθογραφία του προσπαθώντας να τον "αδειάσεις" δείχνει το απόλυτο κενό που χαρακτηρίζει την ανύπαρκτη πολιτική σας σκέψη.

Το ότι θα μπορούσε ο συνομιλητής σου να έχει εγκαταλείψει την εκπαίδευση στην πρώτη της βαθμίδα και να μην ξέρει καλή ορθογραφία, ή να έχει κάποια μορφή δυσλεξίας, προφανώς σε αφήνει αδιάφορο.

Όσο αδιάφορο σε αφήνει η πολιτική που υποτίθεται πως θα ασκήσει ο ΣΥΡΙΖΑ - ψάχνω εναγωνίως να βρω ΜΙΑ μόνο συγκεκριμένη δέσμευση, μαζί με την εξήγηση του πώς θα υλοποιηθεί βεβαίως-βεβαίως, αλλά ματαιοπονώ... Ας γίνουμε μωρέ εμείς κυβέρνηση και μετά έχει ο θεός (πρόβατα ν' αρμέγει?)

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Αναυδος είπε...

το ηθος περισσευει στην κατα τα αλλα ανανεωτικη αριστερα απο πετροπουλους και σαραντακους. αρχιζουν με παιδικα επιχειρηματα και στο τελος καθυβριζουν τους συνομιλητες τους ανωτεροι αυτοι ζώα και ξυκα απελεκητα εμεις

φυσικο ειναι οταν οι χορτατοι θελουν να δειξουν το δρομο στους πεινασμενους ωστε οι δευτεροι να θυσιαστουν ωστε οι πρωτοι να εξακολουθουν να τρωνε

ιγ
μιν ανισιχι ο νσ κε τιν μπασταρδι ορθογραφια τις ελινικις κε αυτι θα τιν αλαξουμε

Ανώνυμος είπε...

ευγενικοτατα σου μιλησαμε ολοι παρα την προβοκατορικη αποστολη που εχεις η χρυση αυγη και ο συριζα ειναι δυο απο τα παιδια του καπιταλισμου με διαφερετικους ρολους ο μπαμπουλας και τα φουμαρα ο ποιο επικυνδηνος αντιπαλος για τον λαο ειναι τα φου μαρα που μας πουλας σαραντακο

Ανώνυμος είπε...

σαραντακο καλο θα ειναι οταν αλλαξου με ΧΑΛΙΦΗ να αναλαβης υπουργος παι δειας ωστε να διορθωσης στο λαο την ορθογραφια η μηπως εχει κλειση αυτη η ΚΑΡΕΚΛΑ για τον ΚΑΜΜΕΝΟ για σκεψου ειναι καλη ιδεα οπορτουνιστακο

AGIS είπε...

@Νίκος Σαραντάκος

Καλά το είπες: συριζέικο φληνάφημα.
Και τι είδους;
Του είδους που χρησιμοποίησε η σοσιαλδημοκρατία για να πολεμήσει την επανάσταση στην "ανώριμη" και "καθυστερημένη" Ρωσία λίγο πριν την καταπνίξει στην ώριμη και προοδευμένη Γερμανία.
Δεν θα ήταν "αστείο" το είδος της σοσιαλδημοκρατικής απολογητικής που πάνω από του τάφους της Λούξεμπουργκ και του Λίμπκνεχτ αναρωτιέται "μήπως φταίει ότι δεν υπήρξε η κατάλληλη τεχνολογία";

Ανώνυμος είπε...

σωστα φιλε μου αγη πανω απο τους ταφους των γερμανων συντροφων το 1919 εχουν το θρασος να επιτιθενται στο ΚΚΕ οι πολιτικοι απογονοι των σοσιαλδημοκρατων ΕΜΠΕΤ ΣΑ ΙΝΤΕΜΑΝ ΚΑΟΥΤΣΚΙ που εφτιαξαν τα ταγματα εφοδου και να θελουν συνεργασια της αριστερας για να μας στειλουν ολους στον ταφο

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Η κε του μπλοκ δηλώνει υποκειμενική δυσκολία να παρακολουθήσει έστω το σύνολο της συζήτησης, συνεπώς δε θα είχε νόημα μια δική μου παρέμβαση. Μια χαρά κύλησε εξάλλου χωρίς εμένα.
-Το αρχικό ερώτημα του άγη για τον α/δ χαρακτήρα των αιτημάτων για ψωμί, γη και ειρήνη απαντήθηκε κι από άλλους νομίζω Αλλά διευκρίνισε κι ο άγης μετά πώς το εννοούσε, συνεπώς δεν χρειάζονται περσότερα.
-Θα επιμείνω επίσης ότι το βασικό μέλημα του λένιν στις δυο τακτικές είναι η αυτόνομη πολιτική παρουσία της εργατικής τάξης, που την καλεί να σχηματίσει προσωρινή κυβέρνηση και να οδηγήσει την επανάσταση ως το τέλος. Δηλ θέτει στο επίκεντρο το πρόβλημα της κινητήριας δύναμης και της εξουσίας, ακόμα κι όταν δε θεωρεί ότι είναι ώριμα τα πράγματα για σοσιαλιστική επανάσταση.
Δεν έχω ωστόσο την μπροσούρα μαζί μου, για αυτό κι επιφυλάσσομαι για κάποια πιο αναλυτική απάντηση στο μέλλον.

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
AGIS είπε...

Η απάντηση που έδωσα, Νίκο, είναι σε άμεση συνάρτηση με αυτή την πορεία που, κατά τα λεγόμενά σου, εξέθεσα "τόσο αναλυτικά και πειστικά". Σε μια συνολική και όχι μερική (όπως αυτή) "έκθεση της πορείας", θα είχαν τη δική τους σημαντική θέση κι αυτά που είπε η γερμανική σοσιαλδημοκρατία το 1919...
Και το ερώτημα περί τεχνολογίας, επίσης αναφέρεται από μόνο του άμεσα στις θέσεις της σοσιαλδημοκρατίας, τις τοτε και τις αναπαλαιωμένες σημερινές.
Ίσως εσύ το εννοούσες αλλιώς, αλλά φαντάζομαι ότι αυτό τουλάχιστον το βλέπεις.