Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013

Εμπρός ΕΑΜ για την Ελλάδα

Το ερώτημα γιατί έχασε το εαμ, αυτό το εκπληκτικό κίνημα που αναπτύχθηκε στην κατοχή για την απελευθέρωση της ελλάδας και τη λαοκρατία, αγκαλιάζοντας εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου, τους πόθους και το σφυγμό της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού μας, βαραίνει κάθε ιστορική ματιά που επιχειρεί να καταπιαστεί με την αντίσταση κι όσα την αφορούν, και μένει ως επώδυνη εκκρεμότητα για κάθε σύγχρονο αγωνιστή, που σκοντάφτει διαρκώς στο ίδιο ερώτημα: γιατί χάσαμε; Και αν δεν τα καταφέραμε τότε, με συντριπτικά θετικούς συσχετισμούς υπέρ μας, με αδιαμφισβήτητη ηθική υπεροχή και ιδεολογική ηγεμονία, με ένα ένοπλο αντάρτικο κίνημα σαν τον ελας και με έτοιμους θεσμούς λαϊκής εξουσίας που μπορούσε να συνδυάσει την απελευθέρωση με την επανάσταση και να εξυψωθεί σε κρατική, πανεθνική εξουσία… αν λοιπόν δεν νικήσαμε τότε με τόσο ευνοϊκούς όρους, πώς μπορούμε να νικήσουμε σήμερα;

Στη μεγάλη πενταετία ο πέτρος ρούσος ασκεί κριτική σε όσους αναπαράγουν μονότονα το τροπάρι της «χαμένης ευκαιρίας» και λέει πως δεν υπάρχουν γενικά ευκαιρίες, παρά μόνο ευνοϊκές συγκυρίες με περισσότερο ή λιγότερο θετικές παραμέτρους και συνθήκες, που δε σου εξασφαλίζουν ωστόσο απαραίτητα και μια ευτυχή κατάληξη. Για να μιλήσουμε με ποδοσφαιρικούς όρους, όταν έχεις μια καλή φάση ή γενικά υπεροχή απέναντι σε έναν αντίπαλο, δε σημαίνει πως θα σκοράρεις κιόλας.

Αυτό είναι σωστό. Δεν αναιρεί όμως το γεγονός πως είχαμε μια χρυσή ευκαιρία και μάλιστα σε κενή εστία, με τον αντίπαλο τερματοφύλακα να είναι στο κάιρο. Αλλά την κλοτσήσαμε, τηρώντας μια τελείως αφελή εκδοχή του ευ αγωνίζεσθαι (fair play) στην ταξική πάλη. Κι αν προεκτείνουμε τους ποδοσφαιρικούς συνειρμούς, ο σύντομος εικοστός αιώνας ήταν ένα συναρπαστικό ενενηντάλεπτο, όπου γενικά υπερείχαμε, αλλά δεχτήκαμε γκολ σε κρίσιμα σημεία και καταρρεύσαμε ψυχολογικά, αλλά ανατραπήκαμε έμπρακτα. Κρίσιμα σημεία εννοούμε στο τέλος κάθε ημιχρόνου. Μία το 45’ με τη βάρκιζα κι άλλη μία το δίλεπτο 89-91’ με τη διπλή ανατροπή σκορ. Σαν την επική ανατροπή της γιουνάιτεντ με τη μπάγερν, με δύο γκολ στις καθυστερήσεις κι εμάς σαν το σάμι κουφούρ πεσμένο στο χορτάρι, να κλαίμε σε τόπο χλοερό και να προσπαθούμε να καταλάβουμε τι έχει συμβεί, αν ο ουρανός μας έπεσε στο κεφάλι κι αν ο αρχηγός μας ήταν προδότης, που τα ‘χε πιάσει κι έδενε τα κορδόνια του στη σέντρα.

Το βασικό ζητούμενο είναι να είσαι έτοιμος και στρατηγικά εξοπλισμένος κι όταν σου παρουσιαστεί η ευκαιρία να παραμείνεις ψύχραιμος και να μην την/τα χάσεις. Αν και είναι ζήτημα προς περαιτέρω διερεύνηση αν αυτή η ευκαιρία παρουσιάζεται αντικειμενικά κι ανεξάρτητα απ’ τη δική μας απόδοση –οπότε και θα κριθούμε από το αποτέλεσμα και πώς θα την αξιοποιήσουμε- ή αν θα προκύψει ως αποτέλεσμα της δικής μας εμφάνισης και της έξυπνης τακτικής που θα ασκήσει πίεση στον αντίπαλο και θα δημιουργήσει τις απαραίτητες φάσεις για να σκοράρουμε.

Οι μπολσεβίκοι πχ χρειάστηκαν τρεις επαναστάσεις και συνεχή πίεση στην εστία του αντιπάλου για να σκοράρουν. Και παραλίγο να μιλήσει ο νόμος του ποδοσφαίρου και να δεχτούν αυτοί γκολ με το πραξικόπημα των λευκοφρουρών το σεπτέμβρη ή ακόμα χειρότερα αυτογκόλ με τις γκέλες ζηνόβιεφ και κάμενεφ, που κατέδωσαν το σχέδιο της εξέγερσης στον αστικό τύπο.

Είναι βασικό πάντως να μη συγχέουμε την πρωτοβουλία κινήσεων –που δεν πρέπει να αφήνουμε στον αντίπαλο- με το χύμα ανοιχτό αυθόρμητο παιχνίδι, χωρίς σχέδιο και την ολομέτωπη επίθεση. Εξάλλου η δύναμη της συνήθειας, η εμπειρία του ταξικού εχθρού κι οι γενικότεροι συσχετισμοί σε διεθνές επίπεδο, πιθανότατα θα επιβάλουν σε πρώτη φάση για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα ως ανάγκη μια τακτική κατενάτσιο (που στα ελληνικά σημαίνει αμπαρωμένη πόρτα). Τι άλλο παρά ένα είδος κατενάτσιο ήταν εξάλλου –μιλώντας με ποδοσφαιρικούς όρους- το τείχος του βερολίνου; Ένα προστατευτικό τείχος γύρω από το σοσιαλιστικό μπλοκ, για να ανακόψει την επιθετικότητα και τη διεισδυτικότητα των δυτικών.

Κι ακόμα πιο καθαρό πρέπει να έχουμε πως αυτά είναι ζητήματα που λύνονται μες στον αγωνιστικό χώρο και το στίβο της ταξικής πάλης από όσους αγωνίζονται και παλεύουν· όχι από τους προπονητές της κερκίδας με τη διαχρονική μιζέρια.

Το βασικό ερώτημα λοιπόν, βαρύ κι ασήκωτο σαν το αίνιγμα της σφίγγας, παραμένει. Γιατί χάσαμε;
Μια βασική απάντηση είναι πως τόσο μπορέσαμε, τόσο παίξαμε. Ως εκεί έφτανε το βεληνεκές και η αντίληψη του επιλοχία σιάντου και του κουρέα ιωαννίδη, σε εκείνη τη συγκυρία. Είναι σημαντικό να κρατήσουμε αυτή την παράμετρο και να μην μπλέξουμε με θεωρίες συνωμοσίας και ψάχνουμε να βρούμε προδοσίες, για να ερμηνεύσουμε τα γεγονότα.

Αλλά το ζήτημα παραμένει και δεν επιδέχεται απλών απαντήσεων, όπως άλλα συμβατικά αινίγματα κι υπάρχουν πολλές πτυχές που πρέπει να συνεκτιμήσει κανείς. Πολύ συχνά κάποιοι λυγίζουν από το βάρος τέτοιων υπαρξιακών ερωτημάτων, βρίσκοντας καταφύγιο σε εύκολους αφορισμούς κι απλοϊκές απαντήσεις. Μια εύκολη απάντηση πχ είναι η επιστροφή στο παρελθόν και η επανάληψη της εαμικής εποποιίας στο σήμερα. Σα μια δεύτερη ευκαιρία να σκοράρουμε και να ξορκίσουμε τη ρετσινιά του χαζογκόλη και την προηγούμενη χαμένη φάση –που είναι απολύτως κατανοητή και ως ψυχολογική ανάγκη. Το ζητούμενο ωστόσο δεν είναι να σκοράρουμε με συστήματα του παρελθόντος, αλλά να φτιάξουμε τις δικές μας φάσεις για γκολ στο παρόν, παίρνοντας υπόψη τα διδάγματα της ιστορίας.

Εύκολες απαντήσεις είναι κι όσες αγνοούν τις αντιφάσεις και την πολυπλοκότητα των καταστάσεων κι επισημαίνουν μια πτυχή ως βασική, για να οχυρωθούν πίσω από αυτή, χωρίς γενικότερη ερμηνευτική ισχύ.

Είναι εύκολο δηλ να πούμε ότι το εαμ έκανε το λάθος να ανοιχτεί πιο πλατιά απ’ όσο έπρεπε και να μεταφέρει στο εσωτερικό του την πίεση από τις μικροαστικές ταλαντεύσεις και τις αυταπάτες των συμμάχων του. Αλλά τα ανοίγματα του εαμ δεν ήταν μόνο ο σβώλος πχ κι οι παλινωδίες του, αλλά κι ο (παλιός βενιζελικός) σαράφης ή ο πέτρος κόκκαλης και τόσοι άλλοι που έγιναν μέλη του κκε και τίμησαν ως το τέλος αυτόν τον τίτλο.

Είναι εύκολο να πούμε πως το εθνικο-απελευθερωτικό κριτήριο θόλωσε το ταξικό, αλλά ακόμα και ένα εθνικό μέτωπο μπορούσε νάχει καθαρή στόχευση απέναντι στην ανάμειξη των βρετανών και την επέμβαση τους –πριν καν ολοκληρωθεί ο πόλεμος κατά των χιτλερικών. Η αρχική αφελής ανοχή –ως και συμπάθεια από κάποιες συνιστώσες- του εαμ προς τους άγγλους και τις ραδιουργίες τους, δεν εξηγείται από τον εθνικο-απελευθερωτικό του χαρακτήρα, αλλά από την ιδιαιτερότητα της διεθνούς αντιφασιστικής συμμαχίας.

Ήταν λοιπόν λάθος ο αντιφασιστικός χαρακτήρας που δόθηκε στον πόλεμο –ιδίως μετά την είσοδο της σοβιετικής ένωσης; Όχι σφοι, δεν ήταν. Αλίμονο αν κρίνουμε αυτόν τον τακτικό ελιγμό έξω από την εποχή του, με σημερινά κριτήρια. Αυτή η γραμμή άλλωστε τσάκισε το φασισμό και απέσπασε από το ιμπεριαλιστικό σύστημα μερικές χώρες της κεντρικής και ανατολικής ευρώπης. Με αυτή τη γραμμή θριάμβευσε κι ο τίτο στη γιουγκοσλαβία, αποκρούοντας τους σχεδιασμούς των άγγλων, του βασιλιά και του αντίστοιχου ζέρβα της πατρίδας του (μιχάηλοβιτς). {Παράλληλα βέβαια πρέπει να σημειώσουμε πως το παρτιζάνικο κίνημα στη γιουγκοσλαβία είχε πιο ταξικά χαρακτηριστικά, αλλά και την καταλυτική συμβολή του σοβιετικού στρατού κατά την κρίσιμη ώρα της απελευθέρωσης}.

Χρειαζόμαστε λοιπόν μια σφαιρική κριτική αποτίμηση των λαϊκών αντιφασιστικών μετώπων, ως τακτική της κομιντέρν, που να εξετάζει και να επισημαίνει τα προβληματικά τους στοιχεία, τα λάθη κατά την εφαρμογή τους, την αδύναμη σύνδεσή τους με το στρατηγικό στόχο. Ταυτόχρονα όμως τη συνδρομή τους και τον προπαρασκευαστικό ρόλο για τα αντιστασιακά μέτωπα στην ευρώπη και τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών, την αλλαγή των διεθνών συσχετισμών με τους ιμπεριαλιστές και τις μεταπολεμικές κατακτήσεις του εργατικού κινήματος.

Καλούμαστε λοιπόν να εξετάσουμε το ερώτημα που κλήθηκε να απαντήσει και να εκλαϊκεύσει στον καιρό του ο γληνός στην ομώνυμη μπροσούρα του, πριν τον πρόωρο θάνατό του: τι ήταν και τι ήθελε το εαμ. Και το ζήτημα είναι αν θα ισχυριστούμε πως το εαμ έχασε γιατί δεν είχε καθαρό τι ήθελε και πώς θα καταφέρει αυτό που ήθελε, κατοχυρώνοντας την υλοποίησή του πριν το τέλος του πολέμου κι όχι αργότερα, υπό την εποπτεία των άγγλων. Ή αν πιστεύουμε τελικά ότι έχασε ακριβώς εξαιτίας της ταυτότητάς του, για αυτό που ήταν (δηλ εθνικό μέτωπο) κι αυτό που ήθελε (τη λαοκρατία, ως στάδιο πριν το σοσιαλισμό) ή τα μέσα που (δεν) χρησιμοποίησε.

Πριν να απαντήσουμε σε αυτό όμως, αυτό που πρέπει να αναρωτηθούμε, αντιστρέφοντας το αρχικό ερώτημα, είναι: τι ήταν το εαμ και γιατί έφτασε τόσο κοντά στη νίκη;
Το εαμ λοιπόν ήταν ο οργανωμένος λαός ως ένοπλη δύναμη εξουσίας. Μια μαζική λαϊκή οργάνωση που κινητοποίησε εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου σα μια γροθιά και έπιασε τις καλύτερες παραδόσεις του τόπου, καταπολεμώντας χρόνιες ‘παθήσεις’ του λαού μας, όπως η απειθαρχία κι η ανυπομονησία. Το στιβαρό τιμωρό χέρι του λαού. Κι η πολιτική του πρωτοπορία με οργανωμένη δύναμη που λίγο πριν το δεκέμβρη ξεπερνούσε τα διακόσιες χιλιάδες μέλη. Το εαμ ήταν πρωτίστως η συγχώνευση του κομμουνιστικού κόμματος με τις μάζες και δευτερευόντως η συμμαχία του με άλλες οργανώσεις αμελητέας δύναμης. Κι αυτό είναι το βασικό δίδαγμα προς μίμηση στο σήμερα.

Ίσως κάποιοι ισχυριστούν πως η μαζική στρατολόγηση απέβη εις βάρος της ποιοτικής αφομοίωσης των νέων μελών, του επιπέδου συνειδητοποίησης, της αποφασιστικότητας και της λειτουργίας όλου του κόμματος συνολικά. Ο μπαρτζώτας πχ στον πρόλογο του βιβλίου που μνημονεύσαμε προχτές ασκεί κριτική στη μαζική στρατολόγηση αγροτών και διανοούμενων αντί να δοθεί το βάρος στους προλετάριους και την εργατική τάξη.

Κι έχει μερικό δίκιο σε αυτό που λέει. Εδώ δε μιλάμε όμως για μια προσωρινή, καιροσκοπική τάση ταλαντευόμενων στοιχείων, αλλά για την παλλαϊκή στράτευση ενός λαού. Που δεν έψαχνε το βόλεμα στο πλευρό των νικητών, αλλά έδινε τα καλύτερα παιδιά του στον αγώνα για επιβίωση και αναδείκνυε άλλα στη θέση τους. Μιλάμε για το ξεδιάλεγμα των πιο συνειδητών, πρωτοπόρων στοιχείων από ένα κίνημα που συσπείρωνε ενάμισι εκατομμύριο ψυχές και τις ατσάλωνε στην καθημερινή πάλη με τον κατακτητή, τις οργάνωνε, τις κινητοποιούσε, τους δίδασκε τη συλλογικότητα και την πειθαρχία στη δράση τους.


Η ήττα του εαμ άλλωστε δεν καθορίστηκε από τα λάθη και την απειρία της βάσης, αλλά από την ανεπάρκεια της ηγεσίας του.

12 σχόλια:

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

"Αλλά την κλοτσήσαμε, τηρώντας μια τελείως αφελή εκδοχή του ευ αγωνίζεσθαι (fair play) στην ταξική πάλη."

==========
AΚΡΙΒΩΣ (Ι)

“Το εαμ λοιπόν ήταν ο οργανωμένος λαός ως ένοπλη δύναμη εξουσίας. Μια μαζική λαϊκή οργάνωση που κινητοποίησε εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου σα μια γροθιά “

“Το εαμ ήταν πρωτίστως η συγχώνευση του κομμουνιστικού κόμματος με τις μάζες”
===========
ΑΚΡΙΒΩΣ (ΙΙ)

“Η ήττα του εαμ άλλωστε δεν καθορίστηκε από τα λάθη και την απειρία της βάσης, αλλά από την ανεπάρκεια της ηγεσίας του.”

=================
ΑΚΡΙΒΕΣΤΑΤΑ

Red striker είπε...

Συμφωνώ κι εγώ μ' αυτά που γράφεις. Έχω μερικές επισημάνσεις κι ερωτήσεις για το τότε και για το τώρα:

1)ΕΑΜ-ΕΛΑΣ: στο στρατιωτικό-απελευθερωτικό σκέλος, η αντίσταση δούλεψε πολύ καλά. Ήταν προϊόν συλλογικής δουλειάς, με αυξημένη ευθύνη και συμμετοχή όλων των μελών-ανταρτών.
Στο διπλωματικό-πολιτικό σκέλος όμως φάγαμε γκολ. Δε δόθηκε καθοριστική συμμετοχή στις αποφάσεις στον απλό εαμίτη-ελασίτη.
Δε νομίζεις ότι σ'αυτό το σημείο βρίσκεται το βασικό λάθος;

2)Στο σήμερα: κυκλοφορεί ευρέως η άποψη (και μέσα στο κόμμα) ότι ο κόσμος φοβάται να βγει από τη σαπίλα του και να ενταχθεί στο κίνημα για την ανατροπή.
Δεν είναι μοιρολατρική αυτή η θέση;
Τώρα στη διάρκεια της κρίσης, δε θα μπορούσαμε να παίξουμε πιο έξυπνα; να τους τρελάνουμε στην τρίπλα που θά λεγες κι εσύ, να χάσουνε τη μπάλα, χωρίς βέβαια εκπτώσεις από τις αρχές μας, χωρίς φάουλ και βρόμικο παιχνίδι, πάντοτε σταθεροί προς τη στρατηγική και το στόχο.

Το λέω αυτό, γιατί αν σήμερα, στην κρίση έχουμε 5%, τότε στην ανάκαμψη... άστο δε θέλω να το σκέφτομαι.

anonymous anonymous είπε...

@Απολίθωμα:

Γράφεις: "Η ήττα του εαμ άλλωστε δεν καθορίστηκε από τα λάθη και την απειρία της βάσης, αλλά από την ανεπάρκεια της ηγεσίας του."

Η προσέγγιση αυτή είναι ιδεαλιστική και μπάζει από την πίσω πόρτα τον αστικό/οπορτουνιστικό διαχωρισμό μεταξύ καλής βάσης και κακής ηγεσίας. Σε παραπέμπω σε πρόσφατα άρθρα του Μαϊλη όπου αποδεικνύει ότι το πρόβλημα ήταν πολύ πιο θεμελιακό: εν ολίγοις το ΚΚΕ δεν είχε σε πρώτο πλάνο της προοπτικής του την κατάκτηση της εξουσίας. Σε αυτό βέβαια, έπαιξαν ρόλο και οι επεξεργασίες συνολικα του παγκόσμιου κομμμουνιστικού κινήματος και οι διεθνείς συνθήκες (διάλυση ΚΔ το 43). Έπαιξαν ρόλο όμως και οι επεξεργασίες του ίδιου του ΚΚΕ (θεωρίες σταδίων, κλπ).

Ανώνυμος είπε...

Γιατί χάσαμε; Γιατί την κρίσιμη στιγμή, αντί να πάρουμε την εξουσία, ακολουθήσαμε τις επεξεργασίες της περιόδου (του ΚΚΣΕ, του ΚΚΕ και άλλων αδελφών κομμάτων) περί σταδίων και αντί να κάνουμε σοσιαλισμό, δώσαμε την εξουσία (που είχαμε στην πράξη) πίσω στους αστούς. Αυτό ήταν πρόβλημα στη στρατηγική του ΚΚΕ, δεν είχε καθαρό το θέμα της εξουσίας.

Όταν η στρατηγική σου είναι καθαρή και δεν «μπάζει», τότε μόνο μπορείς να κάνεις ελιγμούς και τακτικές που δε θα σου κοστίσουν τελικά τη στρατηγική. Με άλλα λόγια, στρατηγική - τακτική είναι διαλεκτικά δεμένες, αλλά η τακτική υποτάσσεται και εξυπηρετεί τη στρατηγική. Αλλιώς, γίνεσαι έρμαιο της μιας ή της άλλης τακτικής και εγκλωβίζεσαι στους δικούς σου ελιγμούς. Αυτό είναι ένα δίδαγμα που κατά τη γνώμη μου πρέπει να κρατήσουμε για να μη μηδενίζουμε αγώνες και ηρωικές στιγμές (και ανθρώπους), να μη μπλέκουμε στη λαθολογία, να μην αναλωνόμαστε σε χαρακτηρισμούς, αλλά και να καταλαβαίνουμε κάτι επιθέσεις «φιλίας» που μας ζητούν να βάλουμε νερό στο κρασί μας. Νομίζω όμως ότι το ΚΚΕ έχει βγάλει συμπεράσματα, έχει ξεκάθαρη στρατηγική και δεν θα παρεκκλίνει απ' αυτήν. Αυτή είναι η καλύτερη εγγύηση για το μέλλον.

Και μια παρατήρηση για ένα δευτερεύον θέμα της ανάρτησης: Το τείχος του βερολίνου δεν ήταν «ένα προστατευτικό τείχος γύρω από το σοσιαλιστικό μπλοκ», αλλά ένα τείχος που απέκλειε το καπιταλιστικό μπλοκ που λειτουργούσε και δρούσε στην καρδιά του σοσιαλιστικού και με διαρκή πήγαινέλα. Το τείχος του Βερολίνου περίκλειε τα σύνορα του δυτικού Βερολίνου, που φυσικά καμία σχέση δεν έχουν με τα σύνορα της ΓΛΔ.

august

Unknown είπε...

Το μεγαλείο της επαναστατικής κατάστασης, ανάμεσα στα άλλα, είναι ότι έχει την ικανότητα να προσπερνάει ή και να παρασέρνει ακόμα και αυτούς που δεν έχουν ξεκαθαρίσει τη θέση τους για το ζήτημα της εξουσίας.
Τι σημαίνει αυτό ; Ότι η μαζική είσοδος μαζών στην πάλη, ακόμα και την εθνικοαπελευθερωτική, μπορεί να επιβάλλει στη συνέχεια, και εκ των πραγμάτων, και το νέο επαναστατικό υποκείμενο αλλά και να "αναβαθμίσει" τους στόχους του κινήματος. Τέτοια περίπτωση, τηρουμένων των αναλογιών, είχαμε στην Κούβα.
Ο αγώνας για λαοκρατία για τον πολύ κόσμο σήμαινε αγώνα για σοσιαλισμό (όπως τον έβλεπαν τότε), δεν μάχονταν με το όπλο στο χέρι για κάποιο στάδιο.
Τέλος πάντων μεγάλη κουβέντα που δεν μπορεί να κλείσει σε ένα σχόλιο...

Ανώνυμος είπε...

sos
σε συνδυασμό οι 3 τελευταιες αναρτησεις δίνουν χρησιμες πληροφορίες και με οδηγησαν στο συμπέρασμα ότι δεν επαιξε τόσο σημαντικό ρόλο η ανεπάρκεια της ηγεσίας αλλα.........
όπως πήραν σειρά τα γεγονότα ήταν αναπόφευκτο το τέλος του (διεθνεις συνθήκες και εμμονή/ υπεροχή των δυτικών-βρεττανικών δυνάμεων)

"Οι σαράντα κρίσιμες ημέρες (11 Οκτωβρίου - 21 Νοεμβρίου 1944).
Η Ρωσία, ανησυχώντας για σύναψη χωριστής ειρήνης των ΗΠΑ και της Βρετανίας με τον Χίτλερ, ήδη είχε προελάσει τον Ιούνιο μέχρι τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα και δεν επρόκειτο τα στρατεύματά της να περάσουν την ελληνική μεθόριο, αν συνέβαινε το αντίθετο.[32] Αρχικά το ΚΚΕ πίστευε ότι τα σοβιετικά στρατεύματα είχαν σταματήσει μόνο για λίγο.[33]
11 Οκτωβρίου Ο Τσώρτσιλ και ο Στάλιν συμφωνούν να αποσυρθούν τα βουλγαρικά στρατεύματα από τη Μακεδονία και την Θράκη μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Αγγλοσοβιετικές συνομιλίες 9-11 Οκτωβρίου γνωστές και ως «συμφωνία των ποσοστών», λόγω του καθορισμού των ζωνών επιρροής, όπως Ελλάδα 90% για τη Βρετανία και Ρουμανία 90% για τη Ρωσία.[34]
12 Οκτωβρίου Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής εγκατέλειψαν την Αθήνα και στις αμέσως επόμενες, ως και τις 3 Νοεμβρίου, ολoκληρώθηκε η αποχώρησή τους από όλη σχεδόν την Ελλάδα εκτός της Κρήτης και των Δωδεκανήσων.[35]
21 Οκτωβρίου Το ΚΚΕ ενημερώνεται από τον Βούλγαρο κομμουνιστή ηγέτη Δημητρώφ να μη περιμένουν βοήθεια με την αιτιολογία ότι δεν υπάρχουν όπλα, αλλά και λόγω διεθνών περιπλοκών.[36]
5 Νοεμβρίου Ο Παπανδρέου ανακοίνωσε, ύστερα από συνεργασία που είχε με τον στρατηγό Σκόμπι, ότι ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ θα αποστρατευθούν ως στι 10 Δεκεμβρίου. Ακολούθησαν μακρές διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και του ΕΑΜ.[37]
9 Νοεμβρίου Είσοδος στην Αθήνα της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας "Ρίμινι"
21 Νοεμβρίου Η απόφαση του ΚΚΕ να προχωρήσει στη σύγκρουση, πάρθηκε μετά τις 20 Νοεμβρίου από το Πολιτικό Γραφείο και όχι στις 28 Νοεμβρίου, όταν ναυάγησαν οι διαπραγματεύσεις με το Παπανδρέου.

Red striker είπε...

Θα συμφωνήσω με τον anonymous-anonymous ότι η αντίθεση "καλής βάσης-κακής ηγεσίας" μπάζει από την πίσω πόρτα τον αστικό οπορτουνισμό.
Χρόνια τώρα, την ίδια καραμέλα πιπιλίζουν οι αστικές φυλλάδες.
Θα ρωτήσω όμως τον ίδιο, όσον αφορά το τότε: μέσα στις συνθήκες της αντίστασης και των δυσχερών συνθηκών του πολέμου, η ηγεσία απηχούσε ακριβώς τις θέσεις και τη βούληση της βάσης του κόμματος και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ;

Red striker είπε...

Ανώνυμε,
και μόνο που αναφέρεις αυτό το χαρτάκι του Τσώρτσιλ με τα ποσοστά, που ούτε ξέρουμε πότε το έγραψε, ούτε υπάρχουν άλλες μαρτυρίες περί αυτού, δείχνει ότι έχεις κολλήσει σε ανυπόστατα επιχειρήματα περασμένων δεκαετιών.
Οι λατίνοι έλεγαν: unus testis, nullus testis.

Ανώνυμος είπε...

red striker αυτο διδασκεται στα επισημα βιβλία ιστορίας ( βλεπε βιβλογραφια ) ......αν εχεις προβλημα ΚΑΙ αν έχεις στοιχεία......κατήγειλέ το
αλλα ακόμα και η ανεπιβεβαίωτη πληροφορία που θα είχε διαρεύσει τότε φαντάσου πόσο έκαμψε το ηθικό των αγωνιστών (βλέπε προδοσία) αλλά ΚΥΡΊΩς τις αποφάσεις της ηγεσίας.Θέλω να πώ ποιος στέλνει τα πρόβατα για σφαγή για να μην θεωρηθεί δειλός και με τι καρδια συνεχίζεις τον αγώνα όταν ξέρεις ότι ειναι αποστολή αυτοκτονίας? ΜΟΝΟ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΑΙΣΘΑΝΕΣΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ!!!!

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Καταρχάς να με συμπαθάτε για τις αργοπορημένες απαντήσεις.

Η κε του μπλοκ ευχαριστεί καταρχάς τον ευρυτάνα ιχνηλάτη για τις υπογραμμίσεις του και προτρέπει τους σφους αναγνώστες να επισκεφτούν το ιστολόγιό του και να ρίξουν μια και δυο ματιές, πριν το προσπεράσουν.

Ρεντ στράικερ, δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι να δοθεί ο λόγος στη βάση, όταν υπάρχει πόλεμος. Είναι αναπόφευκτα να υπάρχει μια ροπή προς το συγκεντρωτισμό, γιατί το απαιτούν οι περιστάσεις. Παρόλα αυτά, το εαμ διεξήγαγε ελεύθερες εκλογές με παλλαϊκή συμμετοχή στο βουνό, κάτω από τη μύτη του κατακτητή. Και τα όργανα του κκε, παρά τις συνθήκες σκληρής παρανομίας συνέρχονταν τακτικά, σε συχνότητα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι το έκαναν επί της δικτατορίας της 4ης αυγούστου. Με άλλα λόγια, δεν ήταν κάποιο είδος δημοκρατικού ελλείμματος που μας οδήγησε στην ήττα ή τουλάχιστον δεν ήταν αυτό το βασικό λάθος.
Το δεύτερο σημείο σηκώνει καινούρια ανάρτηση. Είναι όντως ζήτημα αν μπορούσαμε να κάνουμε κάποια ντρίπλα, αν και το δυνατό σημείο μας είναι το ευθύβολο σουτ κι η ειλικρίνεια, όχι τα τσαλίμια κι οι περίτεχνοι ελιγμοί, που ζαλίζουν το κοινό, χωρίς ουσία.
Ας έχουμε κατά νου ωστόσο, πως η κρίση δεν οδηγεί μονοσήμαντα στην αφύπνιση των συνειδήσεων αλλά και στην εξατομίκευση ή το φασισμό κι αυτό επιβεβαιώνεται και ιστορικά, σε συνθήκες που το κομμουνιστικό κίνημα ήταν πολύ πιο δυνατό από ό,τι σήμερα.

Ανώνυμους στο τετράγωνο, δεν υπάρχει καμία τέτοια διάκριση. Ίσα-ίσα που από μία άποψη, λέω το αντίθετο. Ο επιλοχίας σιάντος και ο κουρέας ιωαννίδης δε μπορούσαν να πάνε παραπέρα, ως εκεί έφτανε η βαθιά λαϊκή τους αντίληψη. Αλλά οι αντιφάσεις που επισημαίνονται για τη στρατηγική του διεθνούς κκ αφορούν ακριβώς την ανεπάρκεια αυτών που την χάραξαν ή κλήθηκαν να την εφαρμόσουν. Κι αυτό αφορά πρωτίστως τα ηγετικά στελέχη, ειδικά σε πολεμικές συνθήκες, όπως αναφέρω και παραπάνω.

Αύγουστε, έχεις δίκιο, είναι λάθος η διατύπωσή μου και μπορεί να οδηγήσει σε παρανόηση. Η ουσία πάντως δεν αλλάζει δραματικά. Το τείχος του βερολίνου ήταν ένα είδος κατενάτσιο για να ανακόψει την επιθετικότητα και τη διεσδυτικότητα των καπιταλιστών στο ανατολικό βερολίνο -και μόνο σε συμβολικό επίπεδο συνολικά στο σοσιαλιστικό μπλοκ. Φυσικά δεν το κατάφερε πλήρως, αλλά το νόημα ενός τείχος είναι να δυσκολέψει τον επιτιθέμενο, δεν εξασφαλίζει ότι δε θα μπει και το γκολ τελικά

Όντως δεν μπορεί να κλείσει με ένα σχόλιο αυτή η κουβέντα δήμο, ούτε καν με μια ανάρτηση ή κι ένα βιβλίο. Παρόλα αυτά η κε συνυπογράφει ανεπιφύλακτα την ακριβώς παραπάνω κουβέντα σου.

Ο αγώνας για λαοκρατία για τον πολύ κόσμο σήμαινε αγώνα για σοσιαλισμό (όπως τον έβλεπαν τότε), δεν μάχονταν με το όπλο στο χέρι για κάποιο στάδιο.

Τελευταίε ανώνυμε, που υποθέτω πως είσαι και πάλι ο sos, θα κάνω μόνο δύο παρατηρήσεις σε όσα λες.
Πρώτον, οι όποιες συμφωνείς των συμμάχων αφορούσαν καθαρά τα όρια των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Είναι θεμιτό και λογικό να ισχυριστεί κανείς ότι η παρουσία του ενός ή του άλλου στρατού σε μία χώρα θα βάρυνε ουσιαστικά και στις μεταπολεμικές εξελίξεις αλλά αυτό απέχει αρκετά από το να αποδεχόμαστε ή να αναπαράγουμε την αστική εκδοχή με τα χαρτάκια και τις σφαίρες επιρροής. Το πιο εντυπωσιακό σε αυτή την ιστορία με τα περίφημα ραβασάκια βέβαια, που αναφέρονται μόνο στα απομνημονεύματα του τσώρτσιλ και αυτό αφού πέθανε ο πατερούλης, για να μην μπορούν να διαψευστούν ή να επιβεβαιωθούν από κανένα, είναι πως οι αστοί δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να δεχτούν τον κυνισμό του δικού τους εκπροσώπου, που έσωσε υποτίθεται την ελλάδα από το στόμα του μπολσεβίκου λύκου κτλ, αλλά οι κομμουνιστές βρίσκονται σε θέση 'απολογούμενου' γιατί η προπαγάνδα στοχεύει κατευθείαν στην περίφημη λογική 'όλοι οι ίδιοι είναι' κι όλα τα γουρούνια την ίδια μούρη έχουν, που μειώνει προφανώς τους σοβιετικούς και όχι το αστικό στρατόπεδο.

Ανώνυμος είπε...

Πράγματι ο Τίτο κέρδισε. Θριάμβευσε για να είμαστε ειλικρινείς. Θριάμβευσε όμως κι ο σοσιαλισμός; Θα μπορούσαμε να το πούμε αυτό; Κι αν δε μπορούμε να το πούμε, τι έφταιξε κ δε μπορούμε να το πούμε; Όταν μάλιστα το παρτιζάνικο κίνημα εκεί είχε πιο ταξικά χαρακτηριστικά (κ όντως έτσι νιώθω να είναι-αν κ δεν έχω ιδιαίτερες γνώσεις). Πόσο τυχαίες είναι οι εξελίξεις στις σχέσεις της Γιουγκοσλαβίας με το σοσιαλιστικό μπλοκ; Πόσο τυχαίες οι εξελίξεις διαχρονικά μέσα στην ίδια τη Γιουγκοσλαβία; Είναι ένα ζήτημα νομίζω αυτό. Παρενθετικά, η Γιουγκοσλαβία είναι νομίζω μια χώρα (πιθανόν από τις ελάχιστες) που απαγόρευσε οποιαδήποτε εκδήλωση συμπαράστασης στο Μπελογιάννη.

Έχω την αίσθηση ότι οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα (κ τις οποίες δεν έχω τις γνώσεις για να δώσω) δεν είναι τόσο άσχετες με το γιατί δεν κέρδισε το ΕΑΜ κ το ΚΚΕ στην Ελλάδα. Η αίσθησή μου είναι-όσο προκλητικό κ αν ακουστεί-ότι το έργο του ΚΚΕ στην Ελλάδα το 1944 (τότε που ήταν κ περισσότερες οι πιθανότητες επιτυχίας) ήταν πολύ πιο δύσκολο-σε αντικειμενική βάση-από το αντίστοιχο του Τίτο ούτως ώστε έστω κ μια νίκη αλα Τίτο να μπορεί ποτέ να θωρηθεί ως η πιο πιθανή εξέλιξη (πόσο μάλλον δεδομένη).

ρα

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Η κε του μπλοκ τείνει να συμφωνήσει ως προς αυτό που λες ρα, ότι δηλαδή το έργο του εαμ στην ελλάδα ήταν πολύ πιο δύσκολο και καλούνταν να αντιμετωπίσει μια αρκετά αντιφατική και διαφορετική κατάσταση.

Δίκιο έχεις και ως προς το πρώτο μέρος του σχολίου. Κι αυτό που λες ισχύει και για το εαμ. Ακόμα και αν δεν είχε χάσει το δεκέμβρη, είμαστε σίγουροι πως θα θριάμβευε ο σοσιαλισμός και δε θα σκόνταφτε σε κάποια μεταγενέστερη φάση στις στρατηγικές αντιφάσεις του; Όχι δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Ο παραλληλισμός με την περίπτωση του τίτο όμως δεν έχει προφανώς γενική ισχύ. Τον αναφέρω ως προς το συγκεκριμένο κομμάτι, ότι δηλ η στρατηγική της διεθνούς επηρέασε και τους γιουγκοσλάβους, χωρίς να τους αποτρέψει όμως από το να έχουν πιο καθαρό το ζήτημα της εξουσίας -σε συνδυασμό και με άλλες ευνοϊκές συγκυρίες σε σχέση με την ελλάδα. Αυτή τη στρατηγική λοιπόν θα μπορούσε να την έχει και το κουκουέ, ακολουθώντας τις ίδιες επεξεργασίες της κομιντέρν. Το τι θα γινόταν μετά είναι άλλης τάξης ζήτημα, όχι άσχετο προφανώς αλλά με σχετική αυτονομία.