Έρως, ανίκατε μάχαν...

Δεν είμαστε έρμαια του υποσυνείδητου. Υπάρχει υποσυνείδητο, αλλά όχι με τον τρόπο που το ανέλυε ο Φρόιντ. Οι σοβιετικοί μαρξιστές είχαν κάνει πολλά βήματα στην εξερεύνησή του και συνέκλιναν στο συμπέρασμα ότι δεν είνε κάτι ξεχωριστό από την υπόλοιπη συνείδηση. Ο εγκέφαλος καταγράφει ενιαία ερεθίσματα και πληροφορίες που επηρεάζουν τον ψυχισμό του ανθρώπου. Κάποια από αυτά καταγράφονται στη συνείδηση, ενώ κάποια άλλα περνάν στο ασυνείδητο.
Τέτοιο ερέθισμα μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και το όρθιο βάδισμα του ανθρώπου. Δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο της ανθρώπινης φύσης που να "υπαγορεύει" στον άνθρωπο να περπατήσει έτσι. Είνε "πληροφορία" που έχει καταγραφεί στο υποσυνείδητο και γίνεται αυτόματα.
Δεν ξέρω πόσο πετυχημένο είνε το παράδειγμα που αναφέρω πιο πάνω, πάντως το κύριο είνε να κρατήσουμε αυτό που αναφέρεται στην αρχή. Το υποσεινήδητο δεν είναι σκοτεινό και μυστηριώδες, όπως το φανταζόταν ο Φρόιντ κι εμείς δεν είμαστε έρμαια του υποσεινήδητου.
Ευπρόσδεκτες οι αναλύσεις όποιων αναγνωστών ξέρουν κάτι παραπάνω για Φροϋδομαρξισμό και έχουν τεκμηριωμένη άποψη για Έριχ Φρομ.

Η λογική μπολιάζει τα συναισθήματα, τα αναπτύσσει, τα εξελίσσει, τα κάνει πιο δυνατά. Αν δε γίνει κάτι τέτοιο μένουμε στο επίπεδο των ανώριμων αισθημάτων και των ενστίκτων.
Ο έρωτας που έρχεται κατακούτελα με κλικ, σκαλώματα και λοιπά κολλήματα, είνε κατά τη γνώμη μου πλαστή συνείδηση, εξιδανίκευση, ψευδής ιδεολογία. Τόσο μεταφυσικός κι ανεξήγητος σαν την θρησκεία. Και το ίδιο σαθρός, γιατί αν κάτι σου ήρθε από μόνο του, ξαφνικά κι ανεξήγητα, τότε το ίδιο εύκολα μπορεί να σου φύγει.
Και είνε τραγικά όμοια και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι καψούρηδες και οι θεούσοι. Αν δεν το έχεις ζήσει δεν μπορείς να το καταλάβεις.
Αποθέωση του βιωματικού, του χυδαίου εμπειρισμού.

Εμείς πρέπει να φτάσουμε σε αυτό που έλεγε ο Κάστρο για τον σοσιαλισμό: "εκεί που ο έρωτας θα γίνει αγάπη". Άσχετα που ο σύντροφος έχει ένα μικρό χαρέμι και 6-7 γάμους στο ενεργητικό του. Δύσκολο να αποβάλει την αστική του ανατροφή.

Η σχέση πρέπει να είνε κάτι που συνεχώς εξελίσσεται. Να είνε περισσόττερο από ερωτική μια διαλεκτική σχέση. Δηλ μια σχέση που εξελίσσεται και μετεξελίσσει μαζί τους δύο πόλους της.
Η σχέση είνε κάτι που οικοδομείται. Περίπου σαν σοσιαλισμός. Κι εν προκειμένω δεν κάνω καθόλου πλάκα.
Το θέμα βέβαια είνε, θα σου πετάξει ο τροτσκιστής της υπόθεσης, αν μπορεί να γίνει σοσιαλισμός σε μία μόνο χώρα. Και γιατί να έχουμε κλειστά σύνορα; Και να καταλήγουν οι σχέσεις να είναι καταναγκαστικές σαν έργα σε γκούλαγκ;

Εδώ μπορώ να δώσω δύο απαντήσεις.
Η πρώτη αφαιρετική και ψιλοχαβαλέ. Προσωπικά δε μου αρέσουν τα ταξίδια. Κι εφόσον ήμουν στην Σοβ. Ένωση και είχα ελευθερία έκφρασης, δε θα μου έλειπε τίποτα άλλο και δεν θα είχα καμία απολύτως όρεξη να γνωρίσω άλλα μέρη. Αφού η ΕΣΣΔ με καλύπτει, γιατί να πάω αλλού; Γιατί να έχω τάσεις φυγής;
Θα σου πουν οι άλλοι όμως. Εμένα μου αρέσει να ταξιδεύω. Θέλω να μάθω κι άλλα μέρη, να αποκτήσω κι άλλες παραστάσεις.

Η δεύτερη είνε πιο σοβαρή, αλλά κάπως αξιωματική.
Τα ώριμα και βαθιά συναισθήματα, η αφοσίωση, η αγάπη, δε μπορεί παρά να περνάν από μια σοβαρή μονογαμική σχέση.
Είνε καιρός να ασχοληθούμε σοβαρά με την ανάπτυξη κομμουνιστικής ηθικής και να πάψουμε να ερχόμαστε στην προσωπική μας ζωή σε αντίφαση με όσα διακηρύσσουμε ως πολιτική ιδεολογία. Από αυτήν την άποψη (και μόνο από αυτήν) η επανάσταση ξεκινάει από το προσωπικό επίπεδο.
Είνε καιρός να δείξουμε τον κοινωνικό (άρα ιστορικό, άρα πεπερασμένο κι όχι αιώνιο, ως στοιχείο της φύσης του ανθρώπου) χαρακτήρα κάποιων φαινομένων όπως η απιστία (είναι ανελέητη η κριτική που ασκεί ο Μαρξ στην αστική υποκρισία), αλλά και άλλα όπως πχ η ομοφυλοφιλία.
Δεν είνε συντηρητισμός να υποστηρίζουμε κάτι τέτοιο.

Μικρότερος είχα ενοχές που πίστευα στις σοβαρές, μονογαμικές σχέσεις, γιατί προβληματιζόμουν ότι ασυνείδητα είχα φάει τον παπά της αστικής κοινωνίας κι έβλεπα την σύντροφό μου, ως ατομική ιδιοκτησία, κτήμα μου.
Η πολυγαμία όμως δεν είνε με το ίδιο σκεπτικό αντανάκλαση της εμπορευματικής κοινωνίας; Αντί να καταναλώνουμε προϊόντα, καταναλώνουμε άτομα και όταν τελειώσουμε με αυτό, όταν το ξεζουμίσουμε, θέλουμε να πάμε στο επόμενο προϊόν.

Επειδή πάντως κάπου στο έργο του μαρξ -νομίζω στο μανιφέστο- γίνεται λόγος για κοινοκτημοσύνη γυναικών κι επειδή το θέμα είναι αρκετά σύνθετο, υποπτεύομαι ότι θα χρειαστεί να επανέλθουμε.