Εννιά δεκαετίες

Οι διακυμάνσεις των αναλύσεων για την κατάσταση στην ελλάδα είναι εντυπωσιακές. Στην επέτειο του όχι είχαμε τριπλή κατοχή. Τώρα με το πολυτεχνείο έχουμε χούντα. Και στην 25η μαρτίου, θα έχουμε σκλαβιά και χρεοκρατία, ως το νεότερο στάδιο εξέλιξης της τουρκοκρατίας. Αλλά και τον κρίνο της ελε, που θα διαγράψει το παράνομο χρέος και θα φέρει την αλλαγή που ευαγγελίζονται οι αριστεροί οικονομολόγοι κι ο καζάκης με τη ρομφαία.

Κι αν αυτή είναι η γιορτή του ευαγγελισμού, με το ταξικό σωματείο, το πολυτεχνείο είναι η διπλή γιορτή της κομμουνιστικής ορθοδοξίας, γιατί συμπίπτει με την ίδρυση του κουκουέ.

Η διαφορά σε αυτές τις συμπτώσεις είναι ότι η ελληνική επανάσταση ξέσπασε μερικές μέρες πριν από την εικοστή πέμπτη μάρτη, αλλά έγινε μια μικρή, ιστορική νοθεία με την ημερομηνία, κατά τον χρυσό κανόνα της δημοσιογραφίας που λέει, μην αφήνεις ποτέ μια μικρή λεπτομέρεια να σου χαλάσει μια όμορφη ιστορία.

Και το πολυτεχνείο ξέσπασε μερικές μέρες πριν από τις 17, αλλά κορυφώθηκε στις 16 προς ξημερώματα δεκάτης εβδόμης, με την επέμβαση των τανκς και του μαστοράκη. Κι η ίδρυση του κόμματος είχε γίνει πολλά χρόνια νωρίτερα και δε μπορεί να μαγειρεύτηκε με σχήμα πρωθύστερο. Άσε που τα δικά μας καλά νέα (ευαγγελισμός) δε θα ‘ρθουν αναίμακτα, με κρίνο, ούτε καν με καισαρική, αλλά με τη βία ως μαμή –κι όχι ως μητέρα, γιατί πολλοί τα μπερδεύουν- που βοηθάει την ιστορία να ξεγεννήσει, αυτό που είναι πλέον ώριμο κι έτοιμο να γίνει πράξη.

Όπως ώριμο τέκνο της οργής ήταν και το κόμμα, που είδε το φως νοέμβρη του 18’, ένα χρόνο μετά το πέρας των δέκα ημερών που συγκλόνισαν τον κόσμο. Με τον οχτώβρη σε ρόλο μαμής, χωρίς πολλή βία ωστόσο, σχεδόν «βελούδινα», ακριβώς γιατί ήταν εντελώς ώριμος κι αναγκαίος, ως εξέλιξη. Τη βία την έφεραν εκ των υστέρων, όσοι επιχείρησαν να ξεριζώσουν τη σοβιετική εξουσία, κάνοντας εξαγωγή αντεπανάστασης.

Ανάμεσά τους κι ο βενιζέλος, που λένε ότι «ευνόησε» την ίδρυση της γσεε και του κκε –που έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα- για να μπορέσει να τα ελέγξει εκ γενετής και να τα ποδηγετήσει. Αλλά το κόμμα βρήκε τη φτερούγα της κομιντέρν, με τους 21 όρους και ξεστράτισε από την αγκάλη του, για να τιμωρηθεί με ιδιώνυμα, ξερονήσια κι άλλα τινά. Κάνε παιδί να δεις καλό δηλ. Κι ευτυχώς γι’ αυτούς, τους έμεινε η γσεε, που την κράτησαν με νύχια και με δόντια, με βία και νοθεία, κι έτσι παίζει τώρα τον κατάπτυστο ρόλο της.

Εδώ και 93 χρόνια λοιπόν, το κόμμα έχει υποστεί κι έχει ακούσει τα πάντα. Όπου αν δεν υπήρχαν τα πρώτα, τα δεύτερα (που ακούει) θα ήταν έως και διασκεδαστικά. Συλλεκτικό υλικό για τις κρύες νύχτες του χειμώνα, στο πιο κρύο απ’ όλα τα κρύα κτίρια, όπως λέει η οακκε τον περισσό σε μια ανακοίνωσή της.

Το κουκουέ είναι... Συμπληρώστε και κερδίστε. Όπου συνήθως κερδίζει ο φώτης παπούλιας ή κάποιος από το αλαφουζέικο, στη μεταξύ τους άμιλλα για το πιο ευφάνταστο σενάριο και την καλύτερη αντικουκουέ ατάκα.

Το κουκουέ είναι κόμμα αυτιστικό, μελαγχολικό, κολλημένο, κι άλλα τινά παρόμοια. Που όλα μαζί σε ένα θα μπορούσαν να βγάλουν κάτι σαν το alter ego εκείνης της διαφήμισης της νεολαίας πασοκ. Η ζωή είναι μαγκιά, η ζωή είναι έρωτας, είναι power. Και κατά βάση πασοκ. Ένα σποτάκι που έδωσε υλικό δεκαετίας τουλάχιστον για τις ανόητες αφίσες της πασπ.

Καμιά φορά πετυχαίνουμε στο ρίζο κάτι ξύλινα κομμάτια για τον αναντικατάστατο ρόλο του κόμματος και τα περνάμε ανέμελα, χωρίς να δώσουμε σημασία. Έλα όμως που έχουν δίκιο. Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε φορά που είχαν τα κόζια οι οπορτουνιστές έβαλαν στόχο να διαχυθεί το κόμμα σε κάτι ευρύτερο (εδα, συνασπισμός) και να μην υπάρχει αυτοτελώς. Και κομματικό πατριωτισμό να μην έχεις, αρχίζεις κάπου και την ψυλλιάζεσαι τη δουλειά.

Ακόμα και στις πλατείες αν το σκεφτείς, που έβαλαν κάποιοι ψήφισμα να καταργηθούν τα κόμματα, αυτό δεν στρεφόταν ακριβώς εναντίον όλων, αφού ούτως ή άλλως ήταν εκεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αλλά κυρίως ενάντια στη λογική των κομμουνιστών και το δικό τους τρόπο δράσης.

Μικρή παρένθεση. Σύντροφε αναγνώστη που διαβάζεις το κείμενο και πιθανόν να λες, μα τι μας λέει τώρα το απολίθωμα; Η εργατική τάξη χρειάζεται ένα πρωτοπόρο κόμμα, αλλά δεν είναι το κουκουέ αυτό. Ας κάνουμε αφαιρετικά μια υπόθεση εργασίας. Έστω ότι έχεις δίκιο, κι ότι στη θέση του κκε υπήρχε το κουκουέ των ονείρων σου, ή ένα άλλο κουκουέ που είναι εφικτό. Ούτε αυτό θα ήταν ευπρόσδεκτο από μερικές μούρες, γιατί το ψήφισμα τους έλεγε να καταργηθούν όλα τα κόμματα, μαζί κι αυτό που ονειρεύεσαι. Κλείνει η παρένθεση.

Ωστόσο το κόμμα συνεχίζει. Εννιά δεκαετίες, υπερενηντάχρονη ιστορία, που οσονούπω θα κλείσει τα 100 και θα γίνει υπεραιωνόβια. Κι έλεγε ο σοβιετικός κυριούλης για τις επετείους αυτές ότι του θυμίζουν τις διαφημίσεις των ζαχαροπλαστείων που σου λένε ότι είμαστε μαζί απ’ το 1900 τόσο. Προτιμήστε τη φίρμα μας, ποιότης, εγγύηση.

Κι οι στρόγγυλες επέτειοι της οκτωβριανής στη σοβιετία; τον ρώτησα. Α, άλλο αυτό, μου λέει, γιατί του χτύπησα ευαίσθητη χορδή. Ε, πώς άλλο ρε περικλή; Αφού στην ουσια το ίδιο είναι. Μαζί γεννήθηκαν, μαζί δοξάστηκαν, εκεί γύρω στο 40’ κι ακολούθησαν παράλληλους βίους μέχρι την παρακμή και τη διπλή κρίση του 89-91.

Η διαφορά είναι ότι το κόμμα λαβώθηκε, αλλά δεν πέθανε και στενοχώρησε πολλούς που περίμεναν αυτό το θάνατο κι έλεγαν: Τώρα που έκλεισαν τα κεντρικά στη μόσχα δεν πρέπει να κλείσει κι η τοπική αντιπροσωπεία; Και τώρα λένε. Ενενήντα χρονών κόμμα, μα γιατί δεν πεθαίνει επιτέλους;

Δεν καταλαβαίνουν –οι καλοπροαίρετοι τουλάχιστον, γιατί οι άλλοι μια χαρά το κατανοούν και το επιβεβαιώνουν απ’ την ανάποδη με τη δράση τους- δύο βασικά πράγματα. Το πρώτο, ότι είναι ευτύχημα για το λαό μας που δεν πέθανε εν τέλει το κουκουέ. Γιατί αν είχε πεθάνει θα ‘χαμε ένα τεράστιο πισωγύρισμα που θα πήγαινε και τις κατακτήσεις μας πολλά χρόνια πίσω. Και τώρα τις πάνε δηλ αλλά δυσκολεύονται, γιατί υπάρχουν αντιστάσεις που γεννάνε ελπίδες για κάτι παραπάνω. Γι’ αυτό κι έχουν λυσσάξει οι αστοί για την τελευταία σοβιετική χωρα της ευρώπης. Ενώ στην υπόλοιπη ευρώπη μας νίκησε ο ευρωκομμουνισμός κι ακόμα ψαχνόμαστε και ψάχνουμε για συμμάχους στο δέκατο πέμπτο διαμέρισμα του παρισιού και σε κάτι διασπάσεις της επανίδρυσης.

Θα ‘μασταν λοιπόν κι εδώ στα επίπεδα του εξωκοινοβουλίου. Και δεν εννοώ ως ποιότητα –που αυτό το συζητάμε- αλλά από άποψη μεγέθους. Θα ξαναβρίσκαμε το δρόμο μας και θα φτιάχναμε κάτι άλλο, αλλά μετά κόπων και βασάνων, ξεκινώντας από το μηδέν, χωρίς τη θεμέλια βάση. Και θα ψάχναμε μεταφυσικά έναν τρίτο πόλο ή έναν τρίτο δρόμο, ενώ τώρα έχει γίνει σαφές σε πολύ κόσμο το σύνθημα: πέντε κόμματα, δύο πολιτικές.

Το δεύτερο εξηγεί ως ένα βαθμό το πρώτο, κι είναι αυτό που έλεγε ο ζαχαριάδης.
Το κουκουέδικο –στο βαθμό που είναι τέτοιο και δεν κρατάει κατ’ ευφημισμόν το όνομα, χωρίς την χάρη- είναι ένα με το λαό. Έβγαλε ρίζες κι έγινε αειθαλές, παντός καιρού, που αντέχει στη φωτιά και το τσεκούρι. Αλλά και στη βαρυχειμωνιά που πλάκωσε και κόλλησε ξανά τον πάγο που έσπασε στη ρωσία.
Και σε αυτό συνίσταται κατά βάθος η περίφημη ελληνική ιδιαιτερότητα.