Σάββατο 6 Αυγούστου 2016

Ολυμπιακές ιστορίες σοσιαλιστικού (σου)ρεαλισμού

Με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, η κε του μπλοκ θυμάται και καταγράφει ιστορίες και χαρακτηριστικά στιγμιότυπα απ' την ιστορία του θεσμού, με πολιτικό συμβολισμό και αναφορές στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Μόσχα - 1980: Ντασβιντάνια
Αυτό που έχει μείνει ως σημείο αναφοράς είναι η αξεπέραστη τελετή έναρξης. Αλλά τα δάκρυα του Μίσα στην τελετή λήξης κάνουν ολόκληρο τον πλανήτη να δακρύσει συγκινημένος. Και το τεράστιο μπαλόνι με τη μορφή του, που χάνεται στον ουρανό της Μόσχας, θυμίζει με σχήμα πρωθύστερο την απώλεια της σοβιετικής μαμάς πατρίδας που ανελήφθη στον ουρανό και περιμένει τη δική μας έφοδο για να την ξαναβρούμε. Στο επανιδείν λοιπόν...
Ντασβιντάνια Μίσα, ντασβιντάνια Σαβιέτσκι Σαγιούζ



I must break you
Οι ανθρωποκεντρικές τελετές της Μόσχας, όπου ακόμα και τα δάκρυα του Μίσα αναπαραστήθηκαν με ένα εντυπωσιακό ανθρώπινο κολάζ, ήρθαν σε πλήρη αντίθεση με όσα ακολούθησαν 4 χρόνια μετά στο Λος Άντζελες, σε ένα σόου χάι-τεκ κακογουστιάς, με την ΕΤΕ στην υπηρεσία των μονοπωλίων. Το οποίο στο δικό μου μυαλό είναι συνειρμικά δεμένο με τη σκηνή από το Rocky IV, που γυρίστηκε την ίδια περίπου περίοδο και δείχνει το σοβιετικό πυγμάχο κάθιδρο και φοβισμένο, να μη σκαμπάζει τι λένε τα κομπιούτερς και οι αριθμοί ή να απορεί γιατί αυτός ο λαός είναι τόσο αλλοτριωμένος και κακόγουστος. Ξέρει μόνο πως...

I must break you

που συμβολίζει το περίφημο zerbrechen του Μαρξ και του Λένιν για  το αστικό κράτος (κι όντως έστειλε το Σταλόνε στο νοσοκομείο, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων).

Υπόψη πως ο Λούντγκρεν (που έχει απίστευτα υψηλό IQ στην πραγματικότητα) συμμετείχε όντως, αν δε με απατά η μνήμη μου, στους Ολυμπιακούς αγώνες, μία φορά ως Σουηδός και τη δεύτερη ως πολιτογραφημένος Αμερικανός.

Αβάνα - Ολυμπιακή πόλη
Η υποψηφιότητα της Αβάνας για την ανάληψη των Ολυμπιακών δεν είναι δείγμα αλλοτρίωσης και υποχωρητικότητας στην εμπορευματοποίηση που σαρώνει τα πάντα, αλλά μάλλον μια εναγώνια (και καταδικασμένη εξ αρχής σε αποτυχία) προσπάθεια να σπάσει το τείχος της απομόνωσης και του εμπάργκο.

Βασισμένη σε αυτό, αν έχω καταλάβει καλά, και το σκεπτικό πως καταρχάς και καταρχήν -μιλώντας δηλ αφηρημένα επί της αρχής- οποιαδήποτε πόλη έχει δικαίωμα να διεκδικήσει και να αναλάβει τη διοργάνωση των αγώνων, η ΚΟ του ΚΚΕ ψήφισε στη βουλή ΝΑΙ στο γενικό κομμάτι, για να καταψηφίσει αμέσως μετά το συγκεκριμένο φάκελο του ΑΘΗΝΑ-2004, με τους όρους και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που περιελάμβανε.

Αν βέβαια θέλει κάποιος σώνει και ντε να βγάλει κάτι εναντίον σου, θα βρει τρόπο να σου κολλήσει τη ρετσινιά, ακόμα κι αν είχε λιγότερα (ή καθόλου) στοιχεία που να σε επιβαρύνουν. Το ΚΚΕ φταίει που σαμποτάρισε τους Ολυμπιακούς και ταυτόχρονα επειδή δεν έκανε τίποτα εναντίον τους. Εικάζω πως σήμερα η ψήφος μας μπορεί να ήταν διαφορετική. Αλλά το πιο σημαντικό ερώτημα -κατά τη γνώμη μου- είναι αν θα μπορούσε να είχαν οργανωθεί περισσότερες κινητοποιήσεις και αντιδράσεις ενάντια στα εργοδοτικά εγκλήματα στον κατασκευαστικό τομέα και τα "δυστυχήματα" με τους νεκρούς εργάτες που θυσιάστηκαν για να στεριώσει το γεφύρι και να πλουτίσουν οι αστοί.

Την ίδια στιγμή, οι Συριζαίοι αρνούνταν να πάρουν καθαρή, θετική θέση στο ζήτημα που τέθηκε για μια πιθανή επίσκεψη του Κάστρο, κατά τη διάρκεια των αγώνων στη χώρα μας. Αλλά δεν είχαν τόσο καλό μάρκετινγκ όσο εμείς και το θέμα πέρασε στα ψιλά. Και κάπως έτσι άρχισαν να πέφτουν όλοι -πλην Λακεδαιμονίων- τους τελευταίους μήνες από τα σύννεφα.

Yankees go home
Παραμένουμε στην ίδια κατηγορία: ίδια χώρα (Κούβα), ίδια διοργάνωση (Αθήνα 04'). Όπου η οργάνωση πήρε κάποια εισιτήρια για τον αγώνα βόλεϊ γυναικών μεταξύ ΗΠΑ και Κούβας, που κατέληξαν στα χέρια πορωμένων συντρόφων, με υψηλό αντιιμπεριαλιστικό φρόνημα και έντονες, διαχυτικές διαθέσεις. No pasaran! Η μάχη της κερκίδας κερδήθηκε αμαχητί, τα αντι-ιμπεριαλιστικά συνθήματα έδιναν και έπαιρναν (yankees go home, φονιάδες των λαών, κτλ), ενώ ένας αμερικάνος φίλαθλος που είχε την ατυχή έμπνευση να τρέξει κατά μήκος του γηπέδου, κρατώντας τη σημαία της χώρας του, γιουχαΐστηκε τόσο έντονα, που πείστηκε να αποτραβηχτεί στη γωνιά του να ρουφήξει το αυγό του και να μην ξεμυτίσει ξανά.

Το μόνο πρόβλημα είναι πως η κουβανική ομάδα είχε επιλέξει να μη χτυπήσει εκείνο το παιχνίδι, για να έχει πιο ευνοϊκό σταύρωμα στην επόμενη φάση, που δεν της έκατσε ποτέ όμως, γιατί αφενός θεία δίκη κι αφετέρου η συνδιαλλαγή με τους ιμπεριαλιστές δεν μπορεί ποτέ να βγάλει μακροπρόθεσμα κάτι καλό (κι αυτό πρέπει να το προσέξουν οι σύντροφοι).

Αλλά αν τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που θέλουμε (γιατί προφανώς ο αγωνιστικός στίβος ήταν βαρύς και τα αγριογούρουνα είχαν φάει κάτι αηδίες), τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα. Και δεν μπορεί μια χαμένη μάχη (ούτε δύο ούτε χίλιες) να κάμψει το ηθικό μας, για να σταματήσουμε τα τραγούδια και τα συνθήματα. Τα οποία πάντως μπορεί να μην περνάνε από την κάμερα και να μην ακούγονται πολύ καλά σε αυτό το βιντεάκι, που διαφυλάσσει αυτό το προλεκάλτ έπος.

Στη φωλιά του γερακιού
Η πιο περήφανη ίσως στιγμή της Ολυμπιακής Κούβας πρέπει να είναι πάντως η κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο μπέιζμπολ, μες στην Ατλάντα, στην έδρα των Αμερικανών. Οι οποίοι πήραν εκδίκηση στο Σίδνεϋ και μας άφησαν δεύτερους, αλλά δεν ήταν πουθενά το 04' που ξαναπήραμε το χρυσό και τους καθαρίσαμε στον ημιτελικό του 08' στο Πεκίνο, όπου πήραμε το αργυρό, και κάπως έτσι νομίζω πείστηκε η ΔΟΕ πως πρέπει να βγάλει από το ολυμπιακό πρόγραμμα το μπέιζμπολ (που δε νομίζω να έχει αντίστοιχη λέξη στα ελληνικά).

Τρία δεύτερα που συγκλόνισαν τον κόσμο
Η αντίστοιχη στιγμή της ΕΣΣΔ είναι πιθανότατα ο τελικός μπάσκετ ανδρών, στο Μόναχο το 1972, με τα τρία δευτερόλεπτα που κράτησαν μια αιωνιότητα, επαναλήφθηκαν και υποχρέωσαν τις ΗΠΑ στην πρώτη ήττα τους σε ολυμπιακό τουρνουά, με το νικητήριο καλάθι του Μπέλοφ (όχι του καλού) και τη μικροπρεπή κίνηση να μην παραλάβουν τα μετάλλιά τους, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Θα υποστούν άλλη μία ήττα το 88' στη Σεούλ, στην τελευταία αναλαμπή του σοβιετικού μπάσκετ, που ακολούθησε την πορεία παρακμής της ΕΣΣΔ στα χρόνια της περεστρόικα και από το φοβερό σερί κατακτήσεων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, έφτασε να μην προκριθεί καν στην τελική φάση του Ευρωμπάσκετ της Ρώμης, το τελευταίο πριν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας (που μας επιφύλασσε το κύκνειο άσμα της) και της Σοβιετικής Ένωσης.



Λες να μπορούμε να ζητήσουμε να επαναληφθούν και τα τρία τελευταία χρόνια της ΕΣΣΔ, από το 89' ως το 91', για να παίξουμε μυαλωμένα, με τα διδάγματα της ήττας, και να πάρουμε τη ρεβάνς;

Χρυσά μετάλλια
Σε εκείνους τους αγώνες (Μόναχο), οι Σοβιετικοί ανέκτησαν την πρωτιά στα μετάλλια, που την είχαν κερδίσει πρώτη φορά στη Ρώμη, το 1960. Κι έκτοτε δεν την ξανάχασαν, με εξαίρεση το 84' στο Λος Άντζελες, που μποϊκοτάρισαν τους αγώνες. Το 88' μάλιστα, η δεύτερη θέση δεν κατέληξε στις ΗΠΑ, αλλά στην τίμια ΛΔΓ, που μπορεί να μην ήταν ακριβώς τέτοια όμως*, κι έτσι κάναμε το 1-2, όπως στη Φόρμουλα 1.

-Στους επόμενους αγώνες, το 92' στη Βαρκελώνη, δεν υπήρχε ΕΣΣΔ, αλλά η Κοινοπολιτεία (ΚΑΚ), που κατέκτησε κι αυτή την πρωτιά -και θα την κατακτούσε και σήμερα, αν συνέχιζε να υφίσταται ως οντότητα (που τυπικά μπορεί και να υπάρχει ακόμα), κι ας είναι κουτσουρεμένη η ρώσικη αποστολή. Τότε για τους περισσότερους, η ατραξιόν ήταν η dream team, με τη συμμετοχή -για πρώτη φορά στα χρονικά- δηλωμένα κι ανοιχτά επαγγελματιών αθλητών να επισφραγίζει συμβολικά την επικράτηση της αντεπανάστασης. Αλλά τα πιο συγκινητικά στιγμιότυπα ήταν οι ρώσοι (κι όχι μόνο) αθλητές που έκρυβαν κάτω από τις στολές τους τα σφυροδρέπανα της Σοβιετίας που αγαπήσαμε.

Η πισίνα βάφτηκε κόκκινη
Πριν από τη Ρώμη και την πρώτη σοβιετική πρωτιά στα μετάλλια, οι αγώνες έγιναν στη Μελβούρνη της Αυστραλίας το 56', λίγους μήνες μετά τα γεγονότα στην Ουγγαρία και την επέμβαση του συμφώνου της Βαρσοβίας, που οδήγησε σε αποχή κάποιες χώρες (όπως τη φασιστική Ισπανία του Φράνκο) και σε μια τρελή αναμέτρηση μεταξύ της σοβιετικής και της ουγγρικής ομάδας στο πόλο, που δεν τελείωσε ποτέ εξαιτίας των άγριων συμπλοκών μεταξύ των παικτών των δύο ομάδων, σε ένα από τα χειρότερα πλήγματα-ρήγματα στον προλεταριακό, συντροφικό διεθνισμό. Έτσι κι αλλιώς όμως και το νερό θα βαφτεί κόκκινο, είτε από ζωή είτε από θάνατο.


*Θα πει κανείς ότι είναι ζήτημα το πώς και το γιατί πίσω από αυτά τα μετάλλια, που δεν μπορεί να τα σαρώνει κανείς με το σταυρό στο χέρι (ούτε όμως χωρίς να έχει και σπουδαίες αθλητικές υποδομές, θα πρόσθετα εγώ). Αλλά αυτό το θέμα (όπως και το ζήτημα των Σπαρτακιάδων και της εγκατάλειψής τους μεταπολεμικά) θα το πιάσουμε σε άλλη ανάρτηση, γιατί δεν αξίζει να το στριμώξουμε και να το ξεπετάξουμε σε μια παράγραφο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: