Τρία σε ένα

Η κε του μπλοκ δημοσιεύει σήμερα τρία κείμενα που γράφτηκαν το τελευταίο διάστημα για αλλού, αλλά δε βρήκαν το δρόμο τους και σκόνταψαν σε διάφορα τεχνικά ζητήματα, οπότε παρατίθενται εδώ απλώς για αρχειακούς λόγους, για να μην πάνε χαμένα και όχι επειδή έχουν κάτι ιδιαίτερο να προσθέσουν. Να συμπληρώσω επίσης πως από σήμερα και για τις επόμενες μέρες, δε θα υπάρχει από την πλευρά μου άμεση δυνατότητα σχολιασμού κι απαντήσεων -καλό είναι να το έχουν υπόψη τους οι σφοι σχολιαστές-αναγνώστες όταν αφήνουν το δικό τους σχόλιο.

ΚΝΕ

Ετούτα τα παιδιά φτάνουν από πολύ μακριά, τραβούν πολύ μακριά
(...) είναι τα παιδιά της ΚΝΕ, που λένε στη ζωή το μέγα ΝΑΙ
έγραφε ο ποιητής της Ρωμιοσύνης Γιάννης Ρίτσος σε ένα ποίημα αφιερωμένο στους νεαρούς Κνίτες συντρόφους του, που υπογράφουν όλοι μαζί “με ένα ρωμέικο, παγκόσμιο σφυροδρέπανο”.

Η ΚΝΕ ιδρύεται το 1968, με απόφαση του ΠΓ του ΚΚΕ, παίρνοντας τη σκυτάλη και την πολιτική κληρονομιά της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ και της νεολαίας Λαμπράκη. Η ίδρυσή της έρχεται σε δύσκολες συνθήκες βαθιάς παρανομίας, έναν χρόνο μετά την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών και λίγους μόλις μήνες από τη διάσπαση του ΚΚΕ με την ευρωκομμουνιστική πτέρυγα του ΚΚΕ εσωτερικού. Παρά τις συνεχείς διώξεις και τις συλλήψεις των μελών της, η ΚΝΕ αναπτύσσει αντιδικτατορική δράση κι έχει σημαντική συμβολή στα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Πρωτοστατεί στους μαζικούς λαϊκούς αγώνες της μεταπολίτευσης, με βασικό σταθμό τη δολοφονία της φοιτήτριας Σωτηρίας Βασιλακοπούλου έξω από τις πύλες του εργοστασίου της ΕΤΜΑ. Γίνεται η μαζικότερη πολιτική νεολαία, συσπειρώνοντας στις γραμμές της τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία αλλά κι αρκετούς που εξαργύρωσαν το πέρασμά τους από την ΚΝΕ για την προσωπική τους ανέλιξη.

Η ΚΝΕ περνάει σοβαρή πολιτική κρίση και δύο διασπάσεις κατά τη διετία 89-91, μετά από τις κυβερνήσεις συνεργασίας του ενιαίου Συνασπισμού με τους φορείς του δικομματισμού και την παγκόσμια υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος διεθνώς. Ανασυγκροτείται αργά αλλά σταθερά κατά τη δεκαετία του 90' κι ενισχύεται αποφασιστικά με το μαθητικό κίνημα κατά της “μεταρρύθμισης Αρσένη” και τις αντιπολεμικές διαδηλώσεις κατά της νατοϊκής επίθεσης στη Γιουγκοσλαβία. Συνεχίζει να συμμετέχει και σήμερα σε κάθε μαζική αγωνιστική διεργασία, για κάθε ζήτημα που απασχολεί τους νέους, ενώ βαδίζει προς το 11ο συνέδριό της, που θα διεξαχθεί στο τέλος της χρονιάς.

Αυτή τη βδομάδα κορυφώνονται στο πάρκο Τρίτση στην Αθήνα κι οι εκδηλώσεις του 40ού Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, του μόνου αντίστοιχου θεσμού που διοργανώνεται σταθερά σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης κι αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πολιτικές-πολιτισμικές προτάσεις των ημερών μας. Παράλληλα η ΚΝΕ εκδίδει κάθε μήνα τον Οδηγητή, το περιοδικό της νεολαίας, που συμπυκνώνει στο εξώφυλλό του, με ένα τετράστιχο του Βάρναλη το λόγο ύπαρξη και δράσης της οργάνωσης.

Δεν είμαι εγώ σπορά της τύχης, ο πλαστουργός της νιας ζωής
Εγώ είμαι τέκνο της ανάγκης, κι ώριμο τέκνο της ζωής

-.-.-

Η επανάσταση που έρχεται

Ο Κώστας Κάππος συνήθιζε να λέει πως το επώνυμό του γράφεται με δύο πι: ένα που ανήκει στον ίδιο και ένα σε όλους τους άλλους. Αλλά τα αρχικά του έδιναν επίσης δύο κάπα, σαν το κομμουνιστικό κίνημα με το οποίο συνδέθηκε άρρηκτα ως το θάνατό του, εννιά χρόνια πριν, σαν σήμερα.

Ο Κάππος γεννήθηκε στην Αργολίδα το 37’. Πέρασε δύσκολα χρόνια γεμάτα στερήσεις αλλά κατάφερε να σπουδάσει στην Ανωτάτη Βιομηχανική και στη συνέχεια εργάστηκε ως λογιστής. Οργανωμένος στην ΕΔΑ από τα 18 του, εξορίζεται από την χούντα στη Γυάρο και τη Λέρο, ενώ το 74’ συλλαμβάνεται ξανά από την ΕΑΤ-ΕΣΑ και υφίσταται φρικτά βασανιστήρια, που αφήνουν τα σημάδια τους πάνω στο σώμα του. Κορυφαίο στέλεχος της ΚΝΕ από τα χρόνια της δικτατορίας, εκλέγεται ανελλιπώς βουλευτής του ΚΚΕ στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Το καλοκαίρι του 89’ διαφωνεί με το σχηματισμό της κυβέρνησης Τζανετάκη, αφήνοντας με τη στάση του πολιτική παρακαταθήκη ενάντια στον αριστερό κυβερνητισμό. Συμμετέχει στη συγκρότηση και τα πρώτα βήματα του Νέου Αριστερού Ρεύματος (ΝΑΡ) αλλά επιστρέφει κριτικά κοντά στο ΚΚΕ (από το οποίο δεν έφυγε ουσιαστικά ποτέ, όπως έλεγε σε μια συνέντευξή του). Τα τελευταία χρόνια της ζωής του διατέλεσε μέλος της διοίκησης του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών (ΚΜΕ), θεωρητικά ενεργός κι ανήσυχος ως το τέλος και πάντα παρών στους λαϊκούς αγώνες. Από το αξιόλογο συγγραφικό έργο του ξεχωρίζει η κριτική του σοβιετικού σχηματισμού, οι μελέτες για την εργατική τάξη στην Ελλάδα και οι σημειώσεις του για το φάκελο του Κυπριακού, που άνοιξε τυπικά για να κλείσει όπως-όπως τη δεκαετία του 80’.

Ο Κάππος ήταν ένας εργάτης της διανόησης και διανοούμενος της εργατικής τάξης. Μια σεμνή κι ευγενική φυσιογνωμία, που δεν κρατούσε κακία ούτε στους βασανιστές του. Περιφρονούσε χαρακτηριστικά τα αξιώματα και το χρήμα, χαρίζοντας μέρος της βουλευτικής του σύνταξης στη σοσιαλιστική Κούβα. Κι ήταν έτοιμος να αμφισβητήσει, να ελέγξει, ακόμα και να αλλάξει τη γνώμη του, για τα πάντα, εκτός από ένα που έμεινε αδιαπραγμάτευτο: τη συνεπή του θέση δίπλα στο λαό και την πάλη των κομμουνιστών για να αλλάξει ο κόσμος, για την επανάσταση που έρχεται..

-.-.-

Τον είπαν αθλητή του 21ου αιώνα. Τον κορυφαίο έλληνα αθλητή. Γκάνγκστερ γιατί τρομοκρατούσε τις αντίπαλες άμυνες. Ο Μπομπ Μάκαντου της Τρέισερ είπε πως αυτά που έκανε ο Γκάλης τα είχε δει μόνο στο ΝΒΑ. Κι ένας αντίπαλος προπονητής έλεγε πριν τον αγώνα με τον Άρη πως η ομάδα του έκανε τα αμυντικά της σχέδια για τους υπόλοιπους παίκτες ενώ για τον Γκάλη έκαναν απλώς την προσευχή τους.

Ο Γκάλης ήταν ο πρώτος που έφερε στον ελληνικό αθλητισμό τον επαγγελματισμό και τα υψηλά συμβόλαια. Αλλά οι επόμενες μπασκετικές γενιές που έβγαλαν ψωμί και παντεσπάνι χάρη σε αυτόν, θα όφειλαν να του κόβουν Γκαλόσημο ως φόρο τιμής για την προσφορά του.

Φεύγοντας από τον Άρη ο σοφός Ντουντα Ίβκοβιτς, σε μια από τις σπάνιες κακές εκτιμήσεις του είχε πει πως για να πάρει τίτλους η ομάδα πρέπει πρώτα να διώξει τον Γκάλη. Οι κίτρινοι τον κράτησαν κι έγραψαν μαζί του τις πιο χρυσές σελίδες της ιστορίας τους. 8 πρωταθλήματα, 6 κύπελλα, 3 σερί συμμετοχές σε φάιναλ φορ. Η δόξα κι η ακμή ενός αυτοκράτορα. Το μόνο που έλειπε από το στέμμα του ήταν ένα ευρωπαϊκό τρόπαιο, που έμεινε άπιαστο όνειρο, ως ατέλεια που τονίζει την τελειότητα του αθλητή.

Το 92' ο Γκάλης φεύγει χολωμένος με τον πρόεδρο της ομάδας και πάει στον Παναθηναϊκό, όπου κερδίζει ένα κύπελλο και συμμετέχει σε ένα ακόμα φάιναλ φορ. Κλείνει όμως άδοξα την καριέρα του μετά από ένα επεισόδιο με τον Κώστα Πολίτη. Τον προπονητή με τον οποίο έφτασαν την εθνική στην κορυφή της Ευρώπης το 87.

Κάθε καλοκαίρι ως τα 45 του φημολογείται η επιστροφή του στα γήπεδα αλλά ο Γκάλης μένει μακριά από τα αθλητικά δρώμενα και τη δημοσιότητα για δυο περίπου δεκαετίες. Μέχρι πέρσι που η διοίκηση του Άρη διοργάνωσε διεθνές φιλικό προς τιμήν του. Εκεί ο θεός του μπάσκετ μπορεί να μην έκανε τα μαγικά που ζητούσαν οι πιστοί του, ίσως για να μην τσαλακωσει την τελευταία εικόνα οου είχαν κρατήσει για αυτόν, αλλά οι μνήμες κι η συγκίνηση ξεχειλιζαν από την οροφή του Παλέ με τα λάβαρα των τίτλων και την αποσυρμένη φανέλα του Γκάλη.

Φέτος στο ιωβηλαίο του συλλόγου που διανύει μια πολύ κρίσιμη καμπή της ιστορίας του, ο Γκάλης μπαίνει μπροστά στην προσπάθεια του Άρη να ανακτήσει την χαμένη αίγλη του κι απευθύνεται στον κόσμο της ομάδας ως απλός στρατιώτης, χωρίς να προσδοκά κανένα... μισθοφορικό αντάλλαγμα για τη στράτευσή του.