Ραντεβού με την ιστορία

Η ιστορία γράφεται με πάλη ταξική...

Αναδημοσίευση από το Ατέχνως

Μια προεκλογική διαφήμιση της Νέας Δημοκρατίας έλεγε πως η ιστορία μπορεί να γραφτεί με δυο τρόπους και ήταν στο χέρι του Έλληνα ψηφοφόρου να αποφασίσει ποιον από τους δύο προτιμούσε. Και για να θέσει πιο καθαρά κι επιτακτικά το δίλημμα στο θεατή, οπτικοποίησε σε πρωτοσέλιδους τίτλους εφημερίδων τους δύο δρόμους (της ευρωπαϊκής Αρετής και της Κακίας), που ανοίγονταν μπροστά του: α. λιμοί, σεισμοί, καταποντισμοί (έπεσε και το μονότοξο γεφύρι της Πλάκας, μην ξεχνάτε) και οι επτά πληγές του Φαραώ σε σύγχρονη, οικονομική συσκευασία: bankrun, χρεωκοπία, έξοδος από το ευρώ, στάση πληρωμών για τους μισθούς και τις συντάξεις, και πάει λέγοντας ή μάλλον κινδυλογώντας… ή β. η συνέχεια του ελληνικού success story που παρακολουθούσαμε μέχρι τώρα.

Λογικό κι επόμενο, ο θεατής να διαλέξει το πρώτο τρέιλερ-σποτάκι, ως εικόνα από τα «προσεχώς» που παίζουν στο σινεμά, το οποίο υποσχόταν τουλάχιστον λίγο σασπένς και αγωνία, καθώς πόνταρε στο εμπόριο του φόβου –γι’ αυτό και προβλήθηκε περισσότερες φορές εξάλλου, σαν μπλοκ-μπάστερ θρίλερ. Σε πλήρη αντίθεση δηλαδή με τη δεύτερη εκδοχή, όπου το πιο συναρπαστικό γεγονός ήταν… ο εορτασμός του πάσχα των Ελλήνων –που προφανώς τώρα χωρίς τη ΝΔ, τίθεται εν αμφιβόλω, μαζί με το ευρώ και τις καταθέσεις που δεν έχουμε.

Στον αντίποδα, γινόταν λόγος για ιστορικές στιγμές, μια ιστορική νίκη της (πρώτη φορά) Αριστεράς και προεκλογικά για «ραντεβού με την ιστορία», καθώς (ξανα)ζούσαμε μέρες 81’: μου ξανάρχονται ένα-ένα, χρόνια δοξασμένα, να ‘τανε το 81’… Προσωπικά διατηρώ ισχυρές αμφιβολίες κατά πόσο είναι συγκρίσιμες οι εποχές, τα μεγέθη τους κι η εμβέλεια των γεγονότων, αλλά πέραν αυτού, δε μου είναι πολύ σαφές γιατί δεχόμαστε τις όποιες ομοιότητες ως κάτι θετικό, εφόσον ξέρουμε το θλιβερό κι άδοξο τέλος της Αλλαγής Νο1. Και συνήθως καμία συνέχεια-sequel δεν είναι αντάξια της πρώτης αυθεντικής ταινίας. Ή όπως το έθεσε στην εποχή του ο Μαρξ (λίγο πριν την εφεύρεση του κινηματογράφου), η ιστορία τείνει να επαναλαμβάνεται είτε ως τραγωδία, είτε ως φάρσα. Και κανένα από αυτά τα δύο ενδεχόμενα δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς κι αισιοδοξία.

Η βασικότερη ένσταση όμως αφορά άλλο σημείο. Το πρόβλημα δεν είναι ποιο σποτάκι θα επέλεγε ο θεατής αλλά ότι σε κάθε περίπτωση θα εξακολουθούσε να είναι παθητικός θεατής των εξελίξεων κι όχι ενεργός πρωταγωνιστής που θα τις καθορίσει. Ο δρόμος της Αρετής δεν ταυτίζεται με μια απλή κυβερνητική εναλλαγή και την επιλογή του ενός ή του άλλου ψηφοδελτίου, όπως το πάτημα ενός κουμπιού και το ζάπινγκ στην τηλεόραση. Αντιθέτως, απαιτεί θυσίες, ξεβόλεμα και συλλογικούς αγώνες, που θα εξασφαλίζουν ακριβώς ότι οι θυσίες αυτές θα πιάσουν τόπο και δε θα έχουν εμάς ως σφαχτά στο βωμό του καπιταλιστικού κέρδους.

Η ιστορία έχει πράγματι δύο τρόπους για να γραφτεί, αλλά πολύ διαφορετικούς από αυτούς που περιγράφονταν στα προεκλογικά σποτάκια της ΝΔ, οι οποίοι στην τελική οδηγούσαν από άλλη διαδρομή στο ίδιο ακριβώς σημείο. Γιατί αν καεί ένα χαρτί του πολιτικού συστήματος και μπλοκάρει ο ένας δρόμος, πρέπει να προβληθεί ο άλλος ως εναλλακτική. Στην αστική δημοκρατία εξάλλου δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Το καλό το μονοπώλιο ξέρει κι άλλο μονοπάτι…

Η ιστορία δε γράφεται στις κάλπες, αλλά στο δρόμο του μαζικού αγώνα, από συλλογικά υποκείμενα (τις κοινωνικές τάξεις και την πολιτική τους έκφραση) κι όχι από μεμονωμένους πελάτες-πολίτες. Η ιστορία δε γράφεται από τους νικητές που επιχειρούν να την ξαναγράψουν για να τη φέρουν στα μέτρα τους, αλλά με λαϊκούς αγώνες εναντίον τους. Και δε θα περιλαμβάνει κανένα ουσιαστικό κι ενδιαφέρον κεφάλαιο, χωρίς την πάλη ενάντια στο κεφάλαιο και τη ληστρική εκμετάλλευση που επιβάλλει η (οικονομική και πολιτική) εξουσία του. Αλλιώς θα βαυκαλιζόμαστε ότι γυρίσαμε σελίδα σε ένα βιβλίο με άγραφες λευκές κόλλες, που δε διαφέρουν μεταξύ τους, αφήνοντας την ιστορία να μας περιμένει στημένη, για άλλη μια φορά, στο ραντεβού μας…