Μαργαριτάρια στο βυθό που ‘ναι κρυμμένα

Περνάμε στο τρίτο μέρος με τις ερωτήσεις του κοινού και τις απαντήσεις του μαργαρίτη.

Η πρώτη ερώτηση που δέχτηκε ήταν για την εναλλαγή βρετανίας και ηπα στην καθοδήγηση και χρηματοδότηση του «εθνικού στρατού» στον εμφύλιο. Η ελλάδα ήταν σημαντικός κόμβος στο δρόμο προς την ανατολή (ινδία, κτλ) αλλά ήταν το πρώτο σημείο από το οποίο άρχισε να ξηλώνεται η βρετανική αυτοκρατορία, γιατί δε μπορούσε να αντέξει οικονομικά τον επικείμενο  πόλεμο. Αυτό το δηλώνει επίσημα τον νοέμβρη του 46’, ένα μήνα μετά την ίδρυση του δσε και αποσύρεται για να πάρουν τη σκυτάλη οι αμερικανοί, με το δόγμα τρούμαν να είναι το πρώτο κείμενο-εφαρμογή της νέας κατάστασης.

Στη συνέχεια του ζητήθηκε να κατονομάσει το συνάδελφό του που ήταν υπεύθυνος για κάποιο συγκεκριμένο αστικό μύθο (δυστυχώς δε μπόρεσα να ακούσω ποιον ακριβώς) και είπε ότι είναι κάπως δύσκολη η θέση του, γιατί την επόμενη βδομάδα (δηλ κάπου στα μέσα νοέμβρη) θα πήγαινε σε ένα συνέδριο προς τιμήν του μαρατζίδη (έτσι μας αποκάλυψε εμμέσως την ταυτότητά του), όπου αν σημείωσα καλά θα ακούσει μια εισήγηση για το κατύν. Αν και αυτό που ενδιαφέρει το μαρατζίδη και τους ομοίους του –κι εδώ βρίσκεται η ουσία- δεν είναι μόνο το κατύν, αλλά κάτι πολύ πιο φιλόδοξο: η αναψηλάφηση της δίκης της νυρεμβέργης, που αποτελεί το ουσιαστικό διακύβευμα, πίσω από την υπόθεση του κατύν.

Σχετικά με τη βοήθεια στο δσε και το ρόλο των σοβιετικών, είπε ότι η στάση τους ήταν πολύ προσεκτική, καθώς οι βρετανοί είχαν καταστήσει σαφές πως θα θεωρούσαν την επικράτηση των κομμουνιστών στην ελλάδα casus belli και πιθανή αφορμή έναρξης του 3^ου παγκοσμίου πολέμου, ενώ η εσσδ ακόμα επούλωνε τις πληγές της από τον προηγούμενο. Γι’ αυτό και δεν προχώρησαν στην επίσημη αναγνώριση της κυβέρνησης του βουνού, αλλά παρείχαν βοήθεια μέσω των λαϊκών δημοκρατιών και των γειτονικών κκ –όπως έκαναν δηλαδή με την ισπανία, όπου η βοήθεια ήταν ως ένα βαθμό διακρατική, αλλά κυρίως διαμέσου της κομιντέρν και των διεθνών ταξιαρχιών.

Το πρόβλημα με τη σοβιετική βοήθεια δεν ήταν πως δεν υπήρχε, αλλά η αδυναμία προώθησής της στο νότο, λόγω και της ελληνικής γεωγραφίας, που άφησε ουσιαστικά άοπλο τον δσε στην ρούμελη και την πελοπόννησο. Οι σοβιετικοί συνεπώς εξάντλησαν τα περιθώρια που είχαν για παροχή βοήθειας, χωρίς να διακινδυνεύσουν ένα νέο πόλεμο.

Σε αντίστοιχη ερώτηση για το ρόλο των άγγλων, απάντσε πως ήταν επί της ουσίας ο ένας από τους δυο στρατούς που πολέμησε στα δεκεμβριανά (ο άλλος ήταν ο ελας) κι ότι αν είχαν φέρει στην ελλάσα τις ίδιες δυνάμεις και το 40-41’, οι γερμανοί θα τα είχαν βρει σκούρα στην επέλασή τους στο ελληνικό έδαφος. Ανέφερε επίσης κάποια καινούρια στοιχεία που ήρθαν στο φως απ’ τα αρχεία του bbc για το βομβαρδισμό της αθήνας και ένα παράδειγμα για τον αμελητέο ρόλο που έπαιξαν στην απελευθέρωση της θεσσαλονίκης, όπου μας είχαν παραδώσει για το αβέρωφ πυροβόλα χωρίς οβίδες.

Ρωτήθηκε επίσης σχετικά με το αντιρατσιστικό μέτωπο κι είπε ότι οι μετανάστες είναι κομμάτι της εργατικής τάξης, που πρέπει να αντιπαλέψει από ισότιμες θέσεις τον ιμπεριαλισμό που το έφερε εδώ και την εγχώρια πλουτοκρατία, και όχι κάτι διαφορετικό από εμάς, μια φυλή άλλου χρώματος που χρήζει μιας αστικού τύπου φιλανθρωπίας. Ο ρατσισμός επιδιώκει να διασπάσει το εργατικό κίνημα και να μας φέρει όλους στην θέση του ξένου, ανασφάλιστου εργάτη, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα. Στο τέλος έκανε και ένα δηκτικό σχόλιο για τον τυχοδιωκισμό εκείνων των οργανώσεων, που εκθέτουν τους μετανάστες, για να τους χρησιμοποιήσουν πολιτικά.

Μια συντρόφισσα από το κοινό ρώτησε για τη διαφορά στα οικονομικά του ελας και του εδες, και πως αν είναι αλήθεια ότι όσοι κατατάσσονταν στον δεύτερο αμείβονταν με μια χρυσή λίρα, το πραγματικό ερώτημα που πρέπει να μας απασχολεί είναι από πού προήλθαν αυτά τα λεφτά κι όχι οι πόροι του εαμ.

Ο μαργαρίτης έδωσε εισαγωγικά κάποιες πληροφορίες για την άφιξη της κυβέρνησης "εθνικής ενότητας" του παπανδρέου και τον φόβο των στελεχών της να κατέβουν στον πειραιά, προτού συγκεντρώσουν μερικές πληροφορίες για τις διαθέσεις του κόσμου. Γι’ αυτό κατέβηκαν από το πλοίο με μία μέρα καθυστέρηση, στις 18 οκτώβρη, με το πρόσχημα ότι η 17^η ήταν γρουσούζικη μέρα!

Την πρώτη εβδομάδα το εαμ ήταν κυρίαρχο, ενώ υπήρχαν μόνο διακόσιοι βρετανοί, που είχαν ως πρώτο τους μέλημα να αναζητήσουν τα έπιπλα της βρετανικής πρεσβείας... Τα γραφεία του εαμ βρίσκονταν στην οδό κοραή, ενώ αυτά του κουκουέ στην πλατεία συντάγματος, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το υπουργείο οικονομικών.

Οι προκλήσεις άρχισαν μετά τις 9 νοέμβρη και την άφιξη της ορεινής ταξιαρχίας απ’ την ιταλία. Ο μαργαρίτης αναφέρθηκε και στο δικαιολογημένο δισταγμό του ελας να αναλάβει την πολιτική ευθύνη να ανατινάξει το μεγάλη βρετανία, με τόσους ηγέτες και διπλωμάτες διεθνούς εμβέλειας, που ήταν χοντρή υπόθεση –και πολύ χοντρή μάλιστα, αν συνυπολογίσει κανείς την παρουσία του τσώρτσιλ.

Όσο για τις απειλές προς όσους κατατάσσονταν εθελοντικά στον ελας ότι θα πεινάσουν και θα είναι ξιπόλυτοι, ο ελάς δεν άφησε ποτέ τους στρατιώτες του ξιπόλυτους, όπως έκανε ο εθνικός στρατός με τους δικούς του στην αλβανία. Μπορεί να μην είχαν κανονικά άρβυλα, αλλά ο λαός τους προμήθευε με γουρουνοτσάρουχα.

Ο ελάς και το εαμ μπορούσαν να υπολογίζουν σε ευρύτατη λαϊκή στήριξη. Φορολογούσαν τα αγροτικά προϊόντα με 10% και με αυτά τα έσοδα συντηρούσαν μια ολόκληρη κρατική μηχανή, ενώ η φορολογία των κατοχικών κυβερνήσεων κυμαινόταν από 25 έως 34% αλλά χρειάζονταν επιπλέον γερμανικό και βρετανικό χρήμα, γιατί τα υπόλοιπα χάνονταν στη διαφθορά.

Ο μαργαρίτης μίλησε επίσης για την οργάνωση χι, που είχε ως αποκλειστικό στόχο της την καταπολέμηση του κομμουνισμού, συνεργαζόταν με συμβούλους του παπανδρέου και είχε άριστες σχέσεις με όλο το φάσμα του αστικού πολιτικού κόσμου, ο οποίος την περιέβαλε με εμπιστοσύνη. Αυτό της επέτρεψε να αναλάβει μια σημαντική αποστολή, όπως τη μεταφορά του αγγλικού οπλισμού στα αστυνομικά τμήματα. Επειδή όμως οι χίτες ήταν πρόθυμοι να πουλήσουν και τη μάνα τους προκειμένου να βγάλουν χρήματα, συμφώνησαν να πουλήσουν ένα μέρος αυτού του οπλισμού και στον ελας. Μόλις ανακαλύφτηκε αυτό το κύκλωμα, οι γερμανοί προχώρησαν σε αντίποινα, που οδήγησαν και στο ολοκαύτωμα στο κορωπί στις 8 οκτώβρη, το τελευταίο στον ελλαδικό χώρο, πριν από την αποχώρηση των γερμανών από την ελλάδα.

Στη συνέχεια η χι ανέλαβε την αναδιανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας του ερυθρού σταυρού. Και είναι γνωστές αρκετές περιπτώσεις ατόμων που εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση για να γιγαντώσουν την περιουσία τους.

Η τελευταία ερώτηση ήταν σχετικά με την υποτιθέμενη μοιρασιά της χαρτοπετσέτας και το περίφημο ραβασάκι του τσώρτσιλ στο στάλιν με τα ποσοστά και τις σφαίρες επιρροής. Ο μαργαρίτης λέει ότι οι άγγλοι έχουν πράγματι ένα χαρτάκι με τα γράμματα του τσώρτσιλ και κάποια τσεκαρισμένα ποσοστά (αν και ο στάλιν γενικά επικύρωνε με την υπογραφή του κι όχι με τσεκ). Αλλά αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τους σοβιετικούς. Και η μοναδική πηγή είναι τα απομνημονεύματα του τσώρτσιλ, ο οποίος διηγείται ότι αμέσως μετά το ραβασάκι, ένιωσε τύψεις, γιατί αυτοί έπιναν τσάι μοιράζοντας τον κόσμο, ενώ οι μάχες στο μέτωπο μαίνονταν, κρατώντας για τον εαυτό του το ρόλο του καλού, ευαίσθητου ιμπεριαλιστή.

Πέρα από τα χαρτάκια και τις ιστορίες όμως, αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο είναι ότι οι άγγλοι είχαν θέσει σαφή όρια με περιοχές που θεωρούσαν ζωτικής σημασίας κι η ελλάδα ήταν πρώτη σε αυτή τη λίστα.

Μπορείτε να δείτε στα σχόλια σε ατελή μορφή και ένα προσχέδιο με σημειώσεις που είχα κρατήσει πέρσι για το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης του ρεύματος με το μαργαρίτη για τα 70χρονα του εαμ -αν αυτό έχει πλέον κάποια αξία.