Για τις εκλογές της τοπικής διοίκησης

Αν πάρουμε το θέμα μας από την άποψη των συσχετισμών, οι δημοτικές περιφερειακές εκλογές σε δύο βδομάδες θα δώσουν τον τόνο εν όψει των ευρωεκλογών, καθορίζοντας ίσως κάτι παραπάνω από το κομμάτι των εντυπώσεων. Πιθανόν να αποτυπωθεί δηλ η αδυναμία του σύριζα να αξιοποιήσει σε όλα τα επίπεδα τους μηχανισμούς του παλιού πασόκ, που εκτός από την αποτελεσματικότητά τους, διατηρούν και μια σχετική αυτονομία· η προσπάθεια της παραδοσιακής κεντροαριστεράς (η σοσιαλδημοκρατία δεν έχει χρεοκοπήσει μόνο ιστορικά, αλλά ατονεί και ως όρος πλέον) να κρύψει την κατάρρευσή της πίσω από κάποιες λίγες περιφέρειες, μερικούς κερδισμένους δήμους και την κίνηση των πέντε (καμίνης, μπουτάρης, κτλ)· και η αγωνία της κυβέρνησης να κρύψει τι δικό της πρόσωπο πίσω από λαμπερές προσωπικότητες και να αποπολιτικοποιήσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά μια εκλογική μάχη, προκειμένου να επιβιώσει η ίδια πολιτικά, με πρόσκαιρα εκλογικά οφέλη.

Θα ‘χει επίσης ενδιαφέρον να δούμε αν η ανταρσύα θα μπορέσει να τσιμπήσει ένα ποσοστό που θα της δώσει ώθηση για επανεκκίνηση και θα δικαιολογεί την οικονομική αιμορραγία για τη συμμετοχή της στις περιφερειακές, αξιοποιώντας κατά περιφέρειες (πχ πελοπόννησος) και την πιθανή, «υπόγεια» πριμοδότηση από τη δυσαρέσκεια της αριστερής πλατφόρμας για κάποιους υποψηφίους του σύριζα, που τους φορτώθηκε με συμψηφισμούς, εν είδει προσφοράς: ένας βουδούρης για κάθε καριπίδη που κόπηκε, ένας μπενέτος στο αιγαίο, για κάθε σαμπίχα από τη θράκη κι ένας αρσένης για κάθε βαρουφάκη –που συμψηφίστηκε με το λαπαβίτσα. Θα δούμε το «δημοκρατικό τόξο» να θριαμβεύει απέναντι στους νεοναζί υποψηφίους, που μπορεί να βρεθούν στο δεύτερο γύρο. Θα δούμε πώς θα λειτουργήσουν κι οι λογής-λογής βλαχοδήμαρχοι, απέναντι στη νέα κατάσταση και την προοπτική της κυβερνώσας αριστεράς.

Και φυσικά θα δούμε τι θα κάνει το κκε. Αν θα καταφέρει δηλ να διεκδικήσει κανένα δήμο και βασικά αν θα συγκεντρώσει ένα αντίστοιχα καλό πανελλαδικό ποσοστό στις περιφέρειες, με το 11 παρά κάτι του 10’. Αν και λόγω της ιδιαιτερότητας των διπλών συνεχόμενων εκλογών και των εκβιαστικών διλημμάτων, που αναμένεται να ενισχυθούν εν όψει της δεύτερης κυριακής των ευρωεκλογών, δεν αποκλείεται να έχουμε σε μικρογραφία μια επανάληψη του σκηνικού του 12’ με τη μεγάλη διασπορά ψήφων στον πρώτο γύρο, τον ενισχυμένο διπολισμό στο δεύτερο και το σύριζα να λεηλατεί ό,τι υπάρχει στα αριστερά του, σαν το νέο πασόκ που είναι –ή θέλει να γίνει. Και θα είναι πιο εύκολο έτσι για όσους αμφιταλαντεύονται, να μοιράσουν τις ψήφους τους, για να τα έχουν καλά με τη συνείδησή τους και το «ραντεβού με την ιστορία».

Αυτή πάντως είναι η λιγότερο σημαντική ίσως παράμετρος των εκλογών, καθώς ο καλλικράτης έχει μετατρέψει την αυτοδιοίκηση σε ένα είδος τοπικής διοίκησης, όπως την χαρακτηρίζει το κόμμα στα ντοκουμέντα του τα τελευταία χρόνια. Και μετατρέπει τους δήμους σε μακρύ χέρι του κράτους, το οποίο περνάει μια σειρά αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις: απολύσεις δημοτικών υπαλλήλων, αξιολόγηση, ενοικίαση ωφελούμενων που είναι φτηνοί, ευέλικτοι κι εκμεταλλεύσιμοι, χωρίς δικαιώματα, συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, κοκ.

Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με το κλείσιμο της κάνουλας από τον κρατικό προϋπολογισμό, δημιουργούν ένα πολύ ασφυκτικό πλαίσιο με συγκεκριμένες επιλογές, αν θέλει να βρει τα απαιτούμενα χρήματα: να αυξήσει τους φόρους και τα δημοτικά τέλη, τα τροφεία στους παιδικούς σταθμούς, να γεμίσει την πόλη παρκόμετρα (τάση που αναχαιτίστηκε εν μέρει με την παύση της δημοτικής αστυνομίας ελέω μνημονίου), να τσακίσουν τους μισθούς και τα δικαιώματα των δημοτικών υπαλλήλων, να γενικεύσουν τα πεντάμηνα προγράμματα με τους ωφελούμενους των 490 ευρώ, τις εργολαίες με τις εταιρίες που ξεζουμίζουν τις καθαρίστριες, τις συμφωνίες με ιδιώτες, χορηγούς και καπιταλιστές, την αξιοποίηση κονδυλίων από τα εσπα, που έχουν συγκεκριμένα κριτήρια, επιδιώξεις και τρόπους εφαρμογής.

Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι σε κάποιο δήμο η λαϊκή συσπείρωση (λασυ) καταφέρει να περάσει τις συμπληγάδες, να διεκδικήσει και να πάρει ένα δήμο, προκύπτει εύλογα το ερώτημα: τι περιθώρια θα έχει ο δήμαρχος κι ο συνδυασμός του, για να ασκήσει μια γνήσια φιλολαϊκή πολιτική προς όφελος της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων ενός δήμου; Δεν είναι τυχαίο ίσως πως σε αντίστοιχες περιπτώσεις, μικρότερης κλίμακας βέβαια, το παμε καλεί πχ όσους λιγοστούς διευθυντές συσπειρώνονται στις γραμμές του να παραιτηθούν από το αξίωμά τους και να αρνηθούν να εφαρμόσουν την αξιολόγηση, που είναι μία μόνο πτυχή της κυρίαρχης πολιτικής –πόσο μάλλον ένας δήμαρχος, που καλείται να την προωθήσει συνολικά σε μια σειρά τομείς και σε ευρύτατη κλίμακα. {Αυτό ακριβώς το σημείο εξάλλου έπιασαν στον αέρα διάφορα αστικά επιτελεία, που έσπευσαν να αποφανθούν πως το κκε δε θέλει τάχα να βγάλει πραγματικά δήμαρχο και διαχειριστεί μια «καυτή, αυτοδιοικητική πατάτα»}

Για να το θέσω διαφορετικά: αν οι δήμοι γίνονται το μακρύ χέρι του κράτος κι εφόσον το κόμμα έχει διαμορφώσει μια σαφή αντίληψη για τα όρια και τις δυνατότητες μιας προοδευτικής διακυβέρνησης –σε κάθε πιθανή παραλλαγή και με όποιο όνομα και αν καμουφλάρεται- και της χρησιμοποίησης των οργάνων του αστικού κράτους, της «έτοιμης αστικής κρατικής μηχανής» για τους δικούς μας σκοπούς, εύλογα αυτό επεκτείνεται και στην τοπική αυτοδιοίκηση, όπου δεν μπορεί να αλλάξει δραστικά κάτι στο δοσμένο πλαίσιο. Γι’ αυτό το κάλεσμα του κόμματος εν όψει των δ-π εκλογών δίνει βάρος στη συγκρότηση μιας ισχυρής λαϊκής αντιπολίτευσης με άξονα τα ψηφοδέλτια της λασυ. Και αυτό ακριβώς θα είναι οι δυνάμεις μας, αντιπολίτευση δηλ στο αστικό κράτος και τις επιδιώξεις του, ακόμα κι αν αναδειχθούν από το λαό επικεφαλής στη διοίκηση ενός δήμου.

Πέραν αυτού του γενικού πλαισίου, υπάρχουν δύο ακόμα σημεία καίριας σημασίας. Το πρώτο είναι η λειτουργία της κάθε δημοτικής κίνησης (είτε βρίσκεται στην κεφαλή της διοίκησης είτε όχι), που πρέπει να συντονίσει το βήμα της με την τοπική λαϊκή επιτροπή και να αλληλοβοηθηθούν στην αναβάθμιση της δράσης τους: να ενεργοποιήσουν ευρύτερα λαϊκά στρώματα, να κατακτήσουν συλλογικές διαδικασίες, διοργανώνοντας συνελεύσεις και κινητοποιήσεις, με δυο λόγια να προχωρήσουν τη δουλειά μας στο κρίσιμο μέτωπο της οργάνωσης του εργατόκοσμου στις λαϊκές συνοικίες.

Το δεύτερο σημείο είναι μια κριτική εξέταση θετικών κι αρνητικών στιγμών από την αυτοδιοικητική πείρα και τα συσσωρευμένα παραδείγματα του παρελθόντος. Είτε αυτή αφορά κάποιες αποτυχημένες συνεργασίες με παράγοντες που είχαν προσωπικές βλέψεις και μας χρησιμοποίησαν για να χτίσουν την πολιτική τους καριέρα· είτε αφορά τη σύγκρουση δημοτικών μας αρχών με τους πράσινους επικεφαλής συλλόγων εργαζομένων, που εξυπηρετούσαν δικές τους πολιτικές σκοπιμότητες, για να μας υπονομεύσουν· είτε αφορά στον αντίποδα το πολύ θετικό έργο που άφησαν πίσω τους στα χρόνια της μεταπολίτευσης κάποιοι κομμουνιστές δήμαρχοι, που τους μνημονεύουν μέχρι σήμερα οι δημότες κι οι λίγο παλιότεροι που τους πρόλαβαν. Όσο κι αν έχει αλλάξει ριζικά το πλαίσιο λειτουργίας κι οι δυνατότητες ελιγμών για τις δημοτικές αρχές, οι περιπτώσεις αυτές δίνουν ένα γενικό μπούσουλα για το πώς μπορεί να διαφέρει ουσιαστικά στην πράξη μια κόκκινη δημοτική αρχή. Και αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο για τους δήμους στους οποίους θα επικρατήσει η λασυ στο δεύτερο γύρο και θα βρεθεί επικεφαλής της διοίκησης.