Η Ρένα είναι οφσάιντ

Στις 25 ψηφίζουμε, στις 26 φεύγουν, λέει το σλόγκαν. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας κι ας πούμε πως είμαστε σύμφωνοι. Αφού λοιπόν είναι τόσο απλά τα πράγματα, σα σλόγκαν διαφήμισης (η μέρα φεύγει, ο σύριζα-τζόνι γουόκερ έρχεται) δεν πρέπει να προβληματιστούμε ίσως τι ακριβώς είναι αυτό που θα έρθει στη θέση τους;

Για να το δούμε αυτό θα ανατρέξουμε στα δικά τους λεγόμενα και σε ένα άρθρο της ρένας δούρου με τίτλο «για μια νέα αριστερή πολιτική, για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής με αριστερό πρόσημο» από το συλλογικό βιβλίο «κυβέρνηση της αριστεράς, δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση» που κυκλοφόρησε πέρσι από τις εκδόσεις τόπος. Η δούρου, που αυτή την κυριακή διεκδικεί την περιφέρεια αττικής, ειδικεύεται στα διεθνή, δηλ σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και αναλύει τις βασικές αρχές της ΝΕΠ, που δεν είναι η λενινιστική φόρμουλα κι ο τακτικός ελιγμός της νέας οικονομικής πολιτικής, αλλά μια αντίστοιχα σημαντική σύλληψη κι επεξεργασία για τα θεμέλια μιας νέας εξωτερικής πολιτικής για την ελλάδα και μια μελλοντική αριστερή κυβέρνηση.

Η ρένα ξεκινάει με γκολ από τα αποδυτήρια, χωρίς να είναι οφσάιντ, στην πρώτη κιόλας σελίδα, όταν χαρακτηρίζει την εξωτερική πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων, πασόκ και νδ, στραμμένη στο παρελθόν, προσκολλημένη στο πεπερασμένο «ανήκομεν εις τη δύσιν» σε μια περίοδο, που η «δύση» ως «όλον», ως ταυτότητα συμφερόντων, έχει πάψει να υφίσταται. Πού να φανταζόταν βέβαια τότε η δούρου πως ο αρχηγός του κόμματός της, θα επαναλάμβανε αυτούσια αυτή την.. αναχρονιστική λογική και φράση: ανήκουμε στη δύση, στην εε και το νατο.

Τι εννοεί όμως η ρένα με αυτό; πρακτικά εννοεί πως η χώρα πρέπει να έχει ως στόχο της: α. τη σταδιακή αποδέσεμυση από την ατλαντική συμμαχία και την απομάκρυνσή της από τον ατλαντισμό του νατο. (Ας σημειωθεί παρενθετικά πως ακόμα κι η επίτευξη ενός ενδιάμεσου μη επαναστατικού στόχου πρέπει να είναι πάντα σταδιακή, πχ αποδέσμευση πρώτα από το στρατιωτικό σκέλος του νατο ίσως, για να βαδίσουν στα χνάρια του εθνάρχη τριανταφυλλίδη και να παραμείνουν πιστοί στη ρεφορμιστική τους λογική.

β. τα τρία άλφα (αλληλεγγύη, ανάπτυξη, απασχόληση) ενός αριστερού ευρωπαϊσμού, μακριά από τη γερμανική αυτοκρατορία στην οποία εξελίσσεται σήμερα η εε, καταστρέφοντας την «ευρωπαϊκή ιδιαιτερότητα». Και γ. μια ενεργητική εξωτερική πολιτική για την ελλάδα, που μπορεί εντός του αριστερού ευρωπαϊσμού της, να αναπτύξει διμερείς σχέσεις με τη ρωσία, την κίνα και τις άλλες αναδυόμενες οικονομικά χώρες (τις λεγόμενες BRICs). Συνεπώς, όταν η ρένα μιλάει για πολιτική απαλλαγμένη από κάθε είδους εξάρτηση, δεν εννοεί προφανώς την αποδέσμευση από την εε (αυτό στον αντίποδα της δορυφοροποίησης θα συνιστούσε απομόνωση) αλλά να αλλάξουμε ρότα και να ανοίξουμε περισσότερες παρτίδες με κίνα και ρωσία –βούτυρο στο ψωμί του κάθε οακκίτη και της ανάλυσής του για το ρωσόδουλο μπλοκ.

Αναφέραμε παραπάνω τον όρο εξάρτηση· ας δούμε τη σχετεική ανάλυση στο άρθρο της ρένας. Η ελλάδα των μνημονίων είναι κράτος περιορισμένης κυριαρχίας, έχει υποβαθμιστεί στο καθεστώς της αποικίας χρέους, έχει εισέλθει στο τούνελ του εξαρτημένου κράτος: δε λαμβάνει η αθήνα πλέον αποφάσεις, αλλά καλείται να εφαρμόσει εκείνες που έχουν ήδη καθοριστεί εκτός των ελληνικών συνόρων και οι οποίες εξυπηρετούν τα συμφέροντα των δανειστών της χώρας μας, του μεγάλου κεφαλαίου (κυρίως της γερμανίας και των συμμάχων της, των πλεονασματικών χωρών), των αγορών και των τραπεζών. Μας λέει επίσης πως το φαινόμενο παραπέμπει ευθέως στην ανάλυση της αποικίας από το μαρξ, στον πρώτο τόμο του κεφαλαίου, κατά την περίοδο της πρωταρχικής συσσώρευσης του καπιταλισμού!

Αν ερμηνεύω σωστά πάντως τη μαρξιστική πολιτική σκέψη της ρένας δούρου, η χώρα δεν ήταν από πριν σε αυτή την εξαρτημένη θέση της.. αποικίας χρέους, αλλά βρέθηκε σε αυτό το τούνελ με την επιβολή των μνημονίων από την τρόικα.

Σε κάποιο άλλο σημείο η δούρου γράφει ότι μοιάζει σα να επιστρέφουμε ορμητικά στο 19^ο αιώνα της υπερεκμετάλλευσης του εργατικού δυναμικού, με απάνθρωπες συνθήκες και παντελή έλλειψη κοινωνικής πρόνοιας, παράλληλα όμως ορθώνονται παντού νέου τύπου αντιστάσεις και κινήματα, όπως το occupy και εκείνο των αγανακτισμένων των πλατειών. Δεν είναι καθόλου τυχαία η αναφορά αυτή, καθώς η δούρου θεωρεί σημαντικό εργαλείο της περίφημης νεπ την ενεργοποίηση της.. «διπλωματίας των κινημάτων», δηλ ενός πλήρως νέου πλέγματος φορέων, όπου θα έχουν φωνή/θα μετέχουν μκο, πολίτες-πανεπιστημιακοί, ερευνητές, κοινοβουλευτικοί θεσμοί, κτλ.

Ψάχνω παρεμπιπτόντως κάποιον αναθεωρητή να μου εξηγήσει επακριβώς το διαχωρισμό που κάνουν στο λόγο τους μεταξύ υπερεκμετάλλευσης και της απλής, συμβατικής εκμετάλλευσης και πώς ορίζονται τα υπερκέρδη σε διάκριση από το απλό (θεμιτό προφανώς) κέρδος. Ας δούμε όπως πώς αναλύει η ρένα δούρου στο άρθρο της την τρέχουσα κρίση.

Είναι μια δομική κρίση του νεοφιλελευθερισμού (σε άλλο σημείο κάνει λόγο και για τη σοβαρή κρίση που βιώνει –sic- ο καπιταλισμός στην ευρωζώνη, την εε και σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά μετά επιστρέφει στο προηγούμενο μοτίβο). Η κρίση χαρακτηρίζεται από διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, την υποταγή της πολιτικής στην οικονομική εξουσία των αγορών, των τραπεζών, από προγράμματα λιτότητας και περιστολής των κοινωνικών δικαιωμάτων, από πραγματικό (όχι αστεία) πόλεμο κατά της εργασίας. Λέει επίσης ότι η νεοφιλελεύθερη δημοκρατία υπονομεύει συνειδητά το δεύτερο συστατικό της, τη δημοκρατία (ενώ αν καταλαβαίνω καλά ο σύριζα θα κάνει το ακριβώς αντίθετο, υπονομεύοντας το νεοφιλελευθερισμό και κρατώντας τη δημοκρατία). Και πως το νεοφιλελεύθερο μοντέλο βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία, την εργασία, τον πλανήτη (το οποίο ακούγεται ίσως και σαν αυτές τις τόσο χρήσιμες προειδοποιήσεις του υπουργείο υγείας πάνω στα πακέτα των τσιγάρων). Ενώ στην ανάλυση της σημερινής εε ως γερμανικής αυτοκρατορίας, με άνεργη ανάπτυξη, φτωχούς εργαζόμενους και νεοφιλελεύθερη δημοσιονομική πειθαρχία, διαπιστώνει πως η κρίση χρέους μετατρέπεται σε κρίση δημοκρατίας.

{Πολύ πιο γλαφυρό ως προς την ανάλυση της κρίσης και το μετανεοφιλελεύθερο ορίζοντα είναι το κείμενο του οικονομικού ιθύνοντα του σύριζα, γιάννη δραγασάκη, στην ίδια έκδοση. Αλλά αυτά θα τα δούμε εν καιρώ, καθώς το βιβλίο προσφέρεται και προορίζεται για πολλαπλή αξιοποίηση}.

Η δούρου δεν ξεχνά φυσικά να αναφερθεί και στη διέξοδο από την κρίση, που πρέπει να δοθεί σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, στη βάση ενός σχεδίου τύπου μάρσαλ και της συμφωνίας του λονδίνου του 53’. Ενώ εντοπίζει τη βασική διαχωριστική γραμμή εντός της εε, όχι μεταξύ βορρά-νότου, όσο μεταξύ πλεονασματικών-ελλειμματικών χωρών, χωρών δορυφόρων της γερμανίας και των υπολοίπων. Εγώ θα πρόσθετα και τον διαχωρισμό μεταξύ proactive και reactive ομάδων, που κάνουν οι αθλητικοί αναλυτές στο ποδόσφαιρο.

Τι άλλο μας λέει το άρθρο της δούρου; Πολλά και διάφορα: για την αναβάθμιση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό, που έχει τρωθεί λόγω της κρίσης και κάποιων δηλώσεων ελλήνων πολιτικών (παπανδρέου, παπακωνσταντίνου) περί τεμπέληδων ελλήνων, και για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων που θα πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει ο σύριζα (φορολογικές, περιβαλλοντικές, εργασιακά δικαιώματα, κτλ). Για τη διαβαλκανική συνεργασία στα χνάρια της προσέγγισης του ρήγα φεραίου (του κανονικού, όχι της μεταπολίτευσης) κι όχι της κατακτητικής ρεβανιστικής αντίληψης κατά την περιβόητη οικονομική διείσδυση επιχειρήσεων στα βαλκάνια. Για το ευρωπαϊκό όραμα του καποδίστρια που συγκρούστηκε με το μέτερνιχ, στο συνέδριο του άαχεν το 1818. Για ένα νέο πατριωτισμό, εξωστρεφή, μακριά από εθνοκεντρικές αντιλήψεις.

Και φυσικά μπόλικα ευχολόγια για ένα νέο ευρωπαϊκό υπόδειγμα με ειρήνη, δημοκρατία, χάρτα δικαιωμάτων, αυξημένες αρμοδιότητες της ευρωβουλής… ένα νέο τύπο διεθνών σχέσεων, ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών, με αυξημένο το κύρος του οηε… και μια σειρά ακόμη, στο ίδιο μήκος κύματος, που ο λένιν –για να θυμηθούμε τον εμπνευστή της κανονικής νεπ- θα χαρακτήριζε σίγουρα μικροαστικά, παπαδίστικα παραμύθια για μικρά παιδιά.

Αλλά τι λες τώρα ρε βλαδίμηρε, αφού λέμε, στις 26 φεύγουν. Τι δεν καταλαβαίνεις…;