ΕΑΑΚ και Γιουγκοσλαβία

Η συνειρμική αφετηρία είναι μια φωνή από το παρελθόν σε αμφιθέατρο να ρωτάει γεμάτη υπονοούμενο: και τι έλεγαν το 99' τα Εαακ για την Γουγκοσλαβία;
Και για όποιον δυσκολεύεται να πιάσει το υπονοούμενο, πχ γιατί είναι πολύ μικρός και δεν τα πρόλαβε: γιατί πήραν ίσες αποστάσεις στον πόλεμο και τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς, μιλώντας για το σφαγέα Μιλόσεβιτς;
Οπότε ερχόταν συνήθως οργισμένη η απάντηση: δείξτε μας μία αφίσα-εφημερίδα-υλικό που να το έλεγε αυτό, αλλιώς μιλάτε στον αέρα.
Αλλά ήμασταν όντως μικροί, για να έχουμε τέτοιο αποδεικτικό υλικό, αφού δε σπουδάζαμε τότε.
Ευτυχισμένα χρόνια με ΑΑΔΜ vs πούρο αντικαπιταλισμό, όπου ο καθένας ήξερε το ρόλο του.

Πέρα από αυτό πάντως τα ΕΑΑΚ κι η Γιουγκοσλαβία παρουσιάζουν κάποιες εντυπωσιακές εξωτερικές ομοιότητες, που θα αναπτύξω παρακάτω. Και δεν είναι τυχαίο πως η πρώτη εμφανίστηκε στο προσκήνιο το 90-91, όταν έσβηνε το άστρο της δεύτερης και ξεκινούσε το προτσές της διάλυσής της.

Το βασικό κοινό γνώρισμα είναι η ομοσπονδιακή δομή με τα σχήματα, τις οργανώσεις που συμμετέχουν και τις (πάλαι ποτέ) σοσιαλιστικές δημοκρατίες που ενώνονται σε ένα ενιαίο σύνολο, με επιφανειακή συνοχή κι ενότητα, μπόλικη ίντριγκα και υπόγεια πάθη να σιγοβράζουν. Όπου μπορείς πχ να ακούσεις ένα ναρίτη να θάβει τους αλτουσεριανούς, που σκοτώνονται μεταξύ τους, όπως πχ στην Πάτρα με τον Αντίλογο, αλλά μπορεί να έχουν τη χειρότερη άποψη για το Ναρ, που δεν πολυσυμπαθεί ούτε το Σεκ και θα προτιμούσε μάλλον το ΕΕΚ του Σάββα, έχει όμως αδελφικούς κι ακατάλυτους δεσμούς με τα ορφανά της Νεολαίας Σύριζα, κτλ.

Περίπου σαν τη σχέση Κροατών και Σέρβων, που συμβίωσαν αρμονικά για κάποια χρόνια, όσο κρατούσε το τιμόνι ένας Κροάτης με γιουγκοσλαβική συνείδηση, αλλά κατά την περίοδο της αντεπανάστασης έγιναν από δέκα χωριά και χωριάτες και διαλύθηκαν στα εξ ων συνετέθησαν και λίγοι είχαν αναπτύξει γνήσια γιουγκοσλαβική εθνική συνείδηση, όπως πχ ο Τάνιεβιτς που δήλωνε ακόμα και μετά τη διάλυση Γιουγκοσλάβος και τίποτα άλλο.
Ενώ η Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία ήταν ό,τι κι η ΕΦΕΕ για τα Εαακ, που κάποιοι δεν ήθελαν από θέση αρχής να συμμετέχουν και άλλοι το συζητούσαν υπό προϋποθέσεις. Αλλά έχει να συνέλθει σε σώματα από τον εμφύλιο του 95'.

Η Γιουγκοσλαβία του Τϊτο ηγήθηκε του λεγόμενου κινήματος των Αδεσμεύτων, που με φοιτητικούς όρους είναι κάτι σαν το ακηδεμόνευτο κίνημα. Γιγάντωσε το μύθος της (και το κύρος της στη Δύση) με το "φυσικά και δε θα υπακούσω" του Τίτο στην Κομιντέρν και το Στάλιν, κι ακολούθησε ένα δικό της μοντέλο, μακριά από τη συγκεντρωτική σοβιετική δομή ,που προωθούσε την αυτοδιαχείριση και την αυτονομία των επιχειρήσεων και των φοιτητικών σχημάτων. Ο καθένας δηλ έκανε ό,τι ήθελε, χωρίς γραμμή και σχεδιασμό από τα κεντρικά και χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν άλλο παρά στον εαυτό του και τη συνέλευσή του.

Για εμάς βέβαια, τόσο οι Τιτοϊκοί, όσο και το εξωκοινοβούλιο, μιλούσαν στο όνομα του Κομμουνιστικού Κινήματος και χρησιμοποιούσαν μερικά (φαινομενικά) ριζοσπαστικά συνθήματα, για να καταλήξουν στην αγκαλιά του ΠαΣοΚ και της σοσιαλδημοκρατίας. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχουν αναπτύξει μια ρηχή πολιτική λογική Παναριστεράς, που θυμίζει κάπως το βαλκανικό πανσλαβισμό.

Η FYROM θυμίζει πολύ τα γραφικά αρκτικόλεξα που διαλέγουν για την επωνυμία τους τα διάφορα σχήματα Εαακ. Αλλά ο ντόρος γύρω από το όνομά της και τις διεκδικήσεις που απορρέουν απ' αυτό, παρέπεμπε συνειρμικά στη λεγόμενη Κνε-Ναρ, τον Οδηγητή που εξέδιδε και τη δικαστική διαμάχη για τα 'πνευματικά δικαιώματα'. Βέβαια, σε δέκα χρόνια από τότε, όπως θα έλεγε και ο επίτιμος (όχι ο Φλωράκης, ο άλλος πρωταγωνιστής του 89') κανείς σχεδόν στο Ναρ δε θα θυμόταν την Κνε και την (όποια) κουκουέ παιδεία που είχε λάβει, καθώς στράβωσαν το κλαδί από την ανάποδη και ξέπεσαν στον οργανωτικό φιλελευθερισμό, γιουγκοσλαβικού τύπου.

Οι Γιούγκοι τέλος έχουν παράδοση να βγάζουν (ειδικά στο μπάσκετ) κάτι κ*λόπαιδα, με την καλύτερη έννοια, με βρωμόχερο που σε σκοτώνει από μακρινή απόσταση, κατά (ακόμα πιο μακρινή) αντιστοιχία με τους (γι)ούγκανους Εαακίτες, που βαράνε το χέρι στο έδρανο, καθώς αγορεύουν στις συνελεύσεις και σκίζουν (σ)τις καρδιές μικρών φοιτητριών. Εκεί που εξηγούν βροντοφωνάζοντας ότι αν είχαμε ακολουθήσει τη γραμμή του Κουκουέ για κάποιο θέμα, θα είχαμε Βάρκιζα και νέες ήττες -λες κι αυτοί έχουν καταφέρει να πάρουν την εξουσία, σαν το στρατό του Τίτο.

Το κείμενο αυτό (που τελειώνει λίγο απότομα) γράφτηκε στα απόνερα της τριλογίας για το Μαϊούνη, που θα ολοκληρωθεί προσεχώς με το τρίτο και τελευταίο μέρος.