Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο

Όλες οι παγκόσμιες μέρες είναι κοροϊδία σκέτη. Δεν είναι μόνο ότι πλέον γιορτάζεται το οτιδήποτε κι έχουμε παγκόσμιες μέρες για κάθε γελοιότητα. Είναι ότι ακόμα και σοβαρά θέματα (όπως το έιτζ, το περιβάλλον, η μητρότητα) ευτελίζονται και υποβαθμίζονται όταν γιορτάζονται εθιμοτυπικά μόνο μία φορά τον χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που λένε για τη γιορτή της γυναίκας που γιορτάζει άπαξ ετησίως, ενώ ο άντρας το κάνει όλες τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου.

Και η πρωτομαγιά; Η παγκόσμια γιορτή της εργατιάς; Μήπως δεν έχει γίνει κι αυτή εθιμοτυπική (αργία κι όχι απεργία δυστυχώς για τους περισσότερους που πάνε στην εξοχή για να πιάσουν γερά το μάη από τα αχαμνά, να μη τους φύγει); Άσε που δεν υπάρχει καμιά γιορτή του καπιταλιστή. Δεν έχουν ανάγκη αυτοί, γιορτάζουν 365 μέρες τον χρόνο.

Χμμ... κι εγώ γιατί ενθουσιάζομαι ρε γαμώτο κάθε φορά που έρχεται η πρωτομαγιά; Και είναι από τις λίγες φορές που με πιάνει και λίγο συναίσθημα, άντε και σε κανα πολυτεχνείο.
Λοιπόν, να το διορθώσουμε για να μην έχουμε δράματα κι εσωτερικές συγκρούσεις.
Οποιαδήποτε παγκόσμια μέρα είναι κοροϊδία αν δεν συνδυάζεται με αγώνα διαρκείας καθόλη τη διάρκεια του χρόνου.
Τώρα το στρώσαμε κάπως.
Όσοι τώρα πιστεύουν στα αλήθεια ότι στην ελλάδα έχουμε πετύχει τέτοια σύνδεση και ότι προβάλλονται σοβαρές αντιστάσεις, ας πατήσουν αριστερό κλικ με το ποντίκι τους χωρίς να αλλάξουν πλευρό. Οι υπόλοιποι ας συνεχίσουν χωρίς να κάνουν φασαρία...

Με τα αυτοκίνητα δε μπορώ να είμαι πολύ αντικειμενικός. Ούτε εξοικειώθηκα, ούτε τα αγάπησα ποτέ.
Πχ όταν ακούω για ζευγαράκια που το κάνουν στο αυτοκίνητο δε μπορώ παρά να σκεφτώ ότι ήταν πήδημα, όχι έρωτας. Κι ας τρέφω αμέριστη αλληλεγγύη στα "άστεγα" ζευγάρια που δεν έχουν δική τους ερωτική φωλιά...

Όταν ήμουν μικρός είχα μια κάποια τρέλα με τα συγκρουόμενα, όπου στόχος μας ήταν πάντα οι φιλήσυχοι οδηγοί που είχαν ανέβει με την ψεύτικη ελπίδα για μια ήσυχη βόλτα. Εγώ ευτυχώς το απέβαλα σχετικά νωρίς το σύνδρομο και πλέον δεν ανεβαίνω ούτε σε συγκρουόμενα (όπου συν τοις άλλοις δεν χωράω). Οι υπόλοιποι συνομήλικοι μου το ανέπτυξαν περαιτέρω στα ηλεκτρονικά και το κουβαλάν μέχρι σήμερα στους δρόμους.
Η μαλακία βέβαια είναι ότι αν χάσεις, δεν έχεις άλλη ζωή.

Ήδη από τότε πάντως είχα κάποιες βεβαιότητες. Κυρίως για πράγματα που δεν θα μπορούσα ποτέ να με φανταστώ να τα κάνω, όπως το να μάθω να συμπληρώνω φορολογικές δηλώσεις, ή να βρίσκω δουλειά (δεν έχει γίνει το δεύτερο κι έτσι δεν χρειάστηκε ούτε το πρώτο μέχρι στιγμής). Το να καταλάβω τι ακριβώς συμβαίνει όταν ανοίγεις το καπό ενός αυτοκινήτου και αντικρίζεις ένα σωρό συναρτήματα που για σένα δεν είναι παρά ασυναρτησίες, ήταν ένα από αυτά τα πράγματα. Και εξακολυθεί να είναι μέχρι σήμερα.

Η μόνη μου τρυφερή αυτοκινητική ανάμνηση έχει να κάνει με το παλιό μας λάντα, το οποίο καταλάβαινα από μακριά όταν ερχόταν από τον ήχο της μηχανής του που μούγκριζε.
Όποιος έπαιρνε λάντα στη δεκαετία του 80 θεωρούσε κομματικό του καθήκον να το παινέψει και να το συστήσει ανεπιφύλακτα στους συντρόφους του.
"Γαϊδούρι" έλεγε ένας φίλος στον άβερελ (παρατσούκλι του αρσενικού μου γονιού) "δεν καταλαβαίνει τίποτα". Κι είχαμε την ευκαιρία να το διαπιστώσουμε κι εμείς σε κάτι ανηφόρες που τις ανέβαινε με 30 το πολύ. Ντε, βρε... ντε...

"Και να ξανάπαιρνα αμάξι πάλι λάντα θα έπαιρνα" συνέχιζε ο φίλος και κάπως έτσι την πατήσαμε κι εμείς. Τελικά κάποια εξαγορά στα μουλωχτά πρέπει να παίχτηκε, γιατί όταν ξαναπήρε αμάξι στα κοντά πήρε φολκσβάγκεν. Η εξαγορά αυτή είναι όπως εκείνα τα ρεπορτάζ που ετοίμαζε ο πρωταγωνιστής στο goodbye Lenin για τη μητέρα του, που αποδείκνυαν ότι η κόκα-κόλα στην πραγματικότητα ήταν σοσιαλιστικής εμπνεύσεως συνταγή (κι αυτό για να δικαιολογήσει μια διαφήμιση που φαινόταν από το παράθυρό της). Εγώ όμως τον δικαιολογώ -τον φίλο- γιατί εκείνη την περίοδο το να πάρεις δεύτερη φορά λάντα στο καπάκι (που και σοβιετικός να ήσουν σιγά μην έπαιρνες αμάξι και μάλιστα δύο) ήταν απαράμιλλο δείγμα κομματικής αφοσίωσης, εφάμιλλο με αυτό των κομμουνιστών που έπιναν νερό από το τσέρνομπιλ για να αποδείξουν ότι ήταν ακίνδυνο.

Τον άβερελ μετά τον έπιασαν τα ναρίτικα και έλεγε για την κακή ποιότητα των σοβιετικών προϊόντων και κάτι τρανζιστοράκια που έπαιρνε και χαλούσαν πάνω στη βδομάδα. Αλλά αυτά είναι προπαγάνδα κι εγώ δεν τα πιστεύω.
Εμένα πάλι μου έχει μείνει η εικόνα από το λάντα μας που μένει άχρηστο στην πυλωτή με ξεφούσκωτα λάστιχα και εικόνα σοβιετικής ένωσης που καταρρέει. Έχω βάλει μέσα κάτι πάκους με εφημερίδες, που είναι απ' τα λίγα πράγματα που αγαπάω σε αυτόν τον κόσμο. Αν λιώσουν θα το κάνω μαυσωλείο για να το αξιοποιήσω τουριστικά και θα ζητήσω να με θάψουν μέσα του.
Κατά τα άλλα είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι το στόρι της ταινίας με το κατσαριδάκι είναι κλεμμένο από κάποια αληθινή ιστορία με λάντα (όπως είχαν κάνει με την ντιναμό και την απόδραση των 11 του σταλόνε και του πελέ...).

Η πρώτη μου ενήλικη επαφή με τα αυτοκίνητα έγινε μέσω μιας φίλης που ζούσε στο καλοχώρι και πηγαινοερχόταν καθημερινά. Όταν κατάλαβα τι κακό χαμό (και πανικό) θέλει για να βρεις μια θέση πάρκινγκ στο κέντρο -για την οποία σου πασπατεύον και τα οπίσθια- άλλαξε η άποψη που είχα για τον κόσμο.
Πίστευα ότι οι οδηγοί είναι ψυχάκηδες, νευρωτικοί που ξεσπούν στο τιμόνι για όσα πέρασαν μες στη μέρα. Τελικά μάλλον ψύχραιμα το παίρνουν το πράγμα, αν το περνάν αυτό σε καθημερινή βάση...
Η πόλη είναι ένα απέραντο μπουρδέλο όπου το πρωί οι οδηγοί με τις θέσεις πάρκινγκ παίζουν τις μουσικές καρέκλες. Γυρνάνε γύρω-γύρω, αλλά πάντα κάποιος περισσεύει.
Εμείς όμως το θέμα για την υποθαλάσσια δεν το πολυ-σηκώνουμε, αφήνουμε να κάνουν κουμάντα και λεζάντα οι χαρούμενοι...

Όταν πρωτογνωρίζω κόσμο και τους λέω ότι δεν οδηγώ κι ούτε με ενδιαφέρει να μάθω, με κοιτούν σαν εξωγήινο. Και πώς ζεις; σε ρωτάνε λες και τους είπα ότι δεν αναπνέω, ή ότι δεν πίνω νερό.
Δεν το χωράει το μυαλό τους, είναι σα να λες "δύο" σε έναν υπολογιστή που επικοινωνεί με δυαδικό σύστημα. Το ίδιο ακριβώς που αντιμετώπιζα με τα κινητά προ 5ετίας -μέχρι που πήρα και ησύχασαν.
Ε, ντάξει με θεωρούν εξωγήινο για τόσα άλλα, ένα πάνω-ένα κάτω, δεν θα κολλήσουμε εκεί τώρα...

Στον στρατό το πολιτισμικό σοκ πάνω στο θέμα ήταν πολυεπίπεδο. Αν ο κόσμος ασχολούνταν με την πολιτική όσο με τα αυτοκίνητα και τις μηχανές... Και με τη μπάλα -που λέει ο λόγος- να ασχολούνταν τόσο, δε μπορεί, τόσο αποβλακωμένος δεν θα ήταν. Βρε με οτιδήποτε, αρκεί να άλλαζε παραστάσεις.

Το πράγμα όμως έγινε τρόπος ζωής με ολόκληρη ιδεολογία.
Σε ένα περιοδικό κάποιος έγραφε ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αίσθηση ελευθερίας από την αυτοκίνηση!
Τώρα τι ακριβώς ελευθερία νιώθεις αυτοακίνητος σε ένα μποτιλιάρισμα χωρίς τέλος, το δικό μου το δογματικό το μυαλό δε φτάνει για να το αντιληφτεί.

Το σημαντικό όμως είναι ότι εμπεδώνεται στον κόσμο μια αντίληψη ελευθερίας εντελώς φτηνή και ατομική. Η (ψευδ)αίσθηση του απόλυτου ελέγχου, το να είσαι αφέντης στον μικρόκοσμό σου -αλλά υποτελής ως εκεί που δεν παίρνει στον πραγματικό κόσμο.
Το παρατηρώ και στα άτομα από το περιβάλλον μου, παλιότερα και σε μένα τον ίδιο. Σπάνια συναντάς πιο εκνευρισμένο άνθρωπο από κάποιον που χαλάει πχ η εικόνα στην τηλεόρασή του, ή παθαίνει κάτι το αμάξι του και δε μπορεί να φτάσει στον προορισμό του.
"Μα δεν έχω δικαίωμα να δω ένα σίριαλ με την ησυχία μου"; κραυγή αγανάκτησης που ο καθένας μας άκουσε (αν όχι έβγαλε) κάποια στιγμή στη ζωή του. Και για ανθρώπινη δουλειά και μισθο έχεις δικαίωμα, αλλά εκεί δεν αγανακτείς έτσι...

Στην τελευταία κατηγορία με το αυτοκίνητο ανήκουν και οι αγανακτισμένοι πολίτες-οδηγοί που ποζάρουν στο φακό σε κάθε μεγάλη πορεία (ποτέ όμως όταν κλείνουν οι δρόμοι για κάποιον επίσημο). Το θέαμα με τους αγανακτισμένους έχει καταντήσει γραφικό, θα μπορούσε να είναι ξεχωριστή ειδικότητα σε σχολή θεάτρου.
Κατά τα άλλα "οι δρόμοι μας ανήκουν"...
Νομίζεις... Εδώ τους ανήκουν και τα πεζοδρόμια... Για τις μπάρες για τα αμεα μην το συζητάμε καν.

Τα ζόμπι πολλαπλασιάζονται.
Άτομα που νιώθουν ότι είναι μόνοι στο δρόμο και οδηγούν ακριβώς έτσι. Δυστυχισμένοι που βαριούνται αφόρητα και γεμίζουν το κενό της ζωής τους με αδρεναλίνη που τους χαρίζει η ταχύτητα (η αδρεναλίνη είναι στην κορυφή του συστήματος αξιών της σημερινής κοινωνίας). Μικροαστοί που μετράν την κοινωνική καταξίωση με τη μάρκα του αμαξιού που αγοράζουν. Πωρωμένοι καταναλωτές που προτιμούν τον καπιταλισμό συγκριτικά, γιατί στη σοβιετική ένωση δεν είχαν δικά τους αυτοκίνητα! Άτομα που γουστάρουν το μοντέλο, τη μηχανή, το χρώμα, το στιλ και δεν ξέρω τι άλλο. Φετιχισμός του κερατά δηλ (που στην κυριολεξία θα πει να μπερδεύεις την ουσία με το περιτύλιγμα, δηλ την ανάγκη για μετακίνηση με την ανάγκη για μοστράρισμα).
Ζω και αναπνέω για τη μέρα που τα αυτοκίνητα θα τα δίνουν με δελτίο. Όπως κάνανε στο αγαπημένο μας μπλοκ. Σε 100 χρόνια το πολύ θα τελειώσουν και τα αποθέματα πετρελαίου και τα αμάξια θα εξαφανιστούν ούτως ή άλλως, αλλά δε θα ζήσουμε αρκετά για να προλάβουμε αυτή την ευλογημένη μέρα.

Το αυτοκίνητο είναι το σύμβολο της ενσωμάτωσης, της εργατικής αριστοκρατίας στην οποία όλοι ονειρεύονται να ενταχτούν. Πες στον μικροαστό ότι στο σοσιαλισμό θα έχουμε μέσα μαζικής μεταφοράς κατά κύριο λόγο αντί για ΙΧ και θα έχεις κερδίσει έναν ορκισμένο ταξικό εχθρό. Στο μέλλον το παπαδαριό και η αντίδραση θα διακηρύσσει στους νοικοκυραίους ότι όταν θα έρθουν οι κομμουνιστές, θα τους αφήσουν μεν τις γυναίκες, αλλά θα τους πάρουν τα αυτοκίνητα για να τα κάνουν τρακτέρ και λεωφορεία.

Μπορεί το εμπόριο να ξεκίνησε με τα πλοία, η ατμομηχανή και το τρένο να ήταν το σύμβολο της βιομηχανικής επανάστασης, και η ανθρωπότητα να κατακτά τους ουρανούς και το διάστημα... αλλά το αυτοκίνητο είναι αυτό που έχει κατακτήσει την ανθρωπότητα, το κατεξοχήν σύμβολο του καπιταλισμού και της ψευτοευημερίας του.
Η κοινωνία του μέλλοντος θα έρθει να πάρει το αυτοκίνητο και να το βάλει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας μαζί με το κράτος και τα υπόλοιπα παλιοπράγματα που αναλύει ο ένγκελς. Το πολύ-πολύ να υπάρχουν οχήματα που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια και κινούνται με αυτόματο GPS, χωρίς ανεύθυνους οδηγούς που σπέρνουν τον θάνατο. Άντε και μερικά για εκδρομές στην εξοχή, που θα μπορείς να τα νοικιάζεις. Αλλά όχι για μες στην πόλη.
Με βασάνιζε η υποψία ότι όλα αυτά τα λέω από εμπάθεια, ή γιατί ήμουν ευθυνόφοβος και γι' αυτό δεν ήθελα να μάθω να οδηγώ. Μέχρι που μίλησα με άνθρωπο που έζησε στην Σοβιετική ένωση -έστω τα τελυταία χρόνια του ξηλώματος της περεστρόικα.
"Μα δεν είμαστε όλοι κατάλληλοι για οδηγοί" μου είπε. Όποιος έχει ζήσει τους ελληνικούς δρόμους μπορεί να επιβεβαιώσει (πέρα από τα χάλια των δρόμων) του λόγου το αληθές. Οι μισοί και παραπάνω δεν κάνουν για το άθλημα (οι πιο πολλοί λόγω νεύρων, αν και δεν φτάινε πάντα οι οδηγοί για αυτό). Θέλει ειδικά προσόντα (και ψυχικά) για να είσαι οδηγός. Από τις πιο σοφές κουβέντες που έχω ακούσει ποτέ.

Κατά τα άλλα αυτός ο άνθρωπος έζησε την "κατάρρευση" του δημοσίου φορέα μεταφορών -του αντίστοιχου οασθ ή οασα ας πούμε- της μόσχας, την άναρχη επέκταση και το τραγικό χάλι της σημερινής πόλης, που έχει πάψει να είναι ανθρώπινη και έχει χειρότερο μποτιλιάρισμα και από την αθήνα. Εδώ χρησιμοποιεί μόνο αστικά και ποδαράκια.
Μετά από αυτό στα μάτια μου ενσαρκώνει τον νέο και ανώτερο τύπο ανθρώπου. Τον σοβιετικό.
Η κοινωνία του μέλλοντος θα πάρει το σύνθημα της ημέρας χωρίς αυτοκίνητο και θα γράψει στη σημαία της: όχι ημέρα, αλλά ζωή χωρίς αυτοκίνητο...