Σάββατο 15 Αυγούστου 2015

Και πάλι για την εξάρτηση

μια ξεχασμένη απόφαση της 3ης Διεθνούς

Από τον Άναυδο – Αύγουστος 2015

Η κε του μπλοκ φιλοξενεί σήμερα μια νέα δουλειά του Άναυδου και μια ενδιαφέρουσα "ανακάλυψη" ενός συνεδριακού ντοκουμέντου της Κομιντέρν, που έχει διαχρονική αξία.

1. Εισαγωγικά.
Όσοι παραμένουν εξαρτημένοι από τη συζήτηση για την εξάρτηση πιστεύω ότι θα βρουν πολύ ενδιαφέρουσα μια μάλλον ξεχασμένη απόφαση της 3ης Διεθνούς που την αλίευσα διαβάζοντας ένα άσχετο βιβλίο. Φυσικά δεν αναφέρομαι στο περιεχόμενο της αυτό καθαυτό που και αυτό είναι ενδιαφέρον αλλά στο επίθετο με το οποίο χαρακτηρίζει τόσο την Ελλάδα όσο και τις υπόλοιπες χώρες που αναφέρονται στο κείμενο.

Η απόφαση για την Κ. Ευρώπη και τα Βαλκάνια αποτελούσε μέρος τη συνολικής απόφασης του 5ου συνεδρίου της 3ης Διεθνούς  (Μόσχα, Ιούλιος 1924) για το εθνικό ζήτημα.

2. Απόφαση για το Εθνικό Ζήτημα στην Κεντρική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. (αποσπάσματα –πηγή:  Communist International 7 (December 1924-January 1925) σελ: 93-99)

Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, στον οποίο η μπουρζουαζία έσυρε τους εργαζόμενους με υποκριτικά συνθήματα σχετικά με την υπεράσπιση των μικρών εθνοτήτων, και  το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, στην πραγματικότητα οδήγησε στην εντατικοποίηση των εθνικών ανταγωνισμών και της εθνική καταπίεσης στην Κεντρική Ευρώπη και στα Βαλκάνια σαν αποτέλεσμα της νίκης μιας από τις ομάδες των καπιταλιστικών δυνάμεων.

Οι συνθήκες του Σεν-Ζερμέν, και των Βερσαλλιών όπως και οι μετέπειτα συνθήκες που υπαγορεύτηκαν από τις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ, δημιούργησαν μια σειρά νέων μικρών ιμπεριαλιστικών κρατών - Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία, Ελλάδα – σαν ένα μέσο για την καταπολέμηση της προλεταριακής επανάστασης. Τα κράτη αυτά σχηματίστηκαν με την προσάρτηση  μεγάλων περιοχών με ξένους πληθυσμούς και έχουν γίνει κέντρα εθνικής καταπίεσης και κοινωνικής αντίδρασης. . . .

Συνεπώς το εθνικό ζήτημα έχει αποκτήσει νέα σημασία μετά τον πόλεμο, και έχει γίνει προς το παρόν ένα από τα βασικά πολιτικά ζητήματα της Κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. Ταυτόχρονα, η πάλη των καταπιεσμένων λαών ενάντια στην εθνική καταπίεση έχει γίνει ένας αγώνας ενάντια στην εξουσία της ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης που νίκησε στο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεδομένου ότι η ενίσχυση αυτών των νέων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σημαίνει την ενίσχυση των δυνάμεων του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού.

Η σημασία του αγώνα κατά της εθνικής καταπίεσης αυξάνεται περαιτέρω από το γεγονός ότι οι εθνικότητες που καταπιέζονται από την Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα, στην κοινωνική τους σύνθεση, είναι σε μεγάλο βαθμό τους αγρότες, και ο αγώνας για την εθνική τους απελευθέρωση είναι την ίδια στιγμή η πάλη των μαζών των αγροτών ενάντια στους ξένους ιδιοκτήτες και τους καπιταλιστές.

Ενόψει αυτών των γεγονότων, τα Κομμουνιστικά Κόμματα της Κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων βρίσκονται αντιμέτωπα με το καθήκον να παρέχουν πλήρη υποστήριξη στο εθνικό επαναστατικό κίνημα μεταξύ των καταπιεσμένων εθνικοτήτων.

Το σύνθημα ‘‘το δικαίωμα κάθε έθνους για αυτοδιάθεση, ακόμη και στην αποχώρηση’’ στην παρούσα προ-επαναστατική περίοδο, πρέπει να διατυπώνεται στην περίπτωση αυτών των πρόσφατα δημιουργηθέντων  ιμπεριαλιστικών κρατών στο πιο συγκεκριμένη σύνθημα, ‘‘τον πολιτικό διαχωρισμό των καταπιεσμένων λαών από την Πολωνία, τη Ρουμανία, Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα...’’.

Το Συνέδριο αναθέτει σε όλα τα Κομμουνιστικά Κόμματα της Κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων το καθήκον να παρέχουν πλήρη υποστήριξη στα εθνικά επαναστατικά κινήματα των καταπιεσμένων λαών ενάντια στην εξουσία της άρχουσας τάξης, και να οργανώσουν κομμουνιστικούς πυρήνες στις εθνικές επαναστατικές οργανώσεις, προκειμένου να κερδίσουν την ηγεσία του εθνικού επαναστατικού κινήματος των καταπιεζόμενων λαών, και να το κατευθύνουν στον ξεκάθαρο και συγκεκριμένο δρόμο του επαναστατικού αγώνα ενάντια στην εξουσία της αστικής τάξης, στη βάση της στενής αλληλεγγύης όλων των εργατών και στην κοινή τους πάλη για μια κυβέρνηση εργατών-αγροτών σε κάθε χώρα.

Μόνο με την ένωση των κομμουνιστικών στοιχείων μέσα στις εθνικές επαναστατικές οργανώσεις μπορούν να εξασφαλίσουν οι πρώτες την προτεραιότητα των  εργαζόμενων μαζών στις δεύτερες σαν  αντίβαρο σαν αστικά, φεουδαρχικά και τυχοδιωκτικά στοιχεία, τα οποία χρησιμοποιούν συχνά αυτές τις οργανώσεις για δικούς τους ταξικούς σκοπούς, ή τις μετατραπούν σε εργαλεία για τους ιμπεριαλιστικούς σκοπούς στα διάφορα καπιταλιστικά κράτη.

Το Συνέδριο επιβάλλει σε όλα τα Κομμουνιστικά Κόμματα την υποχρέωση να διεξάγουν ενεργητική πάλη ενάντια στην πρόκληση εθνικού μίσους και στον σωβινισμό από τους αστούς και τα σοσιαλ-προδοτικά κόμματα, και να εξηγήσουν στις εργατικές μάζες τόσο των καταπιεσμένων όσο και των καταπιεστών εθνικοτήτων τον  κοινωνικό χαρακτήρα της εθνικής καταπίεσης και της εθνικής επαναστατικής πάλης και την εξάρτηση αυτού του αγώνα από τον αγώνα του παγκόσμιου προλεταριάτου για την πλήρη κοινωνική και εθνική χειραφέτηση των εργατών. . .

Το Συνέδριο σημειώνει την αντεπαναστατική σημασία του αποικισμού που εφαρμόζουν οι άρχουσες τάξεις των μικρών αυτών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και που οδηγεί σε επιδείνωση των εθνικών διαφορών. Το Κογκρέσο αναθέτει στα Κομμουνιστικά Κόμματα της Πολωνίας, Ρουμανίας, Γιουγκοσλαβίας, Τσεχοσλοβακίας και της Ελλάδας, την υποχρέωση της διεξαγωγής μιας ενεργητικής εκστρατείας ενάντια σε αυτή την αποικιακή πολιτική.

Το Συνέδριο εγκρίνει το σύνθημα που προωθούν τα Κομμουνιστικά Κόμματα των χωρών των Βαλκανίων υπέρ μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας ίσων και Ανεξάρτητων Εργατό-αγροτικών Δημοκρατιών….

3. Επιμύθιο
Η 3η διεθνής δεν είχε κανένα πρόβλημα να χαρακτηρίσει την Ελλάδα ιμπεριαλιστική χώρα ήδη από το 1925. Μαζί της φυσικά και όλες τις Βαλκανικές αλλά και τις  νέες χώρες που δημιουργήθηκαν σαν αποτέλεσμα της ήττας του Γερμανικού και Αυστριακού ιμπεριαλισμού στον Α’ΠΠ.

Όπως έχουμε εξηγήσει πολλάκις στο ιστολόγιο αυτό (όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να διαβάσει το κείμενο αυτό) η εξάρτηση είναι αποτέλεσμα του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης στον καπιταλισμό. Η εξάρτηση απορρέει από την υπανάπτυξη που με τη σειρά της είναι αποτέλεσμα της ιστορικής συγκυρίας (κάποιες χώρες πήραν το δρόμο του  καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής  νωρίτερα από κάποιες άλλες, στρατιωτική επικράτηση, εφευρέσεις, πηγές πρώτων υλών, διευρυμένη αναπαραγωγή συγκεκριμένου κεφαλαίου κλπ.. ). Συνεπώς τόσο γενικά όσο και σε τοπικό επίπεδο η εξάρτηση δεν είναι μόνιμο φαινόμενο. Επιπλέον δεν αποτελεί προϋπόθεση για τον καπιταλισμό. Πρόκειται για μια αντίθεση που ιστορικά βρήκε τη λύση της πολλές φορές στα πλαίσια του καπιταλισμού. Στη διάρκεια των αιώνων η καπιταλιστική ανάπτυξη οδήγησε στο σχηματισμό ισχυρού κεφαλαίου, αστικής τάξης και πολυάριθμης εργατικής τάξης σε όλες σχεδόν τις χώρες της γης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν σήμερα η Κίνα και η Ινδία που στις αρχές του 20ου αιώνα κατατάσσονταν στις αποικίες και ημι-αποικίες ενώ στον 21ο αιώνα αποτελούν δυο νέους ιμπεριαλιστικούς γίγαντες.

Το ότι τα ιμπεριαλιστικά τσακάλια αυξήθηκαν ενώ η λεία προς μοιρασιά συρρικνώνεται οδηγεί σε περεταίρω όξυνση των ενδο-ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Η λύση των αντιθέσεων αυτών μπορεί να γίνει μόνο μέσω ενός νέου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Και είναι στα πλαίσια αυτού του πολέμου που η ιμπεριαλιστική αλυσίδα θα σπάσει ξανά στον πιο αδύναμο της κρίκο. Το ζητούμενο είναι αν εκεί θα βρίσκεται Κομμουνιστικό Κόμμα που θα εφαρμόσει το πολύτιμο μάθημα του Λένιν ώστε να πάρει την εξουσία ή η όποια καρικατούρα κόμματος-κινήματος-μετώπου θα συρθεί πίσω από την αστικής τάξης σαλπίζοντας την υπεράσπιση της χώρας δηλαδή του κεφαλαίου. Στην Ελλάδα τέτοιος κίνδυνος δεν υπάρχει το ΚΚΕ έχει βγάλει τα συμπεράσματα του από τον προηγούμενο αιώνα και θα πράξει το επαναστατικό του καθήκον στο ακέραιο (όπως πάντα).

5 σχόλια:

ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είπε...

καλα κανεις και παραθετεις το λινκ απο εκεινο το αρθρο του 13 ...αποκαλυπτικα και διδακτικα τα σχολια απο κατω δυο χρονια και κατι μετα .Ο "αναυδος" (και το κομμα ) τα ..."ακουσε " τοτε αλλα η εκδικηση ειναι ενα πιατο που τρωγετε κρυο και αυτο το μαραφετι (διαδυκτιο) μαλλον "ρομπες" παραγει με τις καταγραφες του .Και δεν σβηνουν οι ριμαδες στον αιωνα τον απαντα !

Ανώνυμος είπε...

Το σύνθημα ‘‘το δικαίωμα κάθε έθνους για αυτοδιάθεση, ακόμη και στην αποχώρηση’’ στην παρούσα προ-επαναστατική περίοδο, πρέπει να διατυπώνεται στην περίπτωση αυτών των πρόσφατα δημιουργηθέντων ιμπεριαλιστικών κρατών στο πιο συγκεκριμένη σύνθημα, ‘‘τον πολιτικό διαχωρισμό των καταπιεσμένων λαών από την Πολωνία, τη Ρουμανία, Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα...’’

Για ποιο λόγο δεν υπήρχε αναφορά στη Βουλγαρία;

do.b4tool8 είπε...

Φιλε Άναυδε, να ρωτησω κάτι;
Την πολιτική που ασκείται στα Βαλκάνια, που περιέχουν και την "ιμπεριαλιστική" Ελλάδα ποιός την υπαγορεύει σ' όλα αυτά τα κράτη; Ή "ιμπεριαλιστικη" Ελλάδα; Παρά τις επενδύσεις του "ντόπιου μας" κεφαλαίου εκεί, αυτοί που επιβάλλουν πολιτική στα Βαλκανια, και στην Ελλάδα, είναι οι μεγάλοι παίκτες του ιμπεριαλισμού. Και το να υπονοούμε τώρα πως "ολοι ιμπεριαλιστές ειμαστε" (εδώ δεν προτείνω να παραγνωρίσουμε ενδο-ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις), κι αντί για εξάρτηση να μιλάμε για "αλληλεξάρτηση", αυτο κάποιου συσκοτίζει μιαν αλήθεια, κάπου σβήνει το νόημα του ιμπεριαλισμού, και κάποιους βολεύει αυτό. Μα σίγουρα όχι την εργατική τάξη όλων των χωρών - στα κέντρα και την περιφέρεια του συνόλου.
Ο όρος " εξάρτηση " δεν σημαίνει τίποτε αν δεν τον δεις σε συνάρτηση με τον τον έλεγχο και την κυριαρχία που ασκείται από ένα κράτος σε άλλο. Αλλιώς θα εχεις σοφιστιες (για να μην πω μαλακίες) του τύπου" η Μπανανία παράγει μπανάνες μα εξαρτάται από τεχνογνωσία και εξοπλισμό καταστολής που παράγει ο αποικιοκράτης της. Ο δε αποικιοκράτης εξαρτάται από τις μπανάνες της Μπανανίας. Ο kay, john! Αυτοί θα δώσουν μπανάνες κι εμείς θα δώσουμε το "know how" και τα εργαλεία καταστολής. Άρα (... συμπέρασμα βαθυστόχαστο), δεν έχουμε εξάρτηση, έχουμε αλληλεξάρτηση!
Παρόμοια λογική της πλάκας ( με το συμπάθειο) είναι αυτή της συλλήβδην απόρριψης του μετώπου. Από που κι ως που όμως ένα μέτωπο αντιιμπεριαλιστικό, αντικαπιταλιστικό, που να αποκλείει την λέπρα της αστικής τάξης εκ προοιμίου, πρέπει πάντα και κατ' ανάγκη να είναι Δούρειος Ίππος του οπορτουνισμού; Πούθε και πότε έγινε επανάσταση με στόχο τον σοσιαλισμό χωρίς μέτωπο; Πού πέτυχε χωρίς μέτωπο; Αλλωστε και το κόμμα μιλάει "Ειδικότερα για το επαναστατικό εργατικό - λαϊκό μέτωπο". Στην πράξη τι κάνουμε είναι το ερώτημα.
Στην πράξη, κατα τη γνώμη μου, το μέτωπο αντιμετωπίζεται σαν ρίσκο. Κι αναρωτιέμαι: Μήπως φοβόμαστε μην τυχόν κι ένα τέτοιο μέτωπο (με τους αστους να εχουν φάει κλότσο απ' αυτό) προσελκύσει κι αυτούς που, βλέπουν μεν την χώρα τούτη να γίνεται αποικία, αλλά δεν έχουν καταλάβει ακόμα πως ο μεγαλύτερος Εφιάλτης που βοήθησε τη "επέλαση των βαρβάρων" είναι ή δική μας ξεφτυλισμένη αστική τάξη. Και ναι, βλέπουμε τους μικροαστούς έτοιμους, με ολο τον εθνικισμό τους που μπερδεύουν με πατριωτισμό, ως συνήθως, να κυλιούνται προς τα 'κει που γέρνει ή μπαλατζα. Μήπως, λοιπόν, είναι καλύτερα ν' αφήσουμε το χώρο αυτό νομή σε μαϊμούδες τύπου Λαφαζάνη, οι οποίοι οσονουπω θα μας εφεύρουν και μια "πατριωτική" αστική τάξη από κει που δεν υπάρχει;

Αναυδος είπε...

Απαντω εν συντομια

Πιθανολογω ότι η αναφορά στη Βουλγαρια απουσιαζει γιατι η χωρα εχασε μεγαλο μερος από τα νεοκατεκτημενα εδαφη της σαν αποτελεσμα της ηττας της τοσο στον β’ βαλκανικο πολεμο όσο και στον Α΄ππ αντιθετα σε ολες τις άλλες χωρες τα νεοκατακτηθεντα εδαφη περιελαμβαναν μεγαλους μειονοτικους πληθυσμους (π.χ. στην Ελλαδα Σλαβομακεδονες, Τουρκους, Τσαμηδες κλπ)

Γενικα η πολιτικη της Γ’ διεθνους αναφεροταν στις αποικιες και ημι-αποικιες στις οποιες ποτε δεν συμπεριελαβε την ελλαδα και τις λοιπες βαλκανικες χωρες (που ειχαν ηδη πραγματοποιησει την αστικοδημοκρατικη τους επανασταση). Στις χωρες αυτές η επανασταση θα περνουσε από 2 σταδια με το πρωτο να είναι η αστικοδημοκρατικη επανασταση. Στο σταδιο αυτό η συμμαχια ήταν της εργατικης ταξης (συνηθως ολογαριθμη) με την ευαριθμη αγροτια αλλα και μεριδας της αστικης ταξης εναντια στους φεουδαρχες και τον ξενο δυναστη. Στο δευτερο σταδιο η επανασταση θα ηταν προλεταριακη

Στη διαρκεια του 20ου αιωνα ολες σχεδον οι χωρες περασαν από το σταδιο της αστικοδημοκρατικης επαναστασης ειτε κατω από σοσιαλιστικες σημαιες ειτε κατω από τη σημαι του εθνικισμου. Το σταδιο αυτό συνεπως εχει στα πλαισια του καπιταλισμου ολοκληρωθει και η επαναφορα του στην ημερησια διαταξη είναι αντιδραστικη πραξη

Η προταση του ΚΚΕ για λαικη συμμαχια είναι ένα ΜΕΤΩΠΟ κοινωνικων δυναμεων που εχεουν συμφερον τη λαικη εξουσια. Περιλαμβανει την εργατικη ταξη (που πλεον αποτελει την πλειοψηφια του εργατικου δυναμικου) τους αυτοαπασχολουμενους (δευτερη μεγαλυτερη ομαδα του ε.δ) και τους φτωχους αγροτες (λιγοτερο από 5% του ε.δ.)
Με τον κεντικο σχεδιασμο και την απαλλοτριωση της ατομικης ιδιοκτησιας (ολης πλην των μελων της συμμαχιας) είναι σε θεση να κοψει τους δεσμους της καπιταλιστικης Ελλαδας με το διεθνη καταμερισμο της εργασιας αντιμετωπιζοντας αποφασιστικα τα αρνητικα επακολουθα της εξαρτησης. Ωστοσο αν βαλεις το συνθημα της εξαρτησης πρωτο στη σημαια σου πλαταινεις τη συμμαχια με στρωματα και μεριδες του κεφαλαιου που απλως θελουν μια αναδιανομη σε οφελος τους και δεκαρα δεν δινουν για την εργατικη ταξη και τα συμφεροντα της. Είναι πλεον εχθροι.

Αναυδος είπε...

Κατι τελευταιο για τη δραχμη το λαφαζανη κλπ
Ολοι συμφωνουμε ότι η κυριαρχη επιλογη της αστικης ταξης σημερα είναι η ΕΕ και το ευρω. Αυτό δε σημαινει ότι δεν υπαρχουν τμηματα της αστικης ταξης που εχουν συμφερον από μια αμεση επιστροφη σε εθνικο νομισμα. Ακομη πιο σημαντικο είναι ότι η πορεια των οικονομικων εξελιξεων μπορει να καταστησει το ευρω πολύ ακριβο για μεγαλυτερο μερος της αστικης ταξης ώστε η επιστροφη σε εθνικο νομισμα να γινει μια αναγκαστικη επιλογη της. Το αυτό φυσικα ισχυει και για την ιδια την ΕΕ που μπορει σε βαθος χρονου να διαπιστωσει ότι η συνεχης ‘σωτηρια’ της Ελλαδας γινεται πιο ακριβη από τυχον εξοδο της από την ευρωζωνη.
Στην περιπτωση αυτή οι δραχμιστες θα χρησιμευσουν ώστε να παγιδευσουν το λαο κατω από τη σημαια της αστικης ταξης που θα εχει αντικαταστησει το ευρω με τη δραχμη