Η αλήθεια είναι στο (Μουντο)μπάσκετ

Άντε να δούμε αναρχοτέτοιε, ποιον άλλο εκτός από εμένα κι εσένα μπορεί να αφορά το σημερινό κείμενο για το μουντομπάσκετ.
Το οποίο πλέον λέγεται world cup –παγκόσμιο κύπελλο- κι ας μην το λέει κανείς παγκοσμίως έτσι. Αλλάζουν όμως ονόματα σε ό,τι αγαπήσαμε ως παιδιά, θαρρείς για να μας το στερήσουν. Γιατί κανείς δε θα απατήσει πχ την παλιά αγαπημένη άλφα εθνική για το χάλι της σημερινής σούπερ λιγκ και το άθλιο όνομά της. Και πώς θα βγει άλλωστε η ρίμα στα συνθήματα για την καζούρα: εκεί-εκεί στη βήτα εθνική;

Ευτυχώς πάντως τις παιδικές μας αναμνήσεις δεν μπορούν να τις πειράξουν (ακόμα τουλάχιστον) κι ειδικά τις μουντομπασκετικές. Την τρομερή ανατροπή των σοβιετικών απέναντι στους γιούγκους το 86’, εννιά πόντοι σε 45 δεύτερα, η μεγαλύτερη μέχρι τις επόμενες (της αντεπανάστασης) –όπως θα έλεγε και ο γκάλης, που βγήκε πρώτος σκόρερ σε εκείνο το μουντομπάσκετ. Η διοργάνωση του 90’ στην αργεντινή, που είχε, λέει, μουσειακό χαρακτήρα, λόγω της παλαιότητας των γηπέδων, κι ήταν όντως τέτοια, αν αναλογιστεί κανείς την τελευταία παρουσία της μεγάλης σοβιετικής ομάδας, της ενιαίας γιουγκοσλαβίας και των ερασιτεχνών-κολεγιόπαιδων των ηπα. Οι δύο συνεχόμενες τέταρτες θέσεις της εθνικής σε καναδά κι αθήνα, με το σιγάλα να μην μπορεί να αστοχήσει επίτηδες σε μια βολή (που μας βγήκε τελικά σε καλό) και τον παπανικολάου, τέσσερα χρόνια αργότερα, να μην μπορεί να βάλει μία για δείγμα απέναντι στους γιούγκους. Που όσο συμπαθής και κατατρεγμένος λαός ήταν πολιτικά, άλλο τόσο «λαομίσητοι» ήταν ως μπασκετικό κατεστημένο.

Υπάρχει επίσης μια παλιότερη ιστορία από τη δεκαετία του 50, που δεν ανήκει στις δικές μου τουλάχιστον παιδικές αναμνήσεις, οπότε τη διηγούμαι παρεμπιπτόντως, γιατί έχει και πολιτικό ενδιαφέρον. Το 59’ λοιπόν η σοβιετική ομάδα, που ήταν το απόλυτο φαβορί για την κατάκτηση του τίτλου, επέλεξε να μην αγωνιστεί απέναντι στην ταϊβάν-φορμόζα, με αποτέλεσμα να μηδενιστεί και να αποκλειστεί αήττητη από τη διοργάνωση. Στη συνέχεια μάλιστα, στην εσσδ κυκλοφόρησε, λέει, μια σειρά γραμματοσήμων, όπου αναγραφόταν: ηθικοί νικητές του 3^ου μουντομπάσκετ. Κι όλα αυτά στα χρόνια του ρεβιζιονιστή νικήτα, έτσι;

Αλλά κι οι πιο πρόσφατες γεω-αθλητικές αναμνήσεις από την περασμένη δεκαετία δεν υστερούν σε λάμψη και συγκινήσεις. Καταρχάς το μπάσκετ μας δίνει πλέον περισσότερους λόγους κι ερείσματα, για να σταθεί αυτός ο μυστήριος, ανεκπλήρωτος συλλογικός έρωτας προς την αργεντινή, που κρατά από τα χρόνια του ντιέγκο στο ποδόσφαιρο. Με μια φοβερή πεντάδα, πριτζιόνι, τζινόμπιλι (ή μήπως πριχιόνι, χινόμπιλι;), ντελφίνο, νοσιόνι, σκόλα, που κανονικά θα έπρεπε να τη βάζουν σε μαυσωλείο στη φορμόλη (και όχι στη φορμόζα) και να τους βγάζουν φρέσκους κι αγέραστους κάθε δυο χρόνια για να παίζουν μπάσκετ στις μεγάλες διοργανώσεις. Και με την πρώτη νίκη (σχετικά άνετη μάλιστα) επί των ηπα, από καταβολής ντριμ-τιμ, στο μουντοπάσκετ της μπασκετομάνας ιντιανάπολης, μόλις ένα χρόνο μετά το σοκ της 11^ης σεπτέμβρη, σαν ένα είδος μπασκετικής επανάληψής της. Εκεί όπου κανονικά άξιζε το χρυσό η αργεντινή, αλλά ας όψεται ο πιτσίλκας κι οι γιούγκοι.

Οι οποίοι γιούγκοι είχαν δώσει το τελειωτικό χτύπημα σε εκείνη την ομάδα των ηπα, αφήνοντάς την εκτός τετράδας. Και ο αντι-ιμπεριαλιστικός θρίαμβος (με ενδιάμεσο σταθμό τους ολυμπιακούς της αθήνας και το χρυσό της αρχεντίνας) κορυφώθηκε το 06’ στη σαϊτάμα, μία μέρα σαν και χτες, με το τρομερό 101-95 της ελλάδας, που είναι κι η τελευταία ήττα των αμερικανών σε μεγάλη διοργάνωση –μέχρι την επόμενη, όπως θα μας βεβαίωνε ο αμερικανοθρεμμένος στο νιου τζέρσεϊ νικ γκάλης.

Στον τελικό μετά βέβαια μας περίμενε η κατραπακιά από τους ισπανούς κι έκτοτε έχουμε περίπου ως εθνικό χόμπι να τους μισούμε φανατικά. Αλλά είναι οι μόνοι που έχουν κοιτάξει -και μπορούν να το ξανακάνουν- στα μάτια τους αμερικάνους. Συνεπώς δεν μπορούμε να παραμένουμε σε θέσεις ιδεολογικής καθαρότητας, με τακτική ίσων αποστάσεων στο διαγραφόμενο τελικό μεταξύ ηπα και ισπανίας. Χρειάζεται συγκεκριμένη ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης, χωρίς να μπλέξουμε βέβαια και στη λογική να επιλέξουμε τον «καλό» ιμπεριαλιστή. Όπως δηλ και στην περίπτωση της ουκρανίας..

Εκείνη η διοργάνωση του 02’ πάντως (που ‘χε έρθει σαν οξυγόνο, μετά το αθλιότερο μουντιάλ της πρόσφατης ιστορίας στην άπω ανατολή, κι έδειξε πως η αλήθεια είναι στο μουντομπάσκετ –γκέγκε;) ήταν παραδόξως και το κύκνειο άσμα της μεγάλης ομάδας των πλάβι, που δεν παρουσίασαν κάτι ιδιαίτερο στη συνέχεια (με εξαίρεση μια μικρή αναλαμπή τη διετία 09-10’), θαρρείς κι έπαιζαν για να αποδείξουν κάτι, ότι κουβαλούσαν μέσα τους ως κίνητρο και μαγικό ζωμό τον πόνο για τα βάσανα και τα δεινά της πατρίδας τους. Κι αφού γκρέμισαν τους αμερικάνους μες στο σπίτι τους, εκτέλεσαν την αποστολή τους και γκρεμίστηκαν κι αυτοί από την κορυφή. Ενώ οι επόμενες γενιές δεν είχαν το ίδιο κίνητρο ή το ίδιο μέταλλο από το ατσάλι της ιστορίας.

Χώρια βέβαια που τότε ήταν ακόμα οδγ, γιουγκοσλαβική ομοσπονδία, μαζί με το μαυροβούνιο, που στην πορεία ανεξαρτητοποιήθηκε. Φαντάσου δηλ τους σέρβους σήμερα να είχαν και πέκοβιτς στη σύνθεσή τους..

-.-.-

Λέγαμε και σε ένα πρόσφατο κείμενο πως η ελλάδα είναι η χώρα του κουβά κι αυτό εξηγεί εν μέρει την αγάπη της για την καλαθοσφαίριση, όπως η σημερινή στενωπός καθιστά εύλογη τη νοσταλγία για τα καλά της μεταπολιτευτικής παρένθεσης και τις κατακτήσεις της δεκαετίας με τις βάτες. Τότε δηλ που ήταν στα ντουζένια του το μπάσκετ και τα φεστιβάλ της οργάνωσης –αλλά και η ενσωμάτωση, ο εκφυλισμός της αισθητικής, η βιντεοταινίας και ο πετρόχειλος με την ατάκα του τίτλου του κειμένου για τους σεξ πίστολς, πριν βρει πρόσφατα την αλήθεια στους χρυσαυγίτες).

Διαβάζω παράλληλα το αφιέρωμα του ριζοσπάστη στα φεστιβάλ της εποχής, με την κριτική υποσημείωση πως το καλλιτεχνικό πρόγραμμα παρέμενε πολύ πιο φτωχό, με ελάχιστα ξένα συγκροτήματα αλλά ακόμα και την ερασιτεχνική δημιουργία να υποεκπροσωπείται. Είχαμε όμως το 86’, έναν χρόνο πριν από το ευρωμπάσκετ, τις πρώτες εμφανίσεις της γλυκερίας (που επανεμφανίζεται φέτος μετά από τόσο καιρό) και του λεωνίδα βελή! Με το στόμα γεμάτο φιλιά... Με τον γκάλη, το γιαννάκη, το φασούλα και τα άλλα παιδιά. Ή εναλλακτικά για την εποχή: με το μίμη, το μαράκι, λαφαζάνη και τα άλλα παιδιά…

Και σκέφτομαι συνειρμικά τον γκέγκε πετρόχειλο, τους χρυσαυγίτες, τους φουσκωτούς με τα αναβολικά που βρέθηκαν δολοφονημένοι, την εθνική και τον αντετοκούμπο που, λόγω χρώματος, κάθεται στο λαιμό των φασιστών της άριας φυλής, τη γλυκερία που θα ξανάρθει φέτος... Και για κάποιο λόγο μου ‘ρχεται συνεχώς στο μυαλό αυτό το κλιπάκι από το εθνοσωτήριο 1987 (που είναι απερίγραπτο, και δεν χρειάζεται να εμβαπτιστεί στο καλτ, για να απενοχοποιηθεί).

Τα σκέφτομαι όλα αυτά, βλέποντας στο μουντομπάσκετ αμερικάνους δεύτερης διαλογής (γιατί οι περισσότεροι πρωτοκλασάτοι προέταξαν την καριέρα τους κι απείχαν) να πηδάνε στο θεό και να κερδίζουν κυρίως χάρη στα εξωπραγματικά αθλητικά τους προσόντα, που κάνουν τη διαφορά. Και την εξέλιξη του σύγχρονου μπάσκετ που από ένα πρωτίστως εγκεφαλικό παιχνίδι –φαίνεται και από μια απλή σύγκριση με τους περισσότερους ποδοσφαιριστές, που δεν ξέρουν να αρθρώσουν ούτε μια λέξη σωστά- με τακτική, πικ εν ρολ και διάβασμα της αντίπαλης άμυνας, επιστρέφει στη δύναμη, την ταχύτητα, τον αιφνιδιασμό, το λεγόμενο transition game, με τη γρήγορη μετάβαση από την άμυνα στην επίθεση και το σοσιαλισμό..

Κι ένιωσα να μου λείπει, όσο ποτέ άλλοτε, ένα γλυκό γιουγκοσλάβικο σουτάκι κι η αρχεντίνα μαγκιά του σκόλα, που είναι μεγάλη λατρεία, από αυτές που λες πως θα μείνουν άφθαρτες στον χρόνο και δε θα γεράσουν ποτέ, αλλά το μπασκετικό καντήλι του τρεμοπαίζει και ο πανδαμάτωρ χρόνος τελειώνει εδώ..

It’ s the final countdown

Υγ1: κι έφυγε κι ο αντώνης βαρδής. Τιρινίνι και πάσης ελλάδος.

2: και έδινε λέει ο ρίζος το 86’ ειδική έκδοση για το τσέρνομπιλ! Και πού θα μπορούσαμε να τη βρούμε αυτή τώρα σφε αναγνώστη, μου λες;