Της κακομοίρας

Εκτός από τη σημερινή Electric Night Vol II της ΚΟΒ Γούβας-Εξαρχείων, υπάρχουν κι οι ηλεκτρισμένες βραδιές (vol τείνει στο συν άπειρο) που ζει ο πλανήτης το τελευταίο διάστημα και δεν ξέρει τι θα του ξημερώσει. Κι όσο κλιμακωνόταν η βραδιά, σαν χιονοστιβάδα (δολοφονία του Ρώσου πρέσβη, χτύπημα στη Γερμανία, πυροβολισμοί σε τέμενος στην Αυστρία, τα καμένα τρόλεϊ στο κέντρο), περίμενες με φόβο την επόμενη είδηση που θα έσκαγε, για να απογειώσει τη ροή ειδήσεων: δημοψήφισμα; Μνημόνιο; Νέος Αττίλας; Τρίτος παγκόσμιος πόλεμος;

Δε χρειάζεται πολλή φαντασία βέβαια, για να καταλάβει κανείς πως τα πράγματα οδηγούν σε αυτό το τελευταίο, με τόση μπαρούτη που έχει συσσωρευτεί στη γειτονιά μας και την ευρύτερη περιοχή, και μπορεί να πυροδοτηθεί ανά πάσα στιγμή. Είναι κι οι ιστορικές συμπτώσεις με τη δολοφονία του Αυστριακού δούκα, και την αφορμή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, που μας προειδοποιεί πως η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί σαν τραγωδία για τους λαούς. Κι είναι πράγματι εντυπωσιακές κάποιες αναλογίες, για να τις περάσουμε χωρίς να τις προσέξουμε. Αυτό που δε φαίνεται να υπάρχει όμως σε σχέση με τις αρχές του εικοστού αιώνα, είναι ισχυρό κομμουνιστικό (σοσιαλιστικό τότε) κίνημα, κι ο υποκειμενικός παράγοντας που θα αξιοποιούσε τις συνθήκες για να δώσει ιστορικά μια νέα Οκτωβριανή επανάσταση, εκατό χρόνια μετά από την πρώτη.

Υπάρχει επίσης η αναλογία με την Τουρκία, που τότε ήταν ο μεγάλος ασθενής και υπήρχε το (Ανατολικό) ζήτημα της διανομής των ευρωπαϊκών εδαφών της, που οδήγησε στους Βαλκανικούς πολέμους, την πρόβα τζενεράλε του Α' Π.Π. Ενώ τώρα βρίσκεται -από πιο πλεονεκτική θέση- στο επίκεντρο των εξελίξεων, χωρίς Νεότουρκους, αλλά με Σουλτάνο και επεκτατικές βλέψεις.

Για όσους τυχόν δεν ιδρώνει το αυτί τους και θεωρούν τις εξελίξεις μακρινές (μακριά από εμάς κι όπου θέλει ας είναι) όσο δεν εμπλέκεται άμεσα η Ελλάδα σε αυτές, υπάρχουν τουλάχιστον τρία ανοιχτά μέτωπα με τη γείτονα, που μπορούν να αξιοποιηθούν για μια γενικευμένη εμπλοκή: το Κυπριακό (και μια πιθανή προσάρτηση της κατεχόμενης Κύπρου, σε περίπτωση που πιεστεί η Τουρκία), τα νησιά του Αιγαίου -και η ανοιχτή αμφισβήτηση της συνθήκης της Λωζάνης από τον Ερντογάν- και η μειονότητα στη Δυτική Θράκη.
Και να πώς η φωτιά του γείτονα μπορεί να πιάσει και στο δικό μας σπίτι.

Όσο για τη χτεσινή δολοφονία του Ρώσου πρέσβη, η υπόθεση θυμίζει συνειρμικά παρτίδα Cluedo, όπου έχεις ένα πτώμα και κάνεις διάφορες υποθέσεις, για να διαλευκάνεις το έγκλημα, που θα μπορούσε να το έχε κάνει ο καθένας. Έχουμε και λέμε:

-Αλλάχ ακμπάρ -εκδίκηση του ισλαμικού κράτους για το Χαλέπι, τη νίκη του Συριακού στρατού (Άσαντ) και το ρόλο που έπαιξε εκεί η Ρωσία.
-Γκιουλενιστής, θύμα των πρόσφατων εκκαθαρίσεων, που καθάρισε κι αυτός κάποιον με τη σειρά του, για να αποσταθεροποιήσει τον Ερντογάν. Αν και έτσι, κατάφερε μάλλον το αντίθετο.
-άνθρωπος των ΗΠΑ, που επιδιώκουν να τορπιλίσουν την προσέγγιση Ρωσίας και Τουρκίας. Είναι κάπως δύσκολο να καταπιεί κανείς ότι θέλησαν να το κάνουν με τόσο "ερασιτεχνικό" τρόπο. Αλλά το ίδιο ακριβώς ερώτημα δεν έμπαινε το καλοκαίρι και για το πραξικόπημα;
-Κάποιος από τους άμεσα εμπλεκόμενους (πχ η ίδια η Τουρκία) για να κλειδώσει τη διαφαινόμενη εξέλιξη (προσέγγιση Τουρκίας-Ρωσίας), που σκότωσε τον άνθρωπό της, για να μην υπάρχουν ενοχλητικοί μάρτυρες.

Το τελευταίο ειδικά δε μοιάζει πολύ πιθανό. Ενώ ένα εξίσου τραβηγμένο σενάριο κάνει λόγο για συνολική προσέγγιση της Τουρκίας με τη Ρωσία και τα BRICs, που θα έφτανε μέχρι και την έξοδό της από το ΝΑΤΟ και θα άλλαζε θεαματικά τους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς στην περιοχή. Νομίζω όμως πως θα ξεσπούσε πόλεμος -κατά του Ερντογάν και γενικώς- πολύ πριν φτάσουμε εκεί (όπως πάει να γίνει τώρα δηλ).

Την ίδια στιγμή στη Γερμανία, έχουμε ουσιαστικά το πρώτο χτύπημα από τζιχαντιστές, στην καρδιά των Χριστουγέννων και του Βερολίνου, λίγες μόνο μέρες μετά από την υπόθεση της δολοφονίας μιας Γερμανίδας από Αφγανό, που ήρθε να δέσει με όλη τη γενικευμένη ισλαμοφοβία-υστερία, σε μια προεκλογική χρονιά για τους Γερμανούς.

Επίλογος, με τις θέσεις για το 20ό Συνέδριο, που επιβεβαιώθηκαν για τον... πολεμικό τους τόνο και τις συχνές αναφορές τους στο ενδεχόμενο μιας γενικευμένης σύρραξης, πριν καν κυκλοφορήσουν και τις διαβάσουμε καλά-καλά. Παραθέτω ένα εκτενές σχετικό απόσπασμα, για τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις:

Η ελληνική αστική τάξη και η ελληνική κυβέρνηση προωθούν ήδη ενεργά τα σχέδια του ΝΑΤΟ στην περιοχή (αρμάδα στο Αιγαίο, αξιοποίηση βάσεων, στήριξη επιχειρήσεων σε Βαλκάνια, Ουκρανία κλπ).

Η όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ ελληνικής και τουρκικής αστικής τάξης επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και μπορεί να αποτελέσει βασικό παράγοντα πυροδότησης της άμεσης πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας.
Η αστική τάξη της Τουρκίας -την οποία αυτή τη στιγμή, ως ένα βαθμό, προσπαθούν να αποδυναμώσουν άλλα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη- προσπαθεί να αναβαθμίσει τη θέση της μέσω του ελέγχου και της απόκτησης νέων εδαφών και θαλάσσιων περιοχών. Συνεχίζει τη στρατιωτική κατοχή και την παραβίαση δικαιωμάτων του ελληνικού κράτους (αμφισβήτηση συνόρων, εναέριες και θαλάσσιες παραβιάσεις, "γκριζάρισμα ζωνών" του Αιγαίου, με αποκορύφωμα τις πρόσφατες επαναλαμβανόμενες δηλώσεις Ερντογάν περί αμφισβήτησης της Συνθήκης της Λοζάνης κλπ). Επιδιώκει για τα σχέδιά της την αξιοποίηση των μειονοτήτων (θρησκευτικών, εθνοτήτων κλπ) στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Οι περιοχές του Αιγαίου και της Θράκης αποτελούν τα πιθανά πεδία πολεμικής σύγκρουσης ανάμεσα στις αστικές τάξεις των γειτονικών κρατών Ελλάδας και Τουρκίας, με ενδεχόμενη εμπλοκή και εμβόλιμων σχεδιασμών της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, που τα τελευταία χρόνια αναπτύσσουν στενή πολιτική-στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι προκλητικές δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού (έγερση του ανύπαρκτου ζητήματος Τσαμουριάς κ.ά.), αλλά και η έγερση αλυτρωτικών συνθημάτων εκ μέρους της ΠΓΔΜ. Η ενίσχυση του αλβανικού εθνικισμού σε βάρος της Ελλάδας και των άλλων κρατών της περιοχής τροφοδοτεί εθνικιστικούς κύκλους στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη. Συνολικά τη "σφραγίδα" της στις εξελίξεις στην περιοχή των Βαλκανίων βάζει η διεύρυνση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και κατ' επέκταση η πιο άμεση εμπλοκή τους στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή.
Πέρα από τα παραπάνω βαλκανικά κράτη, την περίοδο αυτή η Τουρκία αναπτύσσει κινήσεις προσέγγισης και συνεργασίας της και με τη Ρωσία. Πρόκειται για κινήσεις που αποτελούν νέο στοιχείο και χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση.
Το γεγονός ότι και τα δύο κράτη, Ελλάδα και Τουρκία,, είναι μέλη του ΝΑΤΟ, περιπλέκει την κατάσταση. Μία ενδεχόμενη κλιμάκωση της μεταξύ τους αντιπαράθεσης θα σήμαινε ένα ρήγμα στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ σε μια ευαίσθητη περιοχή για τα συμφέροντά του, που όμως την ίδια στιγμή μπορεί να αξιοποιηθεί από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για την ενίσχυση του ρόλου τους στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Βέβαια, ένα πολύ σοβαρό ρήγμα στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ θα είναι αποτέλεσμα κυρίως μιας κάθετης διάσπασης της όποιας συμφωνίας ή ισορροπίας στα βασικά ιμπεριαλιστικά κέντρα και όχι μόνο λόγω ελληνοτουρκικής έντασης ή αναμέτρησης.
Συνεχή παρακολούθηση απαιτεί επίσης η στάση της ελληνικής αστικής τάξης μπροστά σε ένα ενδεχόμενο πιο γενικευμένης αντιπαράθεσης Ρωσίας-ΗΠΑ ή ακόμα και Κίνας-ΗΠΑ στο μέλλον. Σήμερα η ελληνική αστική τάξη, μέσω και της πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, συμμετέχει ενεργά στους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς που στρέφονται ενάντια στη Ρωσία. Στηρίζει τις αποφάσεις που παίρνονται ενάντιά της, διευκολύνει την αυξημένη παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο με πρόσχημα τη διαχείριση των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών (αλλά με πραγματικό στόχο τον καλύτερο έλεγχο των διελεύσεων του ρωσικού στόλου), συμμετέχει σε κοινές αεροπορικές δραστηριότητες με τη Βουλγαρία με βασικό αντικείμενο την αποτροπή της "ρωσικής απειλής" στη Μαύρη Θάλασσα.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επιδιώκει να διαμορφώνει ιδιαίτερες σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και την Κίνα, στο πλαίσιο των επιδιώξεων αναβάθμισης της θέσης της ελληνικής αστικής τάξης μέσω του ιδιαίτερου ρόλου της Ελλάδας στη διασύνδεση της ασιατικής με την ευρωπαϊκή αγορά.
Το προηγούμενο διάστημα, η ελληνική κυβέρνηση διαφήμιζε το ρόλο της ως "γεφυροποιού" ανάμεσα σε Ρωσία και "Δύση", ρόλο που είχε την ανοχή ή ακόμα και τη στήριξη των ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, μια ενδεχόμενη όξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα σε Ρωσία-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ θα αποτελέσει παράγοντα όξυνσης των αντιφάσεων και διλημμάτων στην αστική τάξη της Ελλάδας, αφού η συμμετοχή της στο ευρωατλαντικό πλαίσιο την ωφελεί.
Ο άξονας συνεργασίας της Ελλάδας με το Ισραήλ δεν αποτελεί παράγοντα ειρήνης στην περιοχή, ανεξάρτητα από το εάν προχωρήσει η επαναπροσέγγιση Τουρκίας-Ισραήλ.