Το μικρότερο κακό

Διαλεκτική είναι ο όρος που κοτσάρουμε πολλές φορές δίπλα σε ό,τι αδυνατούμε να εξηγήσουμε πιο πειστικά ή γενικώς να κατανοήσουμε -και βασικά το πρώτο εξαιτίας του δεύτερου. Κάτι που φυσικά δεν εμποδίζει κανέναν να καυχιέται πως παίζει τις αντιθέσεις στα δάχτυλα, τις βλέπει συγκεκριμένα και τις αξιοποιεί, ενώ στην πραγματικότητα δεν κάνει κάτι άλλο παρά να επιλέγει τη λογική του μικρότερου κακού, που καταλήγει πάντα στο μεγαλύτερο, που θέλαμε θεωρητικά να αποφύγουμε. Ιδίως αν μπλεχτεί (διαλεκτικά πάντα) με τις ενδοϊμπεριαλιστικές-ενδοαστικές αντιθέσεις.

Οι αντιθέσεις είναι στον πυρήνα της διαλεκτικής, της ίδιας της ζωής, πηγή κάθε κίνησης κι εξέλιξης. Αλλά η ζωή κυλάει χωρίς να κοιτάζει τις δικές μας καθαρές αφαιρέσεις. Ίσα-ίσα που έχει την τύχη να προσθέτει (αντί να αφαιρεί) στην πρακτική πείρα και να την πλουτίζει με πρωτότυπες συγκυρίες και γεγονότα. Έτσι πολλαπλασιάζει τα σχετικά προβλήματα και διαιρεί τις απόψεις για την επίλυσή τους.

Δε χρειάζεται να έχει εντρυφήσει κανείς στην μπροσούρα του Μάο για τις αντιθέσεις, για να καταλάβει πόσο σύνθετο είναι το πλέγμα αυτών των αντιθέσεων. Το θέμα είναι να μπορεί να διακρίνει το χαρακτήρα και τη φύση τους.

Στη Βραζιλία για παράδειγμα, η μεθοδευμένη πτώση της κυβέρνησης Ρούσεφ κρύβει πιθανότατα οργανωμένη, σχεδιασμένη παρέμβαση και ιμπεριαλιστικό δάχτυλο. Αλλά αν εντάξουμε την εξέλιξη αυτή στα πλαίσια της όξυνσης των ενδομονοπωλιακών ανταγωνισμών, μεταξύ κέντρων, ομίλων και συμφερόντων, που προσπαθούν να αποκτήσουμε μεγαλύτερο έλεγχο των πραγμάτων, δεν απορρέει προφανώς ως πρακτικό καθήκον η στοίχιση πίσω από την έκπτωτη κυβέρνηση κι η υπεράσπισή της σε μια ενδοαστική αντίθεση (αν και επ' αυτού έχουν εκφραστεί και διαφορετικές προσεγγίσεις).

Η συγκεκριμένη ανάλυση της κατάστασης, των όρων και των εμπλεκόμενων πλευρών μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά συμπεράσματα στην περίπτωση της Βενεζουέλας και την ενορχηστρωμένη προσπάθεια, με κινητήριο μοχλό τις ΗΠΑ, να ανατραπεί η τσαβική κυβέρνηση, με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, πραξικοπηματικά (με το στρατό), "δημοκρατικά" (με εκλογές) ή με κάποια πολύχρωμη (αντ)επανάσταση και με οικονομική πίεση.

Εδώ επιπρόσθετα υπάρχουν παράμετροι, όπως οι αγροτικές (αστικοδημοκρατικές) μεταρρυθμίσεις που συντελούνται σε χώρες της Λατινικής Αμερικής με χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης, και ασφαλώς η κριτική στήριξη (αλλά όχι συμμετοχή) του ΚΚ Βενεζουέλας στην κυβέρνηση του Μαδούρο.
Θυμάμαι παλιότερα, στην οργάνωση, πως στην ερώτηση τι μπορεί να σημαίνει η διατύπωση για τη λαϊκή εξουσία -που για εμάς είναι ο σοσιαλισμός, αλλά για τους συμμάχους μπορεί να σημαίνει κάτι άλλο- η συνήθης απάντηση ήταν η Βενεζουέλα και ο Τσάβες. Μόνο που στην ίδια προγραμματική επεξεργασία υπήρχε η προειδοποίηση ότι αν δεν προχωρήσουν σχετικά γρήγορα οι επαναστατικοί, ριζοσπαστικοί μετασχηματισμοί, για να ξεκαθαρίσει το μεταβατικό τοπίο, θα υπήρχε πισωγύρισμα. Κι επ' αυτού είναι σκόπιμο να γίνει μια κριτική προσέγγιση στην μπολιβαριανή διαδικασία και από τους ίδιους τους Βενεζουελάνους συντρόφους. Όσο κι αν η σοσιαλδημοκρατία των χωρών της Λατινικής Αμερικής δε βαρύνεται με τα εγκλήματα και τον προδοτικό ρόλο της αντίστοιχης ευρωπαϊκής ή βρίσκεται σε διαφορά φάσης, δεν παύει να έχει συγκεκριμένο χαρακτήρα και όρια.

Αντίστοιχη διαπάλη αναπτύχθηκε γύρω από την Ουκρανία και τη Συρία, όχι τόσο ως προς την αυτονόητη καταδίκη και πάλη ενάντια στην επέμβαση του ευρωνατοϊκού ιμπεριαλισμού, αλλά τον ανταγωνισμό τους με τη Ρωσία και τη φύση της τελευταίας (αν δηλ είναι διαμορφωμένη, ιμπεριαλιστική δύναμη, με ισχυρό ή αμελητέο χρηματιστικό κεφάλαιο, κτλ).

Εφόσον έτσι έχουν όμως τα πράγματα, αναρωτιέται κανείς εάν ισχύουν τα ίδια κριτήρια και στα καθ' ημάς ή υπάρχει κάτι που μας διαφοροποιεί (και τι είναι αυτό). Γιατί να μην αποδώσουμε την πτώση του νεότερου Καραμανλή στην υπόγεια δράση των ΗΠΑ και τα ανοίγματά του προς τη Ρωσία; Και ποιος αποκλείει την ανάμιξη ιμπεριαλιστικών κέντρων στην "ακομμάτιστη" καμπάνια "παραιτηθείτε" ενάντια στην συγκυβέρνηση Σ-Ανελ και τη φημολογία περί πραξικοπήματος; This is a coup...

Είναι σαφώς αφελές να αποκλείουμε τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις από το παιχνίδι, που σπανίως αφήνουν στην τύχη του. Αυτό όμως υπαγορεύει ως καθήκον την ανάδειξη της αντίθεσης αυτής σε κύρια και την κριτική υπεράσπιση της κυβέρνησης στα πλαίσιά της (μακριά από τις ίσες αποστάσεις και τις συνέπειες της καθαρότητας και δεδομένου ότι το μόνο πιο γελοίο πράγμα από τους οπαδούς της ΔΦΑ είναι οι νεοφιλελέδες πολέμιοί της); Ή συνεπάγεται άραγε την καταδίκη του παιχνιδιού συνολικά και όλων των πλευρών που εμπλέκονται στις ενδοαστικές αντιθέσεις; Και πώς μπορεί να αξιοποιήσει κανείς αυτές τις τελευταίες από μειονεκτική θέση και χωρίς να γίνει ουρά του ενός ή του άλλου πόλου, εφόσον δεν έχει κατακτήσει την εξουσία στη χώρα του;