Για τα συνθήματα

Μπορεί τα περισσότερα μμε –ενημερωτικά κι όχι μόνο- να συνεχίζουν το φαιδρό γαϊτανάκι της βαρουφακιάδας, σημειώνοντας ακόμα και το «γκουχ» του, που επιδέχεται πολλών ερμηνειών στα πλαίσια της δημιουργικής αμφισημίας (ξερόβηχας, τσιγαρόβηχας ή μήπως κάποιο υπονοούμενο;), αλλά εγώ βρήκα πολύ πιο ζουμερή και ουσιαστική μια πρόσφατη συνέντευξη του γγ (στον παπαδάκη) και την χτεσινή ομιλία του στο σύνταγμα, που περιείχε και μια πολύ καλή ανάλυση της λίστας βαρουφάκη και των… φιλολαϊκών συνεπειών της.

Προς το τέλος της τηλεοπτικής του συνέντευξης λοιπόν ο γγ σημειώνει μεταξύ άλλων τα εξής.

Με το «αν» δεν γίνεται ούτε πολιτική ούτε τοποθέτηση. Και πάλι εδώ υπάρχει ένα ζήτημα. Λένε μερικοί που είναι έξω απ’ τα πράγματα και έξω από κάθε λογική: Να βγούμε από την Ευρωζώνη και να μείνουμε στην ΕΕ, να μην κάνουμε κοινωνικοποίηση μεγάλων επιχειρήσεων, να συνεχίσουμε να διαπραγματευόμαστε και να είμαστε στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης. Αυτό είναι μια τρύπα στο νερό. Άλλο ζήτημα ότι μπορεί να ξεκινήσεις από κει και η διαδικασία ρήξεων να είναι έξοδος από την Ευρωζώνη, έξοδος από την ΕΕ με δική σου όμως απόφαση, του λαού, της χώρας, της κυβέρνησης, της λαϊκής εξουσίας, όπου ο λαός θα είναι στην εξουσία και θα είναι αποφασισμένος ότι αυτά θα τα πάρει και θα τα λειτουργήσει. Γιατί, αν δεν έχεις τα απαραίτητα εργαλεία, δηλαδή την οικονομία στα χέρια σου, πώς θα κατανείμεις πόρους, εργατικό δυναμικό, πώς θα κάνεις φιλολαϊκή ανάπτυξη;

Ενώ στην χτεσινή ομιλία οι βασικές αιχμές ήταν: ανάκτηση των απωλειών και ρήξη με την εε, με το λαό στην εξουσία.

Θέλω να συνδέσω τα παραπάνω και με μια πρόσφατη κουβέντα που είχε ανοίξει στο μπλοκ σχετικά με τα συνθήματα, τη σωστή επιλογή τους και την κατάλληλη χρήση τους. Το οποίο σχετίζεται με τη σειρά του με το βασικό κόμπο της σύνδεσης τακτικής-στρατηγικής, την ικανότητα να εκτιμάμε σωστά τη δοσμένη συγκυρία, να ανεβάζουμε το επίπεδο συνειδητοποίησης, κτλ. Σημαίνει επίσης να διαχωρίζουμε (αλλά και να συνδέουμε) τα συνθήματα που μπαίνουν για ζύμωση με τις άμεσες διεκδικήσεις, να βρίσκουμε κάθε φορά τα κατάλληλα αιτήματα-κρίκους, που θα συσπειρώνουν το λαό και θα κλιμακώνουν την πάλη του, και να διασαφηνίζουμε την ειδοποιό διαφορά τους από τις ρεφορμιστικές, μεταβατικές αυταπάτες για μια σταδιακή ομαλή μετάβαση μέσω μεταρρυθμίσεων σε έναν άλλο κόσμο που είναι εφικτός (αλλά δεν πρόκειται να το δούμε ούτε στον άλλο κόσμο).

Σημειώνω παρεμπιπτόντως, πως δεν πρόκειται για την αναζήτηση ενός και μόνου συνθήματος, που κινητοποιεί σα μαγικός μοχλός τις μάζες, αλλά για μια πολύ πιο σύνθετη διαδικασία. Όπως πολύ πιο σύνθετη (αν και απλή στην ουσία της) ήταν πχ η εκλογική εκτίναξη του σύριζα, σε σχέση με τα απλοϊκά σχήματα που την ερμηνεύουν στη βάση της προβολής του συνθήματος της κυβέρνησης της αριστεράς, αγνοώντας τις υπόλοιπες παραμέτρους αυτής της εναλλαγής κι υπονοώντας πως το και το κουκουέ θα είχε αντίστοιχη άνοδο αν είχε προβάλει δική του κυβερνητική πρόταση.

Είναι επίσης ζήτημα αν τα συνθήματα παίζουν τόσο καθοριστικό ρόλο, εφόσον η συστράτευση έχει κριθεί κι επιτευχθεί σε άλλο επίπεδο: πχ αν ατσαλώνεται καθημερινά στη δράση στη δική μας περίπτωση, ή έχει σφραγιστεί με εκλογικούς όρους στην περίπτωση της κυβερνώσας ελπίδας. Της οποίας οι ψηφοφόροι δεν επηρεάζονται όχι απλά από κάποια συνθήματα, αλλά συχνά ούτε καν από στην ίδια την πραγματικότητα, που διαψεύδει τις προσδοκίες τους.

Εδώ απαιτείται όμως μια ευρύτερη συζήτηση: σε ποια βάση πείθεται και κινητοποιείται ο κόσμος κι αν ισχύουν για όλους τους χώρους τα ίδια κριτήρια.

Ας δούμε τώρα συγκεκριμένα τα παραπάνω στη σημερινή συγκυρία.

Το βασικό αίτημα-κρίκος που μπαίνει μπροστά μας είναι η πάλη για την ανάκτηση των απωλειών του περασμένου διαστήματος –με την αριστερή κυβέρνηση να παγώνεις τις διάφορες προεκλογικές της δεσμεύσεις και να δεσμεύεται πρωτίστως απέναντι στους δανειστές-εταίρους της πως δε θα προχωρήσει σε… «μονομερείς ενέργειες» χωρίς την έγκρισή τους. Σε αυτό το σύνδεσμο μπορείτε να θυμηθείτε το συγκεκριμένο πλαίσιο πάλης που επεξεργάστηκε τον περασμένο μήνα η γραμματεία του παμε.

Παράλληλα οι εξελίξεις βάζουν επί τάπητος το βραχνά του χρέους και το φαύλο κύκλο των δανείων για την εξυπηρέτησή του, που καταλήγουν απλώς να το διαιωνίζουν και να το αυξάνουν. Καθώς επίσης κι ο χαρακτήρας των περιβόητων θεσμών, της ευρωπαϊκής ένωσης και τα περιθώρια φιλολαϊκών ελιγμών και χειρισμών εντός της ιμπεριαλιστικής λυκοσυμμαχίας. Μπαίνει δηλ επί τάπητος το ζήτημα της διαγραφής του χρέους και της αποδέσμευσης από την εε, που πρέπει να αναδειχθούν και να μπουν ως προμετωπίδα, μαζί με το σύνθημα για την ανάκτηση των απωλειών.

Αυτοί οι στόχοι όμως θέτουν αυτομάτως και ζήτημα εξουσίας, της εξουσίας που θα τους προωθήσει συνειδητά, με δική της πολιτική βούληση, και δε θα της επιβληθούν ως… ατύχημα, για να τη βρουν απροετοίμαστη και βασική απρόθυμη να βαθύνει το ρήγμα. Οι πολιτικές προτάσεις που βλέπουν αυτά τα δύο είτε ξεκομμένα είτε με χρονική απόσταση μεταξύ τους (πρώτα να γίνει το ένα, για να οδηγηθούμε στο άλλο) είναι καταδικασμένες σε οικτρή αποτυχία. Όχι μόνο γιατί είναι ρεφορμιστικές (που είναι κι αυτό) με τα μάτια στραμμένα στο παρελθόν και το «κοινωνικό συμβόλαιο» της μεταπολίτευσης, στην αποκατάσταση της χαμένης ισορροπίας· αλλά επειδή είναι επιπλέον ανεφάρμοστες και ουτοπικές. Και προσπαθούν να αντικαταστήσουν το απαραίτητο επαναστατικό άλμα με θεωρητικές ακροβασίες και μικρά βήματα στο κενό, πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί, λες και παίζουμε μόνοι μας, χωρίς αντίπαλο, που θα κάνει τα πάντα για να μας γκρεμίσει.

Κι αυτό ακριβώς είναι, όπως το ερμηνεύω εγώ τουλάχιστον, το νόημα των αιχμών της χτεσινής ομιλίας και της μεταξύ τους σύνδεσης: ρήξη με την εε με το λαό στην εξουσία.