Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2016

Απλά μαθήματα οικονομίας

Μπορεί σε κάποιους να φαίνεται γραφική η εκτίμηση πως η κυρίαρχη προπαγάνδα περνάει στον καθένα μας εξ απαλών ονύχων, ακόμα και μέσα από παιδικά προγράμματα. Αλλά η Walt Disney είναι ένα παράδειγμα, που θα μπορούσε να πείσει και τον πλέον δύσπιστο.

Ο Μίκυ είναι ένα νομοταγές ποντίκι που συνεργάζεται με την αστυνομία και κυνηγά "κακούς" σε μια πόλη που φέρει το όνομά του. Όπου το έγκλημα είναι σκοτεινό, βασικά γιατί προκύπτει ανεξήγητα, απλώς επειδή υπάρχουν καλοί και κακοί. Και δε θα ξεχάσω ποτέ μια ταινία Μίκυ μεγάλου μήκους, όπου κινείται μια κουρτίνα μες στο σκοτάδι και αντί άλλης αντίδρασης, ο Μίκυ φωνάζει με υστερική βεβαιότητα και τη γελοία, τσιριχτή φωνή του: "Κακοί-οί-οί..."

Ο Σκρουτζ Μακ Ντακ από την άλλη είναι πιο συμπαθής γιατί δεν προσπαθεί να το παίξει καλόκαρδος και δεν παίρνει μόνο το όνομα, αλλά και το χαρακτήρα του Εμπενίζερ Σκρουτζ, από το κλασικό παραμύθι με το πνεύμα των Χριστουγέννων. Από την άλλη όμως δεν ενσαρκώνει απλά ένα σκωτσέζικο (άρα τσιγκούνικο) παπί, αλλά και το "αμερικάνικο όνειρο", το μύθο του αυτοδημιούργητου, που έφτασε στην κορυφή χάρη στη σκληρή δουλειά, τις στερήσεις και τις αιματηρές οικονομίες του.

Πέραν αυτού μας δίνει μια εντελώς στρεβλή ή βασικά ξεπερασμένη εικόνα του καπιταλιστή, που αποθησαυρίζει κεφάλαια, κυρίως για να κάνει βουτιές στα κέρδη του και δευτερευόντως επενδύσεις για να επεκτείνει την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Τα πλούτη στοιβάζονται σε σεντούκια και θησαυροφυλάκια (ούτε καν σε τράπεζες) στα πρότυπα της φεουδαρχίας και δε γίνονται κεφάλαια, που οφείλουν να κινούνται συνεχώς, και να μην είναι στάσιμα, για να παραμείνουν τέτοια.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι οι περισσότεροι προτιμούν τους δυο αντι-ήρωες, δηλαδή τον Γκούφι και τον Ντόναλντ. Αν και υπάρχουν και για αυτούς εξιδανικευμένες εκδοχές υπερηρώων, με τον Σούπερ Γκούφι (που στα ιταλικά λέγεται σούπερ-Πίπο, που είναι το παρατσούκλι του Ινζάγκι) και το Φάντομ Ντακ (καλά εσύ μας άφησες, νωρίς...). Ο Ντόναλντ είναι λίγο τεμπέλης, αλλά φιλότιμος, ένα γνήσιο παιδί του λαού, που υποφέρει από τα καμώματα του θείου του, που κολυμπάει (κυριολεκτικά όμως) στο χρήμα.

Δε σκοπεύω να κάνω εδώ μια πλήρη ανάλυση των χαρακτήρων του Ντίσνεϊ. Αφορμή για το κείμενο είναι μία από τις παλιές, κλασικές ιστορίες του Καρλ Μπαρκς, που δεν έφερε τίτλο στο πρωτότυπο, αλλά μεταφράστηκε και μεταφέρθηκε στα ελληνικά ως "μαθήματα οικονομίας", που συνειρμικά μου θυμίζουν κάτι παλιά μαρξιστικά εγχειρίδια με απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας και το δίσκο του Κηλαηδόνη με τον Νεγρεπόντη. Μόνο που εδώ η ταξική σκοπιά είναι εντελώς αντίθετη.


Σύμφωνα με το ιστορικό-εισαγωγικό σημείωμα.

Τα Μαθήματα Οικονομίας έχουν ξεχωριστή θέση στο έργο του Καρλ Μπαρκς. Ο δημιουργός χρησιμοποιεί τους ήρωές του σε ένα σκηνικό αισθητά διαφορετικό από το αστικό τοπίο της Λιμνούπολης. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια απροσδιόριστη περιοχή της αμερικανικής υπαίθρου, σε έναν κόσμο που θα μπορούσε να αποτελεί το ντεκόρ για ένα σύγχρονο παραμύθι. Παρόλα αυτά, στην ιστορία αυτή ο Μπαρκς δεν χάνει την ευκαιρία να προσθέσει μερικές πινελιές που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην αποκρυστάλλωση της φιγούρας του θείου Σκρουτζ. Πριν ακόμα γίνει λόγος για το Θησαυροφυλάκιό του, ο Μπαρκς τον δείχνει να έχει συγκεντρώσει "τρία κυβικά στρέμματα χρήμα" σε μια πελώρια αποθήκη, ενώ για δεύτερη φορά τον βλέπουμε να κολυμπάει στο χρήμα... στην κυριολεξία.
Τα Μαθήματα Οικονομίας είναι μια ιδιότυπη παραβολή που παρουσιάζει τη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς με εξαιρετικά εύστοχο τρόπο, αν και από σχετικά "συντηρητική" οπτική γωνία, και ταυτόχρονα υπογραμμίζει την πίστη του δημιουργού στην ηθική αξία της εργασίας. Όμως, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο και το οποιοδήποτε δίδαγμα, πρόκειται για μία από τις πιο άρτιες δουλειές του δημιουργού της, ένα άψογα δομημένο, με σχεδόν μουσικό τρόπο, εικονογραφημένο αφήγημα... Άλλωστε, ο ίδιος ο Μπαρκς είχε δηλώσει ότι τα Μαθήματα Οικονομίας είναι μία από τις πιο καλογραμμένες ιστορίες του.

Ας δούμε λοιπόν ποιο είναι το δίδαγμα και το περιεχόμενο.

Η ιστορία αρχίζει με τη μουρμούρα του Ντόναλντ για τις πολλές, κοπιαστικές δουλειές που έχει να κάνει. Τα ανιψάκια του σχολιάζουν ότι είναι ανώριμος, γιατί δεν μπορεί να καταλάβει μερικά απλά πράγματα:
Αν θέλεις να φορέσεις μάλλινο πουλόβερ το χειμώνα, πρέπει να δουλέψεις για να βρεις το μαλλί!
Κι αν θέλεις να τρως σπέσιαλ πρωινό με αυγά μελάτα, θα πρέπει να πας να τα μαζέψεις.
Κι αν θες να γίνεις εκατομμυριούχος, πρέπει να δουλέψεις, γιατί κανείς δε θα στο χαρίσει.

Ο Ντόναλντ εύχεται να μπορούσε να βρει έναν τρόπο να πλουτίσει χωρίς δουλειά. Τότε όλα θα ήταν πιο απλά και δε θα παιδευόταν, γιατί θα μπορούσε να τα αγοράσει. Δεν είναι όμως εγωιστής ούτε και μοναχοφάης, καθώς επιθυμεί να γίνουν όλοι εκατομμυριούχοι. Και τότε κανείς δε θα είχε την ανάγκη να δουλέψει!

Ο Ντόναλντ καταφέρνει να πραγματοποιήσει το σοσιαλιστικό του όραμα χάρη στον τυχεράκια ξάδελφό του, τον Γκαστόνε. Ένας τυφώνας σηκώνει στον αέρα την αποθήκη του Σκρουτζ μαζί με το περιεχόμενό της και μοιράζει τα χρήματα σε όλο τον κόσμο. Ο Σκρουτζ όμως, για μία και μοναδική φορά, δεν ανησυχεί κι είναι σίγουρος ότι τα χρήματα θα επιστρέψουν σε αυτόν, αργά η γρήγορα. Κι έτσι δεν αφήνει τα ανιψάκια του Ντόναλντ να πουν στο δικό του ανιψιό, σε ποιον ανήκουν τα λεφτά που του έπεσαν ουρανοκατέβατα (τίποτα ουρανοκατέβατο δε μας ανήκει, αν δεν έχουμε δουλέψει να το αποκτήσουμε).

Εν τω μεταξύ η αγορά της απροσδιόριστης περιοχής καταρρέει (για την παραγωγή δε μιλάμε καν, αφού κανείς δεν έχει πια ανάγκη να δουλέψει). Ο Ντόναλντ κι ο Γκαστόνε προσπαθούν να κάνουν ένα ταξίδι, τον γύρο του κόσμου, και να χαρούν τα λεφτά τους. Αλλά δεν μπορούν να γεμίσουν το αμάξι τους με βενζίνη, γιατί ο βενζινοπώλης είχε την ίδια ιδέα, έκλεισε το μαγαζί κι έφυγε. Και δεν μπορούν να φύγουν ούτε με το λεωφορείο, γιατί ο οδηγός έφυγε για να κάνει το γύρο του κόσμου. Και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τον καταστηματάρχη από τον οποίο θα αγόραζαν παπούτσια πεζοπορίας, για να φύγουν με τα πόδια. Έτσι μένουν καταδικασμένοι στην απροσδιόριστη περιοχή, όπου δεν υπάρχουν ούτε ρούχα, ούτε φαγητό, ούτε πρώτες ύλες -αν και κανείς δε μας διευκρινίζει με ποιον τρόπο κατάφεραν τελικά να φύγουν όλοι αυτοί για το γύρο του κόσμου, ενώ τα δυο ξαδέρφια δεν μπορούν να αποδράσουν.

Στο τέλος το χρήμα δεν έχει καμία αξία, κι ο Σκρουτζ κάνει το μαυραγορίτη, που πουλάει τα τελευταία αυγά που έχουν απομείνει προς ένα εκατομμύριο το κάθε ένα. Έτσι ξαναγίνεται πλούσιος κι η ζωή επιστρέφει στους κανονικούς της ρυθμούς, αφού πρώτα πήραν όλοι ένα μάθημα. Ποιο είναι αυτό το μάθημα;

Πως τα χρήματα διαφθείρουν και φέρνουν την τεμπελιά και την παρακμή. Αν γίνουμε όλοι πλούσιοι, θα σταματήσουμε να δουλεύουμε και να ευημερούμε, γιατί δε θα δουλεύει κανείς. Το χρήμα πάντως δε διαφθείρει γενικά, αλλά μόνο όταν μοιράζεται στα χέρια των πολλών και τους στερεί το κίνητρο να γίνουν καλύτεροι για να πλουτίσουν. Αντιθέτως, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, καμία κοινωνική αδικία, διαφθορά, παρακμή, κτλ, όταν το χρήμα βρίσκεται στα χέρια λίγων, που ωστόσο εργάστηκαν σκληρά για να το αποκτήσουν και το δικαιούνται!
Με άλλα λόγια, όλα τα δάχτυλα ίσα δεν είναι, όπως λέει κι ο δίσκος του Νεγρεπόντη.

Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να περιμένει κανείς περισσότερα στην Αμερική της εποχής του Μακαρθισμού, αλλά η πολιτική της Walt Disney ξεπερνάει και τον αυθόρμητο ζήλο των δημιουργών της. Έτσι σε μια άλλη ιστορία που περιλαμβάνεται στο ίδιο άλμπουμ ("η παλιά Καλιφόρνια") με τον τίτλο "μια του ψεύτη, δυο του ψεύτη" τα ανιψάκια-προσκοπάκια θέλουν να σκαρώσουν μια πρωταπριλιάτικη φάρσα στον Ντόναλντ και πηγαίνουν σε έναν σκουπιδότοπο, όπου ανάμεσα στο σωρό υπάρχει και το χιτλερικό μανιφέστο "Mein Kampf" σε έναν έξοχο πολιτικό συμβολισμό για το σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Παρόλα αυτά, η λεπτομέρεια αυτή έχει αφαιρεθεί από τις περισσότερες επανεκδόσεις της ιστορίας, δείχνοντας τις πολιτικές συμπάθειες της επιχείρησης! Κι αυτό που ήταν αρκετά νωπό, για να χωρέσει σε μια ιστορία του 51', κρίθηκε ανεπίκαιρο κι επιζήμιο ως μήνυμα τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Υστερόγραφο: μπορείτε να μπείτε και σε αυτή τη σελίδα, αν και ο διαχειριστής της σελίδα μας προειδοποιεί με χρυσαυγίτικη ορθογραφία: Καλά θα κάνουν να εξέλθουν της σελίδας όσοι είναι ανήλικοι, ανυποψίαστοι, αδύνατοι, κολιόμενοι, τεμπέληδες, ρομαντικοί, σπαστικοί, φυτά, χαζοϊδεαλιστές, συντηριτικοί, σοβαροί και ανιδιοτελείς κάθε ηλικίας.

Εγώ βάζω το σύνδεσμο όμως, γιατί δεν έχω καταλήξει ακόμα αν είναι απλώς αστεία ή ελεεινή -και τι από τα δύο, πιο πολύ από το άλλο.

17 σχόλια:

Αναυδος είπε...

ρατσιστης φιλο-ναζιστης χαφιες στυγνος εργοδοτης

http://tvxs.gr/news/%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF/walt-disney-%CE%BF-%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%AF%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%87%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84

Ντοναλντ ο σανωεταπα είπε...

Σφυροδρεπανε, η ιστοσελιδα που παραπεμπεις εχει σχεση με αγοραπωλησιες παλιων μικυ;

O Ntonalt ειναι ο τεμπελης νεος που δεν θελει να δουλεψει. Ειναι ασπουμε ο λουμπεν ανεργος σε νεαρη ηλικια. Υπαινικτικα λοιπον μπαινει η ιδεα οτι για τους φτωχους και τους ανεργους δεν φταιει καποιο συστημα αλλα η τεμπελια των ιδιων.
Πουθενα στον κοσμο του ντοναλντ δεν υπαρχουν εργατες. Υπαρχει ο Γκαστονε, ο οποιος ειναι τοσο τυχερος που δεν εχει δουλεψει ποτε στη ζωη του. Υπαρχουν οι λυκοι οι οποιοι ζουν απο την κλοπη (αν και ειναι τοσο βλακες και ατυχοι που λογικα απορουμε πως τελικα τα βγαζουν περα). Εχχουμε δηλαδη δυο εκδοχες των λουμπεν. Υπαρχει ο Σκρουτζ ο οποιος με εξυπναδα και τυχη, ανακαλυπτει συνεχως κρυμμενους θησαυρους και εμπορικες ευκαιριες. Ο Σκρουτζ ποτε δεν ξοδευει, μονο αποθησαυριζει, συμφωνα με το κενσυανικο δογμα της μεταπολεμικης εποχης. Αλλα και το χρημα του δεν εχει γενικα την λειτουργια του κεφαλαιου, δεν χρησιμοποιειται ποτε για επενδυσεις παρα μονο για αποθησαυριση. Το εμποριο επισης ειναι μια πηγη κερδους.

Βλεπουμε λοιπον οτι αυτο που αποκρυπτεται απο τον Ντισνευ ειναι η διαδικασια της παραγωγης διοτι αυτη εμπεριεχει την εκμεταλλευση της εργατικης δυναμης για την κερδοφορια. Ο Σκρουτζ εκμεταλλευεται την γη, βρισκει συνεχως καινουρια αδαμαντωρυχεια, πετρελαιοπηγες και αλλους θησαυρους.

Τελος ο Σκρουτζ ειναι ιμπεριαλιστης διοτι παντοτε βρισκει καθε ειδους αγαθα σε μακρυνες χωρες με ξυπολυτους αλλα ευτυχισμενους κατοικους συνηθως μαυρους ή μελαψους, οι οποιοι ειναι προθυμοι να ανταλλαξουν το μαυρο χρυσο που τους ειναι αχρηστος (!)και τα διαμαντια τους για ασημαντα ανταλλαγματα ή και δωρεαν.

Ανώνυμος είπε...

Για την ιστορία, ο Σκρουτζ αποθησαύρισε στην αποθήκη του μόνο τα πρώτα τρία κυβικά μέτρα χρήμα, και αυτό για λόγους "συναισθηματικούς" καθώς είναι τα μόνα που κέρδισε από την εργασία του, έστω και σαν καπιταλιστής των πρώτων χρόνων (προμονοπωλιακά). Η αμύθητη περιουσία του είναι σε επενδύσεις σε όλο τον κόσμο, τράπεζες, ακίνητα, ενέργεια. Το βιομηχανικό και τραπεζικό κεφάλαιο συμφύεται, και το άπλωμα των επενδύσεων σε όλο τον κόσμο δείχνει και τον κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου. Ο Σκρουτζ με λίγα λόγια είναι ο καπιταλιστής που προσαρμόσθηκε και άκμασε στη νέα εποχή.

Υ.Γ. Ακραίο παράδειγμα ξεφτιλισμένης αστίλας είναι η ταινία κινουμένων σχεδίων της 20th Century Fox "Αναστασία", με έναν υπερσυμπυκνωμένο αντικομμουνισμό-αντισοβιετισμό σχεδόν σε κάθε σκηνή. Αλλά γι αυτό θα άξιζε μια ολόκληρη ανάρτηση.

-γκεβεζές-

Ανώνυμος είπε...

"Ντόναλντ ο απατεώνας,
ή η διήγηση του ιμπεριαλισμού στα παιδιά"
των Αρμάν Ματλάρ και Άριελ Ντόρφμαν, εκδόσεις Υψιλον.

Βασικό ανάγνωσμα πάνω στο θέμα.
Στρουκτουραλιστική ανάλυση, γραμμένο την εποχή της Unitad Popular στη Χιλή.
Αμέσως μετά τη δικτατορία, οι φασίστες πέταξαν τα αντίτυπα στη θάλασσα...!

Μάνος.

Ανώνυμος είπε...

O Ντιζνει έχει γίνει γνωστός και για τον αντισημιτισμό του, αλλά και για τον σεξισμό του, μέσα στα καρτούν.
Πέρα από αυτό θα ήθελα να προσθέσω ότι άμα διαβάσει κάποιος περισσότερες ιστορίες με τον Σκρούτζ, θα δει ότι τελικά έχει μια παγκόσμια επιχειρηματική αυτοκρατορία, το θησαυροφυλάκιο είναι απλά ο πλούτος που έχει μαζέψει, ο οποίος έχει για αυτόν συναισθηματική αξία, καθώς θυμάται που κέρδισε και το τελευταίο φλουρί!
Όπως και να έχει ο μύθος του αυτοδημιούργητου καπιταλιστή είναι παντού στις ιστορίες του Σκρούτζ (που όμως έχουν και το θετικό ότι προβάλουν την εργατικότητα).

Σε τελική ανάλυση, αυτές οι ιστορίες νομίζω είναι το τελευταίο δήγμα τις ρομαντικής θα έλεγα ματιάς, για την αστική κοινωνία και την ίδια την αστική τάξη, γενικά για τα παραμύθια των αστών περί αυτοδημιουργίας, "μαγκιάς"- εφευρετικότητας, και μιας διάχητης τιμιότητας, από τα οποία αργά ή γρήγορα θα βγείς και καλά κερδησμένος και πλούσιος...
Ο Σκρούτζ ας πούμε, σε αντίθεση με όλλους τους καπιταλιστές, δεν έχει κάνει ποτέ απατεονιές (εκτός από μια φορά που το μετάνιωσε πικρά) κλπ.

Ιβάν Τζόνι

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Χαίρομαι ειλικρινά, κι όχι απλά για να πω "χαρήκαμε", που η ανάρτηση έκανε γκελ σε κάποιους σφους. Κι είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτα τα σχόλιά τους, γιατί προφανώς το κείμενο δεν είναι κάποια εξαντλητική ανάλυση και υπάρχουν πολλά σημεία που πρέπει να προστεθούν.

Να προσθέσω στην παρέα του λουμπεναριάτου το Φέθρυ -που δεν εμφανίζεται τόσο συχνά.
Να διορθώσω το Unidad Popular, γιατί με τα ισπανικά με πιάνουν οι σχολαστικισμοί μου.
Να ευχαριστήσω για την παραπομπή στο άρθρο, κι ακόμα περισσότερο στο βιβλίο -που μπήκε στα υπ' όψιν. Και εξίσου πολύ για την παραπομπή στην ταινία -που ούτε αυτή την είχα υπόψη.
Και να απαντήσω ότι δεν μπήκα καν στον κόπο να δω τι άλλο κάνε στη ζωή της η ιστοσελίδα, γιατί το πρώτο δείγμα γραφής δε με ενθάρρυνε για περισσότερη περιήγηση.

Αναυδος είπε...

ευχαριστω το Μανο που μου θυμισε το εμβληματικο αυτο βιβλιο
δυστυχως ειναι εξντλημενο στα ελληνικα

εδω στα αγγλικα

https://fadingtheaesthetic.files.wordpress.com/2012/03/33788991-how-to-read-donald.pdf

Ανώνυμος είπε...

Σαν αίσθηση και μόνο μου φαίνεται ότι ο Ντόναλντ στα κινούμενα σχέδια είναι αρκετά διαφορετικός από τον Ντόναλντ στο κόμιξ (στο κόμιξ πιστεύω ότι είναι ένας σαφώς πιο ολοκληρωμενος και συμπαθής χαρακτήρας). Νομίζω πάντως ότι τον έχω δει να εργάζεται και στην οθόνη και στο κόμιξ. Σίγουρα δεν μπορούμε να πούμε ποιό ακριβώς ήταν το επάγγελμά του αλλά ίσως αυτό να έχει να κάνει με μια προσπάθεια να απευθυνθεί σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό ώστε να το κάνει να ταυτιστεί μαζί του. Δεν είμαι πολύ σύμφωνος με του να του αποδώσουμε χαρακτήρα τεμπέλη, άνεργου, λούμπεν, που ζει εις βάρος του θείου του και θέλει να πιάσει την καλή. Πρώτα-πρώτα γιατί κανείς δε ζει εις βάρος του Σκρουτζ (το μήνυμα μάλλον είναι ότι πολλοί ζουν χάρη στον Σκρουτζ,ζουν με την ένοια του βγάζω τα προς το ζην, όχι ότι κάποιος μπορεί να ζει εις βάρος του Σκρουτζ-μόνο μέχρι σε κανά φιλοδώρημα μπορεί να ελπίσει από από το θείο ή σε μια βοήθειά του σε μια δύσκολη στιγμή). Δεύτερον γιατί ένας λούμπεν δε θα παρουσιάζονταν τόσο υπεύθυνος ως προς τα ανήψια του όσο ο Ντόναλντ. Και τρίτον γιατί δε θέλω να χαρίσουμε τον Ντόναλντ στο όποιο ΠΑΣΟΚ. Θεωρώ ότι ο Ντόναλντ στοχεύει στον λεγόμενο "μέσο ανθρωπάκο", αυτόν που ονειρεύεται να γευτεί το "αμερικανικό όνειρο" δεν είναι όμως διατεθειμένος να πατήσει επί πτωμάτων (είναι δηλαδή ηθικό στοιχείο) ο οποίος δεν τα καταφέρνει είτε α) γιατί "φταίει" (με την έννοια ότι δεν είναι διατεθειμένος να περάσει τις απαιτούμενες θυσίες είτε γιατί δεν είναι τόσο καλός/δυνατός/άξιος σε αυτό όσο εκείνοι που φτάνουν στην κορυφή, είτε β) είναι απλά γκαντέμης, θύμα των συγκυριών. Σε αυτόν τον άνθρωπο που κοουτσά προσπαθεί καθημερινά, που δεν τα καταφέρνει καλά αλλά που δε φθονεί τον πλούσιο θείο (νομίζω η έλλειψη φθόνου σημαντικό στοιχείο για κάτι "ιντριγκαδόρικο" που μου ήρθε στο νου-έλλειψη φθόνου έχει κι ο Σκρουτζ σε αντίθεση με κάποιον ανταγωνιστή του του οποίου δε θυμάμαι το όνομα) έρχεται ως παρηγοριά στα οικονομικά βάσανα της εξασφάλισης του βίου καθημερινά η οικογενειακή "θαλπωρή" (ανήψια, η Νταίζη που παρόλα τα πάνω-κάτω με τον Ντόναλντ καταλήγει περισσότερο παρά με τον τυχεράκια μεν αλλά αλλαζόνα Γκαστόνε. Ακόμα και η "επιδοματική" κίνηση του θείου όποτε υπάρχει απόλυτη ανάγκη και στο ελάχιστα δυνατό βαθμό που ο Ντόναλντ την κερδίζει επειδή είναι καλός). Διαφωνώ λίγο και στο περί κεϋνσιανού μοντέλου που έγραψε ο "Ντοναλντ ο σανωεταπα" (ότι κι αν σημαίνει αυτό...) πιο πάνω. Συμφωνώ περισσότερο με την περιγραφή του γκεβεζέ και του Ιβάν Τζόνι. Το "ιντριγκαδόρικο" που μου ήρθε τώρα στο νου είναι ότι υπάρχει ένα χαρακτήρας, θείος του Ντόναλντ, ο οποίος είναι από την Αυστρία και λέγεται Ludwig von Drake και είναι "ακαδημαϊκής φύσης" φιγούρα. Αυστριακός ήταν και ένας άλλος Ludwig von, ο εμβληματικός οικονομολόγος Mises της λεγόμενης "Αυστριακής Σχολής", αντιπάλου του Κεϋνσιανισμού, ο οποίος νομίζω έδινε μεγάλη σημασία στον φθόνο (έχω την εντύπωση ότι απέδιδε τις κομμουνιστικές ιδέες στον φθόνο ενώ παράλληλα είχε μιλήσει θετικά για τον φασισμό-πιο μετά βέβαια έφυγε από Αυστρία λόγω του ναζισμού καθώς ήταν εβραίος).

ρα

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Να προσθέσω επίσης ότι τα ανιψάκια εμφανίστηκαν πρώτη φορά σαν χτες, προς το τέλος της δεκαετίας του 30', οπότε είχε κι έναν επετειακό χαρακτήρα το κείμενο.
Και λέει πως τους πρόσθεσαν πολύ αργότερα χρώμα στο καπέλο, για να τους ξεχωρίζουν (εκτός κι αν το χρώμα προϋπήρχε, αλλά είναι μεταγενέστερεος ο συνδυασμός ονόματος και χρώματος).
Κόκκινο Χιούι, Πράσινο Λιούι, Μπλε Ντιούι.
Ζήτω ο κατακόκκινος (λέμε τώρα) Χιούι λοιπόν.
(Χ από το Χαρίλαος, Πράσινος ο Παπανδρέου, και Μπλε ο Μητσοτάκης -ξαναλέμε τώρα)

Ανώνυμος είπε...

Ρα, οι δύο αντίπαλοι του Σκρουτζ στον επιχειρηματικό κόσμο είναι ο Ρόμπαξ και ο Χρυσοκούκης. Ο μεν πρώτος χρησιμοποιείται αντιθετικά ως το κακομαθημένο που κληρονόμησε τα πάντα έτοιμα και δεν πάλεψε για τίποτα, ενώ ο δεύτερος (που είναι ένας Μπόερ αποικιοκράτης) έρχεται να δείξει μια αδίστακτη όψη χωρίς ηθικές αξίες και φραγμούς. Αμφότεροι χάνουν πάντα από τον αυτοδημιούργητο ηθικό καπιταλιστή απ'τη Σκωτία.

-γκεβεζές-

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ -γκεβεζέ-, τον Χρυσοκούκη είχα στο μυαλό μου.

Σαν μια ακόμα σκέψη θα έλεγα ότι στο κόμιξ, τα παπιά δε φαίνεται να ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη θρησκεία, πέρα από κάποιες προλήψεις (πχ νομίζω ο Σκρουτζ δίνει μεταφυσικές ιδιότητες στο πρώτο του χρυσό νόμισμα. Ή μήπως στην πρώτη του δεκάρα; πάλι δε θυμάμαι καλά). Τυπικά, κάποιος θρήσκος θα μπορούσε ως και να κατηγορήσει το κόμιξ, τότε που άρχισε να κυκλοφορεί, ότι προωθεί την αθεΐα. Ουσιαστικά όμως, η θρησκεία, ειδικότερα το προτενσταντικό πνεύμα σχετικά με την εργασία, τον πλούτο, το κακό, το καλό κτλ, είναι βαθειά παρόν μέσα στο κόμιξ εν τη τυπική ανυπαρξία της (αυτό μάλλον θα είχε πρωτίστως να κάνει με το να είναι όσο το δυνατό μεγαλύτερο το κοινό απεύθυνσης του κόμιξ). Και τερματίζοντας το με διάφορους συνειρμούς, θα έλεγα ότι προσωπικά πιστεύω αν θεωρήσουμε τον Ντόναλντ ως μια εκδοχή του ανθρωπάκου που προσπαθεί κουτσά-στραβά να τα βγάλει πέρα καθημερινά μέσα σε μια αναγκαστικά "αισιόδοξη" εποχή, η "σκοτεινή" εκδοχή του στην εποχή της περαιτέρω σαπίλας, ήταν ο Αλ Μπάντυ των "married with children".

ρα

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

Συμφωνω σε γενικες γραμμες με την αναλυση του Ρα για τον Ντοναλντ.
Να ξερετε υπαρχουν μεγαλες διαφορες αναλογα με το σχεδιαστη στο πως παρουσιαζονται οι χαρακτηρες.

Ο Μπαρκς και ειδικα ο Ροσα παρουσιαζουν τον Σκρουτζ με την ρομαντικη ματια του αυτοδημιουργητου και τιμιου επιχειρηματια.
Ο Ντοναλντ συχνα πιανει περιστασιακες δουλειες αλλα ολο τα κανει μουσκεμα και τον απολυουν.Δεν θα τον ελεγα λουμπεν.

Στις ιταλικες ιστοριες,ο Σκρουτζ συνηθως ειναι στυγνος επιχειρηματιας,που κλαιγεται συνεχως οτι δεν εχει χρηματα και κινδυνευει να χρεοκοπησει.
Ο Ντοναλντ συνηθως ειναι αεργος ή δουλευει αποκλειστικα για τον Σκρουτζ (ο Μπαρκς τον δειχνει να δουλευει αλλου συνηθως).Αυτη η εκδοχη του Ντοναλντ ειναι πιο χαραμοφαικη και λουμπεν.

Μια ενδιαφερουσα παρατηρηση:Ο ιδιος ο Μπαρκς πληρωνοταν πενιχρα ανα τευχος για τις ιστοριες που εφτιαχνε.Ακομα και απο ιστοριες που ειχαν πουλησει εκατομυρια αντιτυπα,ειχε παρει στην καλυτερη μερικα χιλιαρικα.

Ο ιδιος δεν πολυμιλουσε για αυτο,για να μην ερθει σε συγκρουση με την Ντισνευ,καθως προς τα γεραματα του ζουσε φτιαχνοντας ελαιογραφιες με τα παπια.

Παντως εχοντας μεγαλωσει με τα παπια,θεωρω οτι ειναι αδικο να διαγραψουμε τα κομιξ τους ως καπιταλιστικη προπαγανδα.Μεγαλωνοντας βλεπω μεσα στα κομιξ αυτα να περνουν αστικες αξιες και ιδεες,αλλα αυτο ειναι κατι που συμβαινει σε ολοκληρη την τεχνη που παραγεται στις αστικες κοινωνιες.

Προσωπικα τις απολαμβανω αυτες τις ιστοριες και αυτο ειναι που με ενδιαφερει.Αν εβλεπα κατι ανοιχτα αντικομμουνιστικο ή μισανθρωπο (πχ τον Μικυ αντι να πιανει κλεφτες και να κυνηγαει απεργους) θα με ενοχλουσε ομως.

Ανώνυμος είπε...

Μια ενδιαφερουσα θεωρία, ο Ντόναλντ πάσχει απο μετατραυματικό στρες απο τον πόλεμο.
http://www.cracked.com/article_20382_5-fan-theories-about-cartoons-that-will-ruin-your-childhood.html


Σ.

Ανώνυμος είπε...

Ενδιαφέρον έχει πως οι οικογενειακές σχέσεις περιορίζονται στις συγγένειες θείοι-ανίψια και οι προσωπικές σχέσεις σε αρραβωνιασμένα και όχι παντρεμένα ζευγάρια, ή σχέσεις αγάπης-μίσους (Σκρουτζ-Τζένη)

Η απήχηση των κόμιξ Ντίσνευ στα παιδιά του 21ου αιώνα είναι μηδενική σχεδόν σε σχέση με τις 3 τελευταίες δεκαετίες του 20ου κυρίως λόγω της πληθώρας τηλεοπτικών από Ιαπωνία μεριά και κινηματογραφικών παραγωγών μεταξύ των οποίων και της Ντίσνευ με άλλους ήρωες και όχι τους κλασικούς


Μικρός εξερευνητής

Αναυδος είπε...

ξεβρακωτα παπια που μαλλον σε παιδοφιλους απευθυνονται

Τακτικος σχολιαστης είπε...

Ενδιαφερον οτι (αν και παπια ανηκοντα στο ζωικο βασιλειο)) τους λειπει ακριβως η ζωωδης πλευρα δηλαδη το σεξ και ο θανατος. Αντιθετα υπαρχει οτιδηποτε ανθρωπινη κατασκευη ο (πλατωνικος) ερωτας, η ηθικη, η μοδα, κτλ. Λειπει οτι θα προκαλουσε αβολες ερωτησεις απο τα παιδια στους γονεις. Ο προπολεμικος μικυ (και φυσικα ο τρελλος του Τεξ Αιβερι) ηταν στα ορια του σουρρεαλισμου.
Αντιθετα ο ντοναλντ (που θα μπορουσε να ειναι απλως ο σκρουτζ σε νεαρη ηλικια) ειναι εντελος γυμνος απο παιδικοτητα, αυθορμητισμο, ενστικτο. Οσο και αν αποτελει μερος των παιδικων αναμνησεων, πρεπει να ομολογησουμε οτι ειναι ενα αψυχο μερος και μονο η προσωπικη σχεση το ζωντανευει καπως.

Τακτικος σχολιαστης είπε...

Εδω ο ξεχασμενος Ντισνευ
https://www.youtube.com/watch?v=h03QBNVwX8Q
απο το 1929 για μεγαλους μονο. (για θανατολαγνους)

εδω ο τρελλο Τεξ
https://www.youtube.com/watch?v=uAqG_YbIj1A
(για τρελλους μονο)
Ο Τεξ ηταν ο δημιουργος των looney tones που βλεπουμε πριν το εργο (μπαγκς μπαννυ, πορκυ, νταφυ,
Η υποθεση παιδαριωδης σε σχεση με τα συγχρονα αντιστοιχα (simpsons κτλ)

Υ.Γ. @Αναυδε γενικα καπου χανουν ολοι αυτοι οι καλλιτεχνες....

Βαγγεληηηη..https://www.youtube.com/watch?v=WQhyMtcji9w