Πέτρο ζούμε για να σ’ ακούμε

Φέτος κλείνουν πενήντα χρόνια από την έκδοση του περιοδικού Αναγέννηση, που ήταν η πρώτη δημόσια εμφάνιση του μ-λ ρεύματος, και δέκα χρόνια από το «διήμερο προβληματισμού και συζήτησης της αριστεράς» που είχε διοργανώσει η Κοε με αφορμή την τεσσαρακοστή επέτειο. Τα πρακτικά ή μάλλον οι εισηγήσεις κι οι παρεμβάσεις του διημέρου (χωρίς δηλ το γύρο των ερωτοαπαντήσεων και των δευτερολογιών) κυκλοφόρησαν σε ειδική μπροσούρα από τις εκδόσεις Α/συνέχεια κι αποτελούν περιβόλι, με διάφορα θεωρητικά φρούτα (πλην Λακεδαιμονίων βεβαίως-βεβαίως) από τον οποίο δεν ξέρεις τι να πρωτοδιαλέξεις για να παρουσιάσεις.

Θα εστιάσουμε λοιπόν στον αγαπημένο Πι-Πι (κατά κόσμον Πέτρο Παπακωνσταντίνου), μέλος τότε της ΠΕ του ΝΑΡ (συνεπώς όχι μόνο με… δημοσιογραφική ιδιότητα, όπως στην πρόσφατη εκδήλωση της Ίσκρα) κι ένα μικρό υστερόγραφο από Δραγασάκη, για να έρθουμε στα ίσια μας –η κε του μπλοκ επιφυλάσσεται για περαιτέρω αξιοποίηση του υλικού σε μελλοντικές αναρτήσεις.

Η παρέμβαση του Πι-πι είχε, ως συνήθως, ρέοντα λόγο και ενδιαφέρον. Η συζήτηση στο τραπέζι αφορά την περίοδο 70-90’ και ο Πι-πι ξεκινά με ένα κοπλιμέντο προς τους οικοδεσπότες, λέγοντας πως οι συνδικαλιστές του μ-λ ρεύματος ασκούσαν την πιο μεγάλη πολιτική πίεση στην ΚΝΕ, από τις γραμμές της οποίας έζησε αυτός εκείνα τα χρόνια, γιατί δε γινόταν «απ’ τη σκοπιά της φιλελεύθερης, αστικής δημοκρατίας, αλλά από τη σκοπιά των σοβιέτ» (sic)! Γιατί όμως αυτή η πίεση δε μεταφραζόταν σε άμεσα πολιτικά, οργανωτικά οφέλη και ο μ-λ χώρος δεν κέρδιζε σχεδόν τίποτα από την ΚΝΕ; Πού οφείλεται αυτό το παράδοξο; Γιατί, κατά τον Πι-πι, τα πολιτικά πλεονεκτήματα του μ-λ χώρου ήταν ταυτόχρονα και το στρατηγικό του μειονέκτημα. «Για να το πω σχηματικά: παραήταν κοντά μας, για να μας διεμβολίσει». Κι αυτό είναι εν πολλοίς το πρόβλημα που έχει και σήμερα, σε μια διαφορετική συγκυρία, η εξωκοινοβουλευτική αριστερά (που δεν είναι τέτοια από άποψη, αλλά από ανάγκη, τουλάχιστον σε ό,τι μας αφορά, όπως σπεύδει να σημειώσει).

Μπορούμε να μεταφέρουμε την εκτίμηση αυτή του Πι-πι στη σημερινή (επίσης διαφορετική) συγκυρία και να την εκλάβουμε ως ενδιαφέρουσα (και πρωθύστερη) ομολογία για τη σχέση της Ανταρσυα με το Σύριζα. Ένας από τους βασικούς λόγους που δεν μπορεί να αποκομίσει σταθερά και μετρήσιμα πολιτικά οφέλη από την κριτική και την πίεση που του ασκεί, είναι πιθανότατα ότι βρίσκεται πολύ κοντά του πολιτικά για να τον διεμβολίσει. Θα κερδίσει όμως σε βάθος χρόνου, όπως είχε πάρει κάποτε κι ο Σύριζα από το Πασόκ, με τη διαφορά πως τώρα ο πολιτικός χρόνος μοιάζει να είναι πιο συμπυκνωμένος.

Δεν πρέπει να μας διαφύγει και μια αναφορά του Πι-πι στις δυνάμεις της επίσημης Αριστεράς, που έχουν κομμουνιστική αναφορά: κυρίως το ΚΚΕ και το αριστερό κομμάτι του αριστερού ρεύματος του ΣΥΝ (οι παρυφές του Λαφαζάνη, όπως τις έλεγε κάποτε ο Ρούσης). Η οποία δένει με την εξής σημείωση, που γίνεται παρακάτω, για τον άρτι ιδρυθέντα τότε Σύριζα: «το παράδειγμα του Σύριζα έχει κοντά πόδια κι η επιλογή κομματιών της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς να συρθούν πίσω από την ηγεσία του ΣΥΝ δε νομίζω ότι είχε τα καλύτερα αποτελέσματα».

Από τη μια σκέφτεσαι: πού να μπορούσε να δει και τη σημερινή κατάληξη του εγχειρήματος, τι θα μπορούσε να πει. Από την άλλη, η σύγκριση με τη νεότερη στάση του ίδιου του Πι-πι απέναντι στο Σύριζα συνολικά, το Αριστερό Ρεύμα ειδικότερα, και με το άγχος του για μια λαϊκομετωπική, κυβερνητική ενότητα της Αριστεράς (όπως το εξέφραζε στο προτελευταίο βιβλίο του) είναι εύγλωττη και καταλυτική.

Προσπερνάμε κάποιες αξιόλογες εκτιμήσεις του Παπακωνσταντίνου για τα όρια και τη σταδιακή εξάντληση των εφεδρειών του καπιταλιστικού συστήματος, ως προς τις δυνατότητες της διευρυμένης αναπαραγωγής του. Σημειώνουμε το εύστοχο σχόλιό του ενάντια στον ιδεολογικό αχταρμά και την ανακάλυψη της Αμερικής στο τελευταίο βιβλίο που έτυχε να διαβάσουμε –που εκφράζει ίσως κι ένα βιωματικό παράπονο από τον αγνωστικισμό του ρεύματός του. Και αφήνουμε για φινάλε τη στρατηγική του πρόταση για μια «ριζική, δημοκρατική, αντικαπιταλιστική στροφή», με μεταβατικό χαρακτήρα, που «προσφέρει ένα πλαίσιο επαναστατικού αγώνα στο σήμερα για ώριμες, δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και για τη συγκέντρωση πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων της αντικαπιταλιστικής επανάστασης». «Μια ριζική, δημοκρατική στροφή, που δεν είναι επανάσταση ακόμα, δεν είναι εργατική εξουσία ακόμα» και που δε θα δημιουργηθεί με «πλουραλιστικές αριστερές τύπου Γαλλίας», αλλά «σε συνθήκες απότομης πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης και μαζικού πολιτικού εκβιασμού του κεφαλαίου».

Είναι συγκινητικό, από μια άποψη, να βλέπεις τον πρόδρομο σημερινών απόψεων. Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο ο όρος «δημοκρατική», μπορεί να συμβαδίσει και να ταυτιστεί με το «αντικαπιταλιστική», στο ίδιο ονομαστικό σύνολο. Πάντως ήδη από τότε, στην πιο «ντούρα κι αριστερίστικη» περίοδο του Πι-πι, διαφαινόταν εν μέρει η βάση της σημερινής δεξιάς στροφής του (μια στιγμή συνέπειας μες στο προτσές της κωλοτούμπας).

Υστερόγραφο με λίγο Δραγασάκη, για να ευθυμήσουμε.

Μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το στόχο, που αναγνωρίζω ότι θέλει αρκετή δουλειά και διαμόρφωση και άλλων προϋποθέσεων και κουλτούρας, μέχρι τότε νομίζω ότι ο δρόμος που υπάρχει, από την ιστορία της Αριστεράς μας είναι γνωστός, είναι ο δρόμος της κοινής δράσης παρά τις διαφορές. Υπάρχουν διαφορές, σοβαρές μεν, που όμως μπορούμε να τις παρακάμψουμε, χωρίς να τις ξεχάσουμε, και να οργανώσουμε μια κοινή δράση εκεί που συμφωνούμε. Γιατί ζώντας και τη δράση της Αριστεράς μέσα στη Βουλή, μελαγχολώ όταν βλέπω να περνούν νομοσχέδια που να ιδιωτικοποιούν τα πάντα και να μην έχουμε μπορέσει σαν Αριστερά, έστω σε ένα στοιχείο, σε μία επιχείρηση, σε μία κοινωνική λειτουργία, να μπορέσουμε όλες οι αριστερές δυνάμεις να αντιτάξουμε έστω ένα ενιαίο αμυντικό μέτωπο, για να μη μιλήσω για θετικά αιτήματα που επίσης θα μπορούσαμε να προωθήσουμε.

Γιατί να αφήνουμε το Γιάννη να ενσαρκώνει τη μελαγχολική Αριστερά; Υπάρχουν όντως σοβαρές διαφορές, πχ άλλοι ψηφίζουν τρίτο μνημόνιο, άλλοι όχι, είναι όμως αυτός λόγος για να μην έχουμε μια κοινή δράση και συνεννόηση πάνω σε μερικά επιμέρους ζητήματα; Ας πούμε τώρα η κυβέρνηση πάει να ιδιωτικοποιήσει ό,τι έχει απομείνει όρθιο. Γιατί να μην ενωθούμε με το Γιάννη ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις αυτές, έστω σε μια επιχείρηση, για ένα ενιαίο αμυντικό μέτωπο, αυτά που κάποτε ο Πι-πι ονόμαζε «μικρά Στάλινγκραντ, αν και το «ενιαίο μέτωπο» το οικειοποιήθηκαν οι τροτσκιστές, ως τακτική πρόταση. Δεν ξέρω όμως αν είναι εφικτό το ενιαίο μέτωπο σε μία μόνο επιχείρηση.

Αλλά, εν πάση περιπτώσει, γιατί να μην συμπήξουμε ένα τέτοιο μέτωπο στην επόμενη ψηφοφορία; Ο Γιάννης είμαι σίγουρος πως δε θα αφήσει καμία ιδιωτικοποίηση να περάσει. Και όταν γίνει ο Σύριζα κυβέρνηση, θα τα πάρει όλα πίσω. Με ένα μόνο νόμο, σε ένα μόνο άρθρο. Ναι σε όλα!

Υγ: όσοι είστε προς Σούγια μεριά, αναζητήστε το Πι-πι για κουβέντα κι ό,τι ήθελε προκύψει