Αστερίξ και Κλεοπάτρα

Μια μύτη μπορεί να είναι γαμψή και καραγκούνικη. Ή λεπτή και κομψή, σαν γαλλική. Ή γαλατική, σαν ένα μεγάλο ντολμέν. Ή σαν του Ιντεφίξ (που αποκτά μυστηριωδώς όνομα, κάπου στο μέσο της περιπέτειας, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις), να βρίσκει διΕΕξοδο από το εσωτερικό μιας πυραμίδας. Ή σκαμμένη, σαν της Σφίγγας, που παύει να είναι αίνιγμα, μετά απ' την επιστημονική εξήγηση που μας δίνει ο Γκοσινί για την πτώση της (ανέβηκε πάνω της ο Οβελίξ, για να δει τη θέα). Ή αρχαιοελληνική με αυστηρή γραμμή και σκυθρωπό προφίλ. Ή τριχωτή -"τρίχες στη μύτη", όπως λέει και ένας άλλος Αιγύπτιος, σε μία από τις επόμενες περιπέτειες. ΄Η απλώς πολύ νόστιμη, σαν αυτή της Κλεοπάτρας, για την οποία προφανώς αστειεύεται ο Γκοσινί. Κι οι ιστορικές πηγές την αναφέρουν ως γαμψή και μεγάλη (καραγκούνικη, σα να λέμε) ρίχνοντας νερό στο μύθο (;) της ελληνικής της καταγωγής (της μύτης και της ιδιοκτήτριάς της, γενικώς).

Η συγκεκριμένη περιπέτεια εστιάζει ουσιαστικά στο ζήτημα της υποτέλειας και της εξάρτησης. Ήδη από την πρώτη σελίδα, ο Καίσαρας λέει στη βασίλισσά του πως ο λαός της έχει παρακμάσει και το μόνο που του αξίζει είναι να ζει εξαρτημένος από τη Ρώμη, τη μεγάλη δύναμη της εποχής. Ενώ προς το τέλος μια ατάκα του Αστερίξ για τη διώρυγα του Σουέζ και τη γαλλική, τεχνική βοήθεια, δίνει το στίγμα της νεο-αποικιοκρατίας. Αν και ο νασερισμός ήταν κατά μία έννοια η "περήφανη, ανεξάρτητη φάση" της αιγυπτιακής αστικής τάξης, που έπαιξε έξυπνα το φιλοσοβιετικό χαρτί. Η γαλατική τριάδα θα μπορούσε να συμβολίζει αυτήν ακριβώς τη (βασικά αφιλοκερδή) βοήθεια με τους απεσταλμένους σοβιετικούς τεχνικούς, που έφυγαν χωρίς να βάλουν χέρι στο χρυσάφι της Κλεοπάτρας και χωρίς να αλλάξουν κάτι ουσιαστικά στη σχέση της χώρας της με το imperium του Ιούλιου Καίσαρα.

Όλα αυτά θυμίζουν αρκετά τη δική μας περίπτωση, της... Ψωροκώσταινας (ου μην και Ψαροκωστούλας, όπως την έλεγαν τον καιρό της ανασυγκρότησης οι αφοί Σοφιανοί -καμία άμεση σχέση με το Νίκο), που κράτησε τον τόπο και το όνομα, χωρίς τη χάρη του ένδοξου παρελθόντος, με το λαμπρό (σαν το φάρο -ή μάλλον τη βιβλιοθήκη- της Αλεξάνδρειας) πολιτισμό και την κραυγαλέα αναντιστοιχία με το παρόν. Όπου θα χωρούσαν μερικοί ακόμα συνειρμοί με το όνομα του καραβιού των Αιγύπτιων ("γατοπνίχτης") και το "νέο Παρθενώνα" που χτίσαμε στη Μακρόνησο (αντί για ένα νέο παλάτι, όπως στην περιπέτεια). Αλλά ας μη βαρύνουμε απότομα το κλίμα.

Η υποτέλεια αυτή έχει εντυπωθεί στην εγγενή στάση και συμπεριφορά των Αιγυπτίων, που θεωρούν ντροπή να μη φαγωθούν από τους ιερούς κροκόδειλους της Κλεοπάτρας ή να μην έχουν καλή γεύση, που θ' αφήσει ικανοποιημένα τα ζωντανά. Κι επιδρά ως νοοτροπία και στις εργασιακές σχέσεις, όπου ναι μεν δεν υπάρχουν σκλάβοι στο εργοτάξιο, αλλά οι βουρδουλιές πέφτουν εθελοντικά, με κυκλική εναλλαγή των εργαζόμενων στο μαστίγωμα, για να έχουνε κίνητρο! Και αυτός μάλιστα θεωρείται το καλό αφεντικό της υπόθεσης (κάτι σαν το Σκλαβενίτη, τηρουμένων των αναλογιών) που δε ξεθεώνει τους εργάτες του στη δουλειά.

Όταν τελικά αυτοί οι τελευταίοι πείθονται να προχωρήσουν σε μια μορφή απεργιακής κινητοποίησης (αποχή) , αυτό γίνεται γιατί τους βάζει λόγια ο Πυραμιδονίς, ο ανταγωνιστής του φίλου των Γαλατών (Νουμερομπίς). Πάνω-κάτω ό,τι λένε δηλ διάφορα παπαγαλάκια για διάφορες απεργίες στον καιρό μας. Αν τολμήσουν πχ να κινητοποιηθούν οι εργάτες στο Μετρό της Θεσσαλονίκης, θα βγει "τυχαία" μια φήμη πως τους υποκινεί πχ ο Μπόμπολας, που εποφθαλμιά το έργο και τον ανταγωνιστή του. Το ίδιο που είπαν και για την απόφαση του ΚΑΣ (συμβούλιο αρχαιολόγων) για τα ευρήματα της Μέσης οδού, στη συμβολή της Βενιζέλου με την Εγνατία.

Στην ιστορία παρακολουθούμε ένα καυστικό σχόλιο για το (αντίστοιχο) θαύμα της αντιπαροχής και της ραγδαίας ανοικοδόμησης με τα κτίρια-ανθρωποπαγίδες που καταρρέουν με ένα φτάρνισμα -πόσο μάλλον με ένα σεισμό, αλά ιταλικά. Καθώς και για το λαμογιάρικο χαρακτήρα της αστικής τάξης που έχει τους εσωτερικούς της (ενδοαστικούς) ανταγωνισμούς με θεμιτά κι αθέμιτα μέσα (πχ η "πουτίγκα δηλητήριο", που εμφανίζεται στην εκπληκτική μεταφορά της περιπέτειας στη μεγάλη οθόνη, με την ακόμα πιο εκπληκτική μεταγλώττιση), προτού τα βρουν τελικά και σχηματίσουν τραστ (ο Φίσερ κι ο Κραφτ), για να φτιάχνουν μυτερές πυραμίδες, αμφίβολης στατικότητας.



Οι οποίες πυραμίδες βρίσκονται διάχυτες σε όλη την ιστορία, ως μια διαρκής υπόμνηση ότι η οπτική του Γκοσινί δεν εξαντλείται στις εξαρτησιακές θεωρίες του Σαμίρ Αμίν, αλλά προβληματίζεται πάνω στο σχήμα της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας και των ανισότιμων σχέσεων αλληλεξάρτησης. Οι οποίες αποτυπώνονται ανάγλυφα στη μοιρασιά της δηλητηριώδους τούρτας-πουτίγκας, σε τρία κομμάτια, από τον Οβελίξ. Που προφανώς και κρατάει για τον εαυτό του τη μερίδα του λέοντος (όχι όμως της Κλεοπάτρας, με τη γλυκιά φωνή, καθώς αυτός μένει νηστικός, μαζί με τους κροκόδειλους) αλλά δεν παύει να είναι μοιρασιά στα τρία, με οικειοθελή συμμετοχή των υπόλοιπων στη λεία.

Προσπερνώντας τέλος την υποτελή στάση του Κακοφωνίξ (που δεν τολμά καν να διαμαρτυρηθεί πως του πατάνε το πόδι, γιατί νομίζουν πως θέλει να τραγουδήσει και τρώει ξύλο) και τον τακτικό ελιγμό της ρωμαϊκής λεγεώνας, που αναπτύσσεται και συμπτύσσεται με μοναδική χάρη, δίνοντας ένα πολύ καλό παράδειγμα για το τι σημαίνει η "αναιμική ανάπτυξη" που ευαγγελίζονται τα αστικά επιτελεία, αξίζει να σταθούμε στο εξής.

Τις αλλεπάλληλες αιγυπτιακές μεταμφιέσεις του Οβελίξ, προκειμένου να ξεγελάσει τον Πανοραμίξ και να πιει μαγικό ζωμό (τελικά τα καταφέρνει από σπόντα, σε άλλο σημείο), που θυμίζουν πολύ τις αντίστοιχες μεταμορφώσεις του πολιτικού υπαλληλικού προσωπικό της αστικής τάξης και τις λογής-λογής παραλλαγές με τις οποίες εμφανίζεται.

Στην ιστορία βέβαια, ο Πανοραμίξ λέει ένα αταλάντευτο δημοψηφισματικό ΟΧΙ στον Οβελίξ, που απορεί πώς καταφέρνει και τον αναγνωρίζει, εφόσον είναι τόσο καλά μεταμφιεσμένος.
Στην πραγματική ζωή, η σχέση αυτή αντιστρέφεται κι είναι να απορεί κανείς πώς διάολο την πατάει κάθε φορά ο κυρίαρχος λαός και δεν καταλαβαίνει πως τον κοροϊδεύουν κατάμουτρα.

Έτσι καταλήγει κάθε φορά στο ίδιο σημείο, σαν τους Γαλάτες που κάνουν κύκλους στην πυραμίδα και δεν μπορούν να βρουν τη διέξοδο. Κι όχι, δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος, μαγικός ζωμός ή κάποιο μεταβατικό κόλπο, για να κόψουμε δρόμο, κι ας έχει γίνει έμμονη ιδέα (idea fija, από όπου βγαίνει και το όνομα του Ιντεφίξ) σε κάποιους. Ούτε φυσικά μας περιμένει ένας σωρός μεγάλα κόκαλα στο τέλος, όπως υπόσχονται διάφοροι δημαγωγοί λαοπλάνοι.
Με άλλα λόγια, η διέξοδος από την ιμπεριαλιστική πυραμίδα ή θα είναι επαναστατική ή δε θα υπάρξει.

Υστερόγραφο
Η κε του μπλοκ θα διαβάσει με ευχαρίστηση σχόλια και συνειρμούς των σφων αναγνωστών πάνω στο θέμα του κειμένου, (εφόσον υπάρχουν).
Αρκεί αυτά να είναι όντως σχετικά με την ανάρτηση και να μην έχουν γλωσσολογικές προεκτάσεις, που κάνουν το μέσο αναγνώστη να νιώθει πιο κουρασμένος και από το Μαζεστίξ στο πάτωμα, όταν χάνει την ισορροπία του και την υπομονή του με τους βαστάζους του (οι οποίοι για κάποιο λόγο δεν έχουν ποτέ δικαίωμα στην κούραση).