Γεια σου περήφανη κι αθάνατη χαλυβουργία

Ένας ημιτελής απολογισμός για την απεργία των χαλυβουργών

Υπάρχει μια λογική που λέει πως όταν δίνουμε μια μάχη πρέπει να πάρουμε την ήττα ως τετελεσμένο γεγονός και να γυρίσουμε πίσω στον χρόνο για να δούμε τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, πώς μπορούμε να αλλάξουμε τη ροή των πραγμάτων και να το αποτρέψουμε.

Το ζήτημα στην περίπτωση των χαλυβουργών λοιπόν, δεν είναι μία αποτίμηση του αγώνα τους που θα μοιάζει με επικήδειο, αλλά τι κάνουμε για να τον κρατήσουμε ζωντανό, όσο ακόμα συνεχίζει κι έχει πιθανότητες να νικήσει. Όπως ακριβώς και με τους ανθρώπους άλλωστε.

Κι από αυτή την άποψη, η κε του μπλοκ δεν έκανε πάρα πολλά πέρα από κάποια αυτονόητα, που δεν έκαναν τη διαφορά (κάποια άλλα μπλογκ είχαν πλούσια δραστηριότητα σε πρακτικό και θεωρητικό επίπεδο). Κυρίως γιατί το θέμα δεν προσφερόταν για ανάλαφρες αναλύσεις –το να ‘σαι χαλυβουργός από μόνο του, πόσο μάλλον ένας απεργιακός αγώνας, σκληρός και μακρόχρονος. Κι αφετέρου γιατί δεν είχα εσωτερική πληροφόρηση κι εικόνα για να προσθέσω οτιδήποτε ουσιαστικό σε όσα έβγαιναν προς τα έξω και τα μαθαίναμε όλοι.

Όχι πως δεν υπήρχαν και τέτοια προλετκαλτ στοιχεία, για να πιαστεί κανείς και να κάνει το πρώτο. Για παράδειγμα, ο φούρνος της θείας αρχόντως που τροφοδοτούσε τους απεργούς με τα προϊόντα του, γιατί η αλληλεγγύη είναι μισή αρχοντιά –κι η άλλη μισή είναι η ταξική καθαρότητα στις θέσεις και το περιεχόμενο ενός αγώνα.

Οι επισκέψεις των σχολείων της περιοχής στους απεργούς και το σύνθημα των μαθητών. Κάτω στο λιμάνι το νερό είναι βαθύ, ξύλο και σφαλιάρες σε κάθε εφοπλιστή. Το οποίο πέρασε ακόμα και στο ρεπορτάζ του ριζοσπάστη, που δεν έχει συνηθίσει τους αναγνώστες του σε τέτοιο λόγο.

Ο ηθοποιός που πήγε σε ένα πρωινάδικο κι έκανε τους άλλους να ψάχνονται, με μια απλή αναφορά στην χαλυβουργία, οπότε μπορούσες να δεις τον πανικό και την άγνοια στα πρόσωπά τους, για μια υπόθεση που τους ήταν τελείως ξένη.

Το βιντεάκι του 902 για τον αγώνα των χαλυβουργών, που είναι με διαφορά η καλύτερη δουλειά που έχει κάνει το κανάλι του κόμματος το τελευταίο διάστημα (κι όπου μεταξύ πολλών άλλων μπορεί να δει κανείς και τη θεία αρχόντω αυτοπροσώπως). Κάτι που δείχνει πως οι κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης, γίνονται καθολική πηγή έμπνευσης και βγάζουν από τον καθένα μας ό,τι καλύτερο έχει μέσα του.

Κι είναι πραγματικά κρίμα που δεν έχουν βρεθεί καλλιτέχνες (εννοώ από τους επώνυμους) να εμπνευστούν από αυτόν τον αγώνα. Αυτός που θα τον τραγουδήσει, που θα τον κάνει ποίημα, θα τον μελοποιήσει. Έτσι κάθε φορά, στις συναυλίες αλληλεγγύης γυρνάμε τρεις και τέσσερις δεκαετίες πίσω, για να βρούμε τραγούδια στο πνεύμα της περίστασης. Και το συγκρότημα «ρωμιοσύνη» έπαιρνε σερί το ρεπερτόριο του θεοδωράκη, όπως θα υπέθετε κανείς κι από το όνομά του κι ήταν κάτι σαν «λαϊκό συγκρότημα μίκης θεοδωράκης», κατ’ αντιστοιχία της ομώνυμης λαϊκής ορχήστρας.

Πάνω απ’ όλα όμως, ο αγώνας των χαλυβουργών ανέδειξε στο προσκήνιο τη μοναδική, λαϊκή μορφή του σιφωνιού. Του μοναδικού κομμουνιστή στον χώρο του, που οργάνωσε τους συναδέλφους του και το αρραγές τους μέτωπο ενάντια σε κάθε προσπάθεια να τους λυγίσουν. Που μιλάει κατευθείαν στην ψυχή των χαλυβουργών, καθαρά και ξάστερα, σε ευθεία αντίθεση με την προφορά του. Και δείχνει ότι οι χαλυβουργοί δε μασάνε –κυριολεκτικά και μεταφορικά- και δεν τρώνε το κουτόχορτο που τους πλασάρουν. Που χόρευε ζεϊμπέκικο, τυλιγμένος με τη σημαία του παμε, την ίδια μέρα που τον συνέλαβαν, για να σπάσουν το ηθικό των απεργών.

Σπάνια μια προσωπικότητα με τόσο χαρακτηριστική έλλειψη λέγειν και ρητορικής δεινότητας, καταφέρνει να κάνει τέτοιο γκελ στον κόσμο της δουλειάς και να «γοητεύσει» τις μάζες. Κι αν το γνωστό σύνθημα, όλη η ελλάδα μια χαλυβουργία, έδωσε τον τόνο κατά τη διάρκεια του αγώνα και των εκδηλώσεων αλληλεγγύης, στο φαντασιακό των κομμουνιστών υπήρχε το σύνθημα, κάθε ένας σύντροφος κι ένας σιφωνιός. Να ακολουθήσουμε το παράδειγμά του.

Τώρα λοιπόν η μάχη των χαλυβουργών (φαίνεται να) μπαίνει στην τελική της ευθεία. Ήταν εξ αρχής φανερό πως μία πιθανή νίκη τους θα ήταν υπόθεση όλης της εργατικής τάξης, με εμβέλεια πολύ μεγαλύτερη από τα όρια του εργοστασίου τους, ή του κλάδου τους. Ακόμα κι αν δε νικήσουν όμως, ο αγώνας τους δε θα πάει χαμένος (στην χαμένη μας ζωή). Αφήνει πίσω του πολύτιμη παρακαταθήκη και μια πλούσια συσσωρευμένη πείρα.

Η απεργία των χαλυβουργών είναι από τις τυπικές περιπτώσεις καθαρού και απόλυτου διαχωρισμού, ανάλογα με τη στάση που κρατάει ο καθένας, σε δύο στρατόπεδα, που καθρεφτίζουν τη βασική αντίθεση της κοινωνίας. Κεφάλαιο εναντίον εργασίας.

Από τη μία το μαύρο μέτωπο του αστικού κράτους με το κεφάλαιο και τους εργατοπατέρες, όπως στη γραμμή της αντι-περιφρούρησης στο εργοστάσιο του βόλου, όπου έφτιαξαν αλυσίδες μαζί με τα ματ. Με την πλήρη στήριξη των αστικών μμε που τύλιξαν με το πέπλο της ομερτά τις κινητοποιήσεις των απεργών, αλλά πριμοδοτούν κάθε «χαζοχαρούμενη» κινητοποίηση με άσφαιρα πυρά που δε θίγει τα ιερά και όσια της αστικής εξουσίας: την κυριαρχία του καπιταλιστή στους χώρους εργασίας. Μια συνωμοσία της σιωπής για την οποία κανείς τηλεπωλητής βιβλίων δε θα μιλήσει ποτέ στο αφιονισμένο κοινό του. (Και τι να του πει άραγε; Για το εργοστάσιο της κόκα-κόλα που μετακομίζει στη βουλγαρία, επειδή «οι ξένοι μας παίρνουνε τις δουλειές»;) Κι οι προσπάθειες όλου αυτού του φυράματος να σπάσει το μέτωπο των χαλυβουργών, πότε με το καρότο, πότε με το μαστίγιο, ακόμα και με φτηνά τεχνάσματα, όπως στην ιστορία με τους χρυσαυγίτες.

Κι από την άλλη οι χαλυβουργοί κι οι κινήσεις αλληλεγγύης. Η σημασία της ενότητας των απεργών, που μπήκε από την πρώτη στιγμή στο στόχαστρο του αντιπάλου. Οι συνειδήσεις των εργατών, που ξεκίνησαν από το μηδέν, αλλά ατσαλώθηκαν στη φωτιά της ταξικής πάλης. Η ένωση των γυναικών τους που έπαιξαν ενεργό ρόλο στο πλευρό των χαλυβουργών, αντί να μείνουν στην κουζίνα και να τους πιέζουν να λύσουν την απεργία. Η δύναμη της ταξικής αλληλεγγύης, που έγινε αισθητή και δια της απουσίας της ακόμα, στην περίπτωση της μονάδας του βόλου. Και τα πρώτα σπέρματα κοινής, ενιαιομετωπικής δράσης, στα πλαίσια της αλληλεγγύης, παρά την αμοιβαία καχυποψία και κάποιες επιμέρους αστοχίες.

Δεν χρειάζεται λοιπόν θλίψη κι απαισιοδοξία. Δεν ταιριάζουν επικήδειοι σε τόσο ηρωικούς αγώνες. Το βάρος πέφτει σε αυτό που σημειώσαμε στην αρχή. Να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, για να κρατήσουμε ζωντανό τον αγώνα, για όσο διάστημα συνεχίζει κι έχει πιθανότητες να κερδίσει.

Για τον χαλυβουργό δεν έχει γυρισμό

Εδώ είναι η σταύρωση κι η ανάσταση εδώ.