Στιγμές δημοσιογραφίας

Η δημοσιογραφία είναι κάτι το απροσδιόριστο, που δεν είναι καν σίγουρο αν αντιστοιχεί σε κάποιο επιστημονικό αντικείμενο. Αφενός γιατί μπορεί να μάθει κανείς εμπειρικά τη δουλειά, ανεξαρτήτως σπουδών και να αφήσει τους απόφοιτους των μμε να «ψάχνουν εκδίκηση» γυρεύοντας δουλειά σε άλλους κλάδους, τελείως άσχετους με το αντικείμενο που σπούδασαν. Και αφετέρου γιατί, αν πρέπει να βρίσκεις σε καθημερινή βάση ένα συγκεκριμένο αριθμό λέξεων για κάποια θέματα, όχι πάντα πολύ ενδιαφέροντα, αυτό απέχει πολύ από τη δημιουργική πνευματική εργασία –πόσο μάλλον από την επιστημονική έρευνα.

Η δημοσιογραφία όμως είναι σίγουρα διεπιστημονικό αντικείμενο, όπου συναντιούνται η γλωσσολογία, η επικοινωνιολογία, ενίοτε η ιστορία και η κοινωνιολογία (αναλόγως και με το είδος του ρεπορτάζ), κτλ, κι ασκείται (ως λειτούργημα) συχνά με τον πλέον αντιεπιστημονικό κι αντιδεοντολογικό τρόπο, για να μας οδηγήσει τεχνηέντως στα κατάλληλα συμπεράσματα. Κι αυτή η απάτη έχει διάφορες τεχνικές, που έχουν εξελιχθεί σε ‘επιστήμη’, αλλά τελείως διαφορετική από την επιστήμη της δημοσιογραφίας, αν θεωρήσουμε δηλ ότι υπάρχει τέτοια.

Ακόμα κι αν κάποιος δημοσιογράφος είναι η εξαίρεση του κανόνα κι ασκεί το λειτούργημά του έξω από το δίχτυ αυτής της απάτης και τους κανόνες της, ο ρόλος του είναι να εκλαϊκεύει, παρά να εμβαθύνει, να δώσει με λίγες πινελιές μια γενική, χοντροκομμένη εικόνα, οπότε η προσέγγισή του δύσκολα μπορεί να εγείρει επιστημονικές αξιώσεις. Ο δημοσιογράφος μπορεί να είναι, στην καλύτερη, ένας επαγγελματίας ερασιτέχνης ή μάλλον ένα ερασιτέχνης επιστήμονας, που αγαπά αυτό που κάνει και προσεγγίζει ως θέμα, αλλά είναι καταδικασμένος να τσαλαβουτά στην επιφάνεια, πιτσιλώντας ενίοτε με χρήσιμες πληροφορίες και δροσερό λόγο (όταν υπάρχουν) το κοινό του (αν υπάρχει κι αυτό).

Αυτά βέβαια γενικά και στη θεωρία, γιατί η πράξη είναι πολύ πιο πλούσια από τις αφαιρέσεις και πολύ πιο φτωχή σε αξίες κι ιδανικά. Οι φτασμένοι δημοσιογράφοι καταλήγουν παπαγαλάκια της εξουσίας και βαποράκια της προπαγάνδας του συστήματος, με ύφος τιμητή απέναντι σε κάθε λαϊκή κινητοποίηση ή κατάκτηση, και ειδήμονα παντογνώστη για κάθε άλλο ζήτημα, κυρίως για τις πτυχές του κυβερνητικού σαξές στόρι (και την επικείμενη απαγκίστρωση από το μνημόνιο καλή ώρα), ακόμα κι αν πρόκειται για τον τάφο της αμφίπολης ή για κάποια αθλητική διάκριση ενός εθνικού συγκροτήματος.

Η δημοσιογραφία όμως προσφέρει διάφορες κορυφαίες στιγμές, όπου μπορεί να σταθεί κανείς, ακόμα κι από εναλλακτικά μέσα που στέκουν θεωρητικά στον αντίποδα των άτυπων εκπροσώπων τύπου του μαξίμου και του αστικού μπλοκ εξουσίας συνολικά.

Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα πρωτοσέλιδο της αυγής, την περασμένη εβδομάδα –που το σχολίασε κι ο cogito ergo sum: «η αριστερά έρχεται, το μνημόνιο φεύγει». Τόσο απλά και συναρπαστικά, σαν διαφήμιση ουίσκι (johnny walker). Κι αν συνεχίσουμε να περπατάμε και να πίνουμε (keep drinking), κάπου στο τρίτο μπουκάλι –όπου θα τα βλέπουμε όλα διπλά, σα δυαδική εξουσία και τη διπροσωπία της κουμουνδούρου- μπορεί να ‘ρθει, σαν παραίσθηση, κι ο σοσιαλισμός.

Να ‘σουνα αλέξη πότης, να  σωθεί η ανθρωπότης, στο μεθύσι σου επάνω, να μαχαίρωνες τους πάνω.

Το πιο ωραίο είναι πως μια σειρά εφημερίδες, γενόσημα της παλιάς ελευθεροτυπίας, που διεκδικούν τη θέση της, καλλιεργούν φρούδες ελπίδες για τις παροχές και την ανακούφιση που θα δώσει μια αριστερή κυβέρνηση, αντανακλώντας εν μέρει τις δικές τους ελπίδες για ένα κομμάτι από τη λεία της εξουσίας και τον πλούτο που θα αναδιανείμει ο σύριζα –ο οποίος προς το παρόν πάντως, δε δίνει καν τα απαιτούμενα χρήματα για την ομαλή λειτουργία της αυγής και του κόκκινου.

Εναλλακτική δημοσιογραφία επίσης είναι να μη βλέπεις το φασισμό μπρεχτικά, ως την πιο ακραία και επιθετική εκδοχή του καπιταλισμού, για να τον αντιπαλέψεις ως τέτοιο, αλλά να καλλιεργείς ένα ρηχό κι απολίτικο στην ουσία του αντιφασισμό, ως ιδανικό συμπλήρωμα του «αντίφα» φασισμού από οθόνης και της κυρίαρχης υποκρισίας του αστικού κόσμου. Κι όταν θερίζεις όσα έσπειρες, να κάνεις γαργάρα και να καταπίνεις, ως μέσο, τον απολίτικο χαρακτήρα που πήγε να δοθεί στο σύνταγμα, στις εκδηλώσεις για τον παύλο φύσσα –δηλ σε μια εξ ορισμού πολιτική δολοφονία- και τις αντιδράσεις που υπήρξαν από κάτω.

Να μιλάς για το δογματικό ιερατείο του περισσού, που θεωρεί πως κατέχει το αλάθητο του πάπα κι όταν τελικά συναντά ο τσίπρας τον πάπα των φτωχών –μόνο στο αργεντινάσο με κατσαρόλες που δεν κατέβηκε δηλ- να θυμάσαι το φιντέλ, το φλωράκη και τις αξίες της ‘αριστεράς’, που τέμνονται τάχα με τις θέσεις της εκκλησίας. Μόνο που μια τέτοια «αριστερά» δεν τέμνεται ποτέ και πουθενά με το πραγματικό συμφέρον του λαού, γιατί τοποθετείται εκ των πραγμάτων στην αντίπερα ταξική όχθη.

Να γίνεσαι η φωνή της συνείδησης του σύριζα και του ασκείς «δημιουργική κριτική από τα αριστερά», να του βάζεις δύσκολα ερωτήματα στις συνεντεύξεις ή τα κείμενά σου, αλλά να φοβάσαι μη τυχόν αποτύχει ως κυβέρνηση, «γιατί θα το πληρώσει όλη η αριστερά», να βλέπεις την ελπίδα σε μερικές δεκάδες ανθρώπους που πήγαν στη συνέντευξη τύπου του τσίπρα στη δεθ και όχι στις δεκάδες χιλιάδες που μαζεύτηκαν λίγα χιλιόμετρα παραπέρα, στο φεστιβάλ της κνε. Κι όταν στα επισημαίνουν όλα αυτά να φοράς το καλό σου δημοσιογραφικό χαμόγελο της κρεστ και να τα προσπερνάς με τον ίδιο άνετο τρόπο: χε-χε-χε..

Γέλα υπηρέτη..

«Δημοσιογραφία του λαού» (σε ιστολόγια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αλλού) είναι να ξεθάβεις ένα περσινό θέμα και ένα άρθρο της κομεπ (από τα πιο αξιόλογα και τεκμηριωμένα που έχουν γραφτεί τον τελευταίο χρόνο κι ανάθεμα αν το έχουν διαβάσει δηλ οι μισοί από όσους το στηλιτεύουν) όλως τυχαίως μία μόλις μέρα μετά το φεστιβάλ, για να μετριαστούν οι εντυπώσεις σε όσους πήγαν –γιατί οι υπόλοιποι δεν πρέπει να έμαθαν και πολλά από τα αντικειμενικά και αμερόληπτα μέσα, για ένα πολιτικό φεστιβάλ, που ξεπέρασε συνολικά μες στο τριήμερο τους εκατό χιλιάδες επισκέπτες. Αστεία πράγματα.

Την ίδια ακριβώς μέρα κυκλοφορούσε όλως τυχαίως το βήμα με το ρεπορτάζ (όχι αστεία) του λάμπρου σταυρόπουλου και το εσωτερικό σημείωμα για τον εργατικό αγώνα, μια τελειωμένη υπόθεση –που ούτε καν σημείωμα δε θα άξιζε κατά τη γνώμη μου- και μόνο με τέτοιες διαρροές μπορεί πια να δημιουργεί ντόρο γύρω από το όνομά της. Αυτό θα πει δημοσιογραφικό λειτούργημα, με έρευνα, πλήρες ρεπορτάζ και αξιόπιστες πηγές-ρουφιάνους. Και αυτό θα πει να είσαι πραγματικός «κομμουνιστής», που εκτιμά τη συγκεκριμένη κατάσταση, ιεραρχεί ως βασικό εχθρό το σημερινό κουκουέ και συνεργάζεται με το ρουφ-γραφιά της αστικής ναυ-αρχίδας του τύπου. Τάξις και ηθική..

Είναι ωραίο τελικά να είσαι δημοσιογράφος και να βάζεις χέρι στο μέλι της εξουσίας. Ναι αλλά έχει σημασία αν αυτό το χέρι είναι το αριστερό ή το δεξί. Μην τα μηδενίζουμε κι όλα..