Σαράντα στιγμές ΠΑΣΟΚ

Σήμερα το κίνημα της καρδιάς μας γιορτάζει τα 40χρονά του –και τα σαράντα του μαζί, ένα βήμα πριν από την πολιτική σύνταξη και το χρονοντούλαπο της ιστορίας- και η κε του μπλοκ θυμάται 40 χαρακτηριστικά στιγμιότυπα που σημάδεψαν αυτή τη διαδρομή. Δεκτή κάθε άλλη συμπληρωματική πρόταση, διευκρίνιση, ένσταση, κτλ, από τη βάση του μπλοκ.

1. Ο αντιεξουσιαστής γιώργος, που ανέβηκε στην εξουσία.

Κι οι ψεκασμένοι πασόκοι που πανηγύριζαν καταχαρούμενοι τη μεγάλη εκλογική του 09’. Και ο παπαδημούλης που στις προγραμματικές δήλωνε έτοιμος να στηρίξει κάθε θετικό μέτρο (κάνοντας σκληρή αντιπολίτευση στα υπόλοιπα).

2. Οι αφίσες της αλλαγής, ο λαός θέλει, το πασόκ μπορεί. Και εκείνη με τον επικοντιστή, όπου ποτέ δεν κατάλαβα καλά το συμβολισμό, εκτός κι αν ήθελε να πει ότι μας έμεινε το κοντάρι καρφωμένο -ξέρετε πού.

3. Η αυριανή και οι υποκλοπές του τόμπρα, που έδωσαν το ωραίο σύνθετο ουσιαστικό «αυριανοτομπρισμός», πιθανότατα κατά το μοναρχοφασισμός και το σοσιαλφασισμός.

4. Το σκάνδαλο κοσκωτά και το φοβερό τρολάρισμα του χάρρυ κλυνν, μιμούμενος τον ανδρέα, στο δίσκο του «ραντεβού με την εισαγγελία»

-Κοσκωτάς, Κοσκωτάς, κάτι μου λέει αυτό το όνομα..

Μήπως υπηρετήσαμε μαζί στο στρατό;

-Μα απ' ό,τι ξέρω, εσείς δεν έχετε υπηρετήσει κύριε πρόεδρε.

-Α, ναι. Το ξέχασα.. Ε τότε θα πρέπει να ήμαστε μαζί εξορία στη Μακρόνησο.

-Μα, αν θυμάμαι καλά, δεν έχετε πάει ποτέ εξορία κύριε πρόεδρε.

-Α ναι.. το ξέχασα κι αυτό. Μήπως τότε στην περίοδο της χούντας ήμασταν μαζί στη Γυάρο;

-Μάλλον όχι. Γιατί η μοναδική φορά που επισκεφτήκατε τη Γυάρο ήταν πρόπερσι που πήγατε εκεί για ψάρεμα κύριε πρόεδρε.

-Κοίτα να δεις που το ξέχασα κι αυτό. Δε μου λες;

-Μάλιστα κύριε πρόεδρε.

-Λες να συναντηθήκαμε με αυτόν τον κύριο.. Κο..Κο-Κο...

-Κοσκωτά κύριε πρόεδρε.

-Τέλος πάντων τα ονόματα δεν έχουν σημασία.

Λες λοιπόν να συναντηθήκαμε με αυτόν, πώς τον είπες, στο σπίτι του Μένιου;

-Αυτό που λέτε είναι τελείως απίθανο κύριε πρόεδρε. Εξάλλου ο κύριος Μένιος κατέθεσε ενόρκως ότι ουδέποτε συναντήθηκε με τον Κοσκωτά.

-Α ναι, το ξέχασα. Ε.. λες να το συνάντησα σε καμιά τράπεζα;

-Αποκλείεται κύριε πρόεδρε. Απ' ό,τι ξέρω εσείς δεν έχετε πάρε-δώσε με ελληνικές τράπεζες. Μόνο με ξένες.

-Α ναι, το ξέχασα.. Ε.. δε συναντηθήκαμε δηλαδή ούτε εκεί.

-Μάλλον όχι.

-Μμ.. Σε κάνα γήπεδο, κάνα θέατρο, στη λαϊκή μήπως λες να συναντηθήκαμε;

-ΜΑΛΛΟΝ ΟΧΙ, κύριε πρόεδρε.

Ε τότε, θα συναντήθηκαν δύο άλλοι. Τι να πω;

5. Το τσοβόλα δώστα όλα, που έμεινε στην ιστορία μαζί με το «λεφτά υπάρχουν» του γιώργου. Που δίκιο είχαν δηλ, πατέρας και γιος. Όντως υπάρχουν λεφτά, δε σου είπαν όμως σε ποιον θα τα δώσουν (όλα).

6. Και στον αντίποδα το προκλητικό «όλοι μαζί τα φάγαμε» του πάγκαλου. Αλλά αυτός είναι μια κατηγορία μόνος του, κυρίως ως πρώην στέλεχος του κκε και παράδειγμα προς αποφυγή, για το πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει ένας πρώην.

7. Οι εκδοχές του καλού πασόκ –γιατί πάντα πρέπει να υπάρχει ένα τέτοιο. Ο τσοβόλας που λέγαμε με το δηκκι, ο αρσένης και το σοσιαλιστικό του κόμμα, η γυναίκα του με την κοινωνική συμφωνία, τα αντίστοιχα κομματίδια του τζουμάκα και του κατσανέβα. Και μιλάμε μόνο για διασπάσεις και πρώην, όχι για τους επίδοξους πολιτικούς διαδόχους από άλλους χώρους.

8. Τα αντιδεξιά σύνδρομα, η λεηλασία των συνθημάτων μας, για να γίνει καλύτερα η λεηλασία της εαμικής εκλογικής βάσης και σε βάθος χρόνου να φτάσουμε στη λεηλασία των αποθεματικών των ταμείων.

9. Η ατάκα του γιάννου παπαντωνίου «σύντροφοι, για το σοσιαλισμό αγωνιζόμαστε όλοι».

10. Η κορυφαία στιγμή του σεκ «ψηφίζουμε πασόκ χωρίς αυταπάτες». Και το αντίστοιχο κατόρθωμα του εαμ β’, που στις επόμενες εκλογές από το θάνατο του τεμπονέρα ψήφισε κριτικά το πασοκ.

11. Το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου (εικόνα), η μίζα του τσουκάτου από τη ζίμενς, τα υποβρύχα, κτλ.

Από το σκάνδαλο κοσκωτά όμως, ο κουτσόγιωργας βγήκε περίπου λαϊκό είδωλο για το πασόκ, γιατί εξέπνευσε στο δικαστήριο και.. τον έφαγαν μπαμπέσικα οι εχθροί του.

12. Η παρακάτω φωτό, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες στο δίκτυο και δείχνει γιατί αυτή η χώρα ήταν και εξακολουθεί να είναι πασόκ.

Όπως λέει κι ο σεχτάρ άλλωστε όλα σχεδόν τα κόμματα ήταν υποχρεωτικά και λίγο πασόκ τα προηγούμενα χρόνια.

13. Οι ακόμα καλύτερες μέρες, ως προεκλογικό σύνθημα του 85’ που ακόμα περιμένουμε να ‘ρθουν.

14. Η διεθνοποίηση του παραπάνω συνθήματος σε έναν τοίχο κάπου στα σφακιά.

Και βασικά η κρήτη ολόκληρη. Καμία ελπίδα, εκεί πεθαίνει πρώτη, όχι τελευταία.

15. Ο φάκελος του κυπριακού, που πήγαινε από αναβολή σε αναβολή, για να ανοίξει τυπικά και διεκπεραιωτικά μόλις το 86’ και να κλείσει ξανά άρον-άρον. Ευτυχώς έχει μείνει η μαρτυρία του κάππου, που εκπροσωπούσε το κόμμα στην αρμόδια επιτροπή για αυτό το θέμα.

16. Φεύγουν οι βάσεις που μένουν που φεύγουν (μαζί με εοκ, νατο, κτλ). Κι η πλάκα σφε αναγνώστη είναι πως κατέβηκε τότε (το 83’) κόσμος στους δρόμους και πανηγύριζε κιόλας για αυτό.

17. Η αλλαγή (κι η αλλαγή της αλλαγής, που έλεγε ο λεωνίδας) που έμεινε μετέωρη σαν το βήμα του πελαργού. Κι ο χάρρυ κλυνν έλεγε κάπου το 88’ το «ανδρέα πάει», διασκευή του «άνδρα μου πάει» από την ελληνόφωνη κάτω ιταλία.

Που τελείωνε όμως με το πολύ εύστοχο: ανδρέα πάλι. Εντάξει, το βρίζουμε, το βρίζουμε, αλλά θα το ξαναψηφίσουμε το πασόκ, γιατί έλληνες είμαστε.

18. Το φιλοσοβιετικό χαρτί, που το έπαιζε αριστοτεχνικά, με την παύση του ασημάκη φωτήλα στο αεροπλάνο εν πτήσει, όταν είχε υπογράψει ένα κοινό κείμενο με αντισοβιετικές αιχμές, με τη φιλική ουδετερότητα προς την πολωνία του γιαρουζέλσκι, κοκ.

19. Οι σχέσεις με τη σοσιαλιστική διεθνή, που στην αρχή τη θεωρούσαν πολύ ρεφορμιστική για τα δικά τους δεδομένα και στο τέλος έφτασε να είναι ο γιώργος πρόεδρός της –αλλά να συναινεί ο μπένι στη διάλυσή της. Ενθύμιο από εκείνη την εποχή ήταν οι σχέσεις και οι φωτό με τον καντάφι.

20. Ένα βιντεάκι της νεολαίας πασοκ, για να δείξει πόσο μοντέρνα. Η ζωή είναι μαγκιά, η ζωή είναι power.

Και τα φιλειρηνικά μπλουζάκια που έβγαλαν το 03’, με το ιράκ. Me gusta la paz. Ενώ ψήφιζαν στις συνελεύσεις υπέρ των διεθνών νατοϊκών δεσμεύσεων της χώρας, γιατί δεν μπορούμε να μείνουμε και χωρίς συμμάχους. Πασοκάρα αθάνατη.

21. Η έμφαση στη.. «σοσιαλιστική αυτοδιαχείριση» στα πλαίσια του τρίτου δρόμου της γιουγκοσλαβίας και του τίτο –που ήταν πολιτικό είδωλο του ανδρέα (παρακάτω ένα απόσπασμα από συνέντευξή του στη μαρία ρεζάν).

-Ποιος φιλόσοφος, ποιος συγγραφέας, ποιος πολιτικός, επηρέασε περισσότερο τη σκέψη σας, τη ζωή σας;

-Θα ‘λεγα ότι μου είναι δύσκολο να βρω τον ένα.. Συνήθως… προσπαθώ να βρω κάποια αναλογία στο σύστημα της σκέψης και δράσης το δικό μου… με εκείνο άλλων εποχών και άλλων χωρών. Υπάρχουν αρκετά πρότυπα. Θα αναφέρω ένα, αλλά θα το αναφέρω χωρίς την πρόθεση να πω, ότι η δική μου αποτελεσματικότητα, η επιτυχία, αν θέλετε, στο έργο, θα είναι ανάλογη. Απλώς το θεωρώ ένα πρότυπο πατριώτη πολιτικού. Και αυτός είναι ο Τίτο. Ο Γιόζεφ Τίτο.

22. Οι κοινωνικοποιήσεις των προβληματικών επιχειρήσεων –για να παραδοθούν ξανά καθαρές στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Κι ο νόμος περί κοινωνικοποιήσεων που βασικά χτυπούσε τότε το δικαίωμα στην απεργία.

23. Το κατάπτυστο πραξικόπημα στη γσεε το 85’ με την αυθαίρετη παύση της διοίκησής της και τον ετσιθελικό διορισμό άλλης.

24. Το θεωρητικό πλαίσιο που χωράει τα πάντα. Η διακήρυξη της τρίτης σεπτέμβρη, η θεωρία του πατερναλιστικού (ουάου, ωραίο και πολυσύλλαβο ακούγεται) καπιταλισμού, η εξάρτηση του σαμίρ αμίν, που έδεσε με τους τροτσκιστές που έκαναν εισοδισμό στο πασόκ, κτλ.

25. Οι δύο εορτασμοί της τρίτης σεπτέμβρη τα τελευταία χρόνια, πότε με το σύριζα που ζήλεψε τη δόξα και το παρελθόν του πασόκ, και πότε με το γαπ και τον.. ανένδοτο κατά της δεξιάς.

Του Πάνου Ζάχαρη

26. Παρεμπιπτόντως, το μόνο καλύτερο αστείο που μπορώ να σκεφτώ πρόχειρα από το σύνθημα «γιώργο γερά να πέσει η δεξιά» είναι αυτό για τον κυρ-φώτη τον κουβέλη, που θα γίνει λέει ο πρώτος αριστερός πρόεδρος της δημοκρατίας.

27. Το σύνθημα στις 18 σοσιαλισμός (από το 74’ κιόλας έτσι; όχι το 81’) που διασκευάστηκε με μεγάλη επιτυχία στις μέρες μας: στις 25 ψηφίζουμε, στις 26 φεύγουν.

28. Ο γλέζος και ο ηλιού της εδα, υποψήφιοι το πασόκ το 81’

29. Ο τσίπρας σε κάποια δεθ, σε συνέντευξη τύπου, να λέει: εμείς είμαστε πασόκ, το πασόκ δεν ξέρω αν είναι πασόκ πια. Αλλά πού μπορούμε να το βρούμε αυτό άραγε;

30. Το περήφανο «ευχαριστούμε τους αμερικανούς», αμέσως μετά τα ίμια. Αλλά τρία χρόνια μετά ήρθε ο κλίντον, να μας ζητήσει συγνώμη για την χούντα, και πετύχαμε μία ακόμα περιφανή νίκη.

31. Τα μαθητοδικεία, τα ματ στα μπλόκα να ξεφουσκώνουν τα λάστιχα των τρακτέρ, οι δίκες των κομμουνιστών που παρεμπόδισαν τα νατοϊκά στρατεύματα το 99’ με τη γιουγκοσλαβία. Ματ-βία-αυταρχισμός, αυτός είναι ο εκσυγχρονισμός.

32. Οι διάφορες (μικρο)αλλαγές χωρίς να υπάρχει πραγματική αλλαγή, όπως έλεγε αποφθεγματικά ο χαρίλαος.

33. Ο σημίτης, μια χρυσή μετριότητα, που βαφτίστηκε ο τρικούπης του εικοστού αιώνα με τα έργα και το όραμά του –που αποτυπώθηκε και σε μακέτο εξάλλου.

34. Το σύνθημα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» του γιώργου, που έκανε και τις πέτρες να κρατάν την κοιλιά τους από τα γέλια.

35. Η περήφανη εξωτερική πολιτική με τον αραφάτ, τα μεσογειακά προγράμματα και τους περίφημους αστερίσκους σε κάτι αποφάσεις της εοκ, που δεν τους έδινε κανείς σημασία κι ήταν απλά για εσωτερική κατανάλωση.

36. Ο αδιανόητα άπειρος κόσμος στις προεκλογικές συγκεντρώσεις του πασοκ (τι πλατείες τώρα και πράσινα άλογα). Κι ο μπιρσίμ, που επιστρατεύτηκε τα επόμενα χρόνια, για να γεμίσει τα κενά και να μη φαίνεται η παρακμή και το πισωγύρισμα.

37. Το μνημόνιο φυσικά, τι άλλο; Μόνο η πασοκάρα μπορούσε να περάσει κάτι τέτοιο μόνη της –κι αυτό όχι χωρίς πολιτικό κόστος.

38. Η ενσωμάτωση, ο εκφυλισμός, ο εκμαυλισμός, η πασοκιά, η γλίτσα η ίδια προσωποποιημένη.

39. Οι δηλώσεις του πρεσβύτερου τζορτζ μπους λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του 81’.

Στην Ελλάδα η εικόνα είναι διαφορετική. Η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές που θα γίνουν, θα είναι κυβέρνηση προοδευτική βελτιωμένη που θα έχει τη δυνατότητα να ελέγχει ιδεολογικά τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα των διαφόρων τάξεων. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να υπάρχει εσωτερική ομαλότητα. Η συντηρητική πολιτική παράταξη που κυβερνά τώρα, έχουμε εκτιμήσει ότι δύσκολα μπορεί πλέον να ανταποκριθεί σε αυτό το ρόλο. Αν μείνει, θα υπάρξουν συγκρούσεις με τις εργατικές τάξεις και το μάτι της χώρας. Προτιμούμε έτσι μια κυβέρνηση, προοδευτική που και μαζί μας θα συνεργάζεται και ομαλότητα εσωτερική μπορεί να εγγυηθεί με το σχήμα, το πρόγραμμά της, έστω και αν χρησιμοποιήσουμε τον όρο «σοσιαλιστική».

40. Και μία ακόμα δήλωση του αλεξάντερ χαίηγκ, υπουργού εξωτερικών του ρίγκαν, το φθινόπωρο του 82.

Ο ελληνικός σοσιαλισμός είναι θεωρητικά μια υπόθεση που τονίζει τα προβλήματα του λαού, διαφέρει βαθιά από τον παραδοσιακό σοσιαλισμό, τα σταθερά σημεία συμφερόντων των κοινωνικών τάξεων δε μεταβάλλονται, η οικονομία διατηρεί την παραδοσιακή συντηρητική μορφή και ό,τι ουσιαστικό συμβαίνει είναι ο αναγκαίος εξωραϊσμός και εκσυγχρονισμός του συστήματος. Γιατί θα έπρεπε να υπονομεύσει κανείς αυτό το μοντέλο, ακόμη και εάν αυτό συνέβαινε μέσα στην Αμερική; Ο ελληνικός σοσιαλισμός του κ. Παπανδρέου έχει μια ειδοποιό διαφορά που εμείς την έχουμε αντιληφθεί και την εγκρίνουμε. Δίχως αυτή την παραχώρηση τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν δύσκολα σήμερα στην Ελλάδα, που είναι μια χώρα μεσογειακή, ευαίσθητη κι ιδιόμορφη στις πολιτικές συνήθειες και την ιστορική της διαδρομή.

Και πόσα άλλα που έμειναν απέξω. Θα μπορούσαμε να τα συμπληρώσουμε στα 50χρονα του κινήματος, αλλά είναι εντελώς αμφίβολο αν θα συνεχίσει να υπάρχει ως τότε..