Τρίτη 7 Μαρτίου 2017

Πάρτι στις 7 του Μάρτη

Ο τίτλος είναι παρμένος από ένα δαπίτικο προεκλογικό σύνθημα στις κάλπες του 04', πριν τη νίκη του Καραμανλή. Αλλά το περιεχόμενο της ανάρτησης δεν έχει παρά μια χαλαρή, γενική σύνδεση με τον τίτλο, αφού παίρνει αφορμή από μια εκλογική ανάλυση, για να πάει σε διαφορετικά μονοπάτια.

Διαβάζοντας λοιπόν μια ανάλυση για τις διπλές εκλογές του 12', έπεσα πάνω στην εκτίμηση -που παρουσιαζόταν ως βεβαιότητα- πως ο παράγοντας της κομματικής ταύτισης των ψηφοφόρων -δηλ της πολιτικής ταύτισής τους με ένα κόμμα) έχει υποχωρήσει δραματικά. Αυτό μπορεί να συνδέεται με τη λεγόμενη "κρίση αντιπροσώπευσης", την παρακμή των κομμάτων ως θεσμού γενικά, την υποχώρηση του γενικού ενδιαφέροντος για την πολιτική, και μια σειρά άλλους παράγοντες, που θα είχαν ενδιαφέρον να αναλυθούν ξεχωριστά. Σε αυτό το κείμενο όμως συνδέονταν πρωτίστως με το σχετικά υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων, που είχε ως επακόλουθο -μεταξύ άλλων- την κομματική αποστράτευση.

Αυτό το τελευταίο μπορούμε να το δούμε και να το κρίνουμε σε διάφορα επίπεδα. Η ανάλυση σημειώνει ότι παλιότερα τα κόμματα κι ο τύπος -που ακολουθεί κι αυτός μια παράλληλη, φθίνουσα πορεία) αποτελούσαν παράθυρο στην κοινωνία για τους ψηφοφόρους και τους αναγνώστες τους, ένα μέσο θεώρησης της πραγματικότητας και αλληλεπίδρασης με το κοινωνικό σύνολο. Σταδιακά όμως έχασαν αυτό το ρόλο κι αντικαταστάθηκαν από άλλους παράγοντες μεσολάβησης αυτής της σχέσης.

Εδώ κολλάει μια κρίσιμη παρατήρηση. Ο πολιτικός-κομματικός τύπος -από τη δική μας σκοπιά τουλάχιστον- δεν έχει χάσει τη σημασία του και το χαρακτήρα του. Ένα πολιτικό όργανο δε δίνει στον αναγνώστη απλή ενημέρωση ή σκέτη πληροφόρηση, ούτε απλώς τη "γραμμή" εκλαϊκευμένη και την κομματική εκδοχή των πραγμάτων. Δίνει κυρίως τα εφόδια για την ερμηνεία τους και τους νόμους κίνησής τους, μια σφαιρική διεισδυτική ματιά, που λειτουργεί (και) σα μεγεθυντικός φακός και όχι σαν καθρέφτης. Αυτό τουλάχιστον πρέπει να επιδιώκει, παλεύοντας με τις αδυναμίες του, για να το καταφέρει στον καλύτερο δυνατό βαθμό.

Με άλλα λόγια, όταν ξέρεις ένα συστηματικό αναγνώστη μιας εφημερίδας, μπορείς να προβλέψεις την πολιτική του ένταξη και τη θέση του σε διάφορα επίμαχα ζητήματα. Όχι γιατί θα του έχει δώσει γραμμή η εφημερίδα που διαβάζει, αλλά γιατί μπορείς να προσεγγίσεις με μια σχετική ασφάλεια τον τρόπο σκέψης του, τα κριτήρια που αξιολογεί ως σημαντικά, τις προσλαμβάνουσές του, κοκ.

Τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, που αντικαθιστούν εν πολλοίς τον τύπο (και τα κόμματα) σε αυτό το κομμάτι κι αποτελούν ένα σύγχρονο παράθυρο (στην κοινωνία) της εποχής των Windows και του διαδικτύου, αποστασιοποιούνται θεωρητικά από τη στρατευμένη λειτουργία τους και τη μονόπλευρη οπτική της, γίνονται "πολυφωνικά" και "αντικειμενικά". Καθώς βομβαρδίζουν όμως με σκόρπιες πληροφορίες το κοινό τους, του στερούν την ενιαία θεώρηση και τα εργαλεία για να ταξινομήσει και να αξιολογήσει όλο αυτό το υλικό, με το οποίο έρχεται αντιμέτωπο σε καθημερινή βάση.

Αυτό δε σημαίνει βέβαια πως τα σύγχρονα ΜΜΕ στερούνται σκοπιμοτήτων και πολιτικού λόγου. Η προπαγάνδα τους όμως γίνεται πιο ευκολοχώνευτη, με τη γαρνιτούρα της αδέσμευτης, ανεξάρτητης γνώμης ή ακόμα καλύτερα με το λάιφ-στάιλ περιτύλιγμα, που εισβάλλει σε πολλά δελτία ειδήσεων. Εξάλλου, ένα κοινό σε πλήρη σύγχυση, πελαγωμένο σε έναν ωκεανό ανεπεξέργαστων πληροφοριών, που απέχουν πολύ από τη γνώση, είναι πιο ευάλωτο στα επίσημα ψεύδη της εξουσίας και έτοιμο να φάει οτιδήποτε του σερβίρουν.

Ένα άλλο προφανές επίπεδο ανάγνωσης της αρχικής εκτίμησης, λέει το εξής: ο αμόρφωτος λαός ήταν πρόβατο, που στοιχιζόταν πίσω από κόμματα και πολιτικούς σωτήρες. Σήμερα που είναι πιο ώριμος και μορφωμένος, αποστοιχίζεται μαζικά από τις κάλπικες ελπίδες του παρελθόντος και δεν πείθεται εξίσου εύκολα από τα παραμύθια των πολιτικών.

Μια παραλλαγή της παραπάνω ιδέας συνδέει τις μεγάλες αφηγήσεις του εικοστού αιώνα και τους διάφορους πολιτικούς -ισμούς (σοσιαλισμός, κομμουνισμός, κ.ά.) με τις θρησκείες και γενικά μια θρησκευτικού τύπου πίστη, που υποχωρεί όσο ανεβαίνει το γενικό μορφωτικό επίπεδο.
Είναι όμως έτσι;

Παρατηρούμε γενικά πως η υποχώρηση της έντονης πολιτικοποίησης των μεταπολιτευτικών χρόνων συνοδεύτηκε με τη στροφή στη θρησκεία, τη μεταφυσική και την ενίσχυση πολλών αντιπνευματικών τάσεων, που βρήκαν έκφραση ακόμα και στο γερασμένο Α. Παπανδρέου (τις καφετζούδες της Λιάνη κοκ) ως χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Το τηλεοπτικό-διαδικτυακό κοινό καταναλώνει άκριτα και μαζικά σκουπίδια, βάζει την κριτική ικανότητα στον κάδο με τα ανεπιθύμητα και μετατρέπεται εύκολα σε πρόβατο επί σφαγή. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως ακόμα και κάποια από τα μαζικά ξεσπάσματα του τελευταίου διαστήματος (πχ οι πλατείες) είχαν σχεδόν τηλεοπτικούς όρους και περιεχόμενο.

Τα σύγχρονα μέσα φαίνεται πολλές φορές να ενισχύουν απλώς τις δυνατότητες χειραγώγησης και προπαγάνδας για το σύστημα, αντί να λειτουργεί χειραφετητικά στο δοσμένο κυρίαρχο πλαίσιο.
Και στην εποχή του άκρατου ατομικισμού και της γενικής υποχώρησης της συλλογικότητας, τα άτομα που λειτουργούν ως μονάδες, κοπαδοποιούνται πολύ εύκολα, διατηρώντας παράλληλα μια σχετική πλην ψευδεπίγραφη αυτονομία.

Φτάνουμε λοιπόν στον πυρήνα της αρχικής εκτίμησης για την αντιστρόφως ανάλογη σχέση μεταξύ μόρφωσης και κομματικής ταύτισης-ένταξης.

Η κομματική ταύτιση του 19ου αιώνα ήταν συνυφασμένη με την καθυστέρηση, τους κομματάρχες-παράγοντες, τις πελατειακές σχέσεις και το συναφή δικομματισμό, που εκσυγχρονίζεται και αλλάζει το δέρμα του, αλλά διατηρεί στο ακέραιο τα παραπάνω ευγενή στοιχεία του, για να θυμάται τις ρίζες του.

Η ουσιαστική πολιτικοποίηση δεν έχει την παραμικρή σχέση με αυτό το είδος ταύτισης. Εμφανίζεται τον εικοστό αιώνα με την ανάδυση των μαζικών κομμάτων, τους ταξικούς κοινωνικούς αγώνες και βασικά το κομμουνιστικό κίνημα. Και προφανώς συνδέεται με την αύξηση του μορφωτικού επιπέδου του ελληνικού λαού, για να φτάσει στο απόγειό της στα χρόνια της μεταπολίτευσης -με τον πολιτικό απόηχο του Πολυτεχνείου.

Η υποχώρηση αυτής της πολιτικοποίησης, ως απόρροια της αντεπανάστασης που επικράτησε διεθνώς, σήμανε την προέλαση της αντιπνευματικότητας, αλλά και μια σχετική αντιστροφή της αυξητικής τάσης της ένταξης μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την έξαρση του λειτουργικού αναλφαβητισμού κτλ.

Η γενιά της επανάστασης του μέλλοντος δεν μπορεί παρά να είναι μορφωμένη και πολιτικοποιημένη, όσο κι αν αυτό δεν είναι ορατό σήμερα ως άμεση προοπτική στον ορίζοντα -που παραμένει πάντα κόκκινος.
Καμία σχέση δηλ με τους πανεπιστημιακούς Δαπίτες, που φώναζαν το σύνθημα στον τίτλο της ανάρτησης...

13 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω η ΚΕ πιάνει γενικά σωστά τα ζητήματα χωρίς να έχω πολλά να επισημάνω πέρα ίσως από μια ενστασούλα στο ζήτημα της θρησκείας όπου δε θα έβαζα κάποια φαινόμενα δίπλα στη θρησκεία. Θα έλεγα δηλαδή ότι δε διακρίνω ιδιαίτερη στροφή στη θρησκεία αλλά μάλλον υποχώρηση αυτής (τουλάχιστον όσον αφορά το τυπικό). Αντίθετα βλέπω όντως στροφή σε ζητήματα που δε θα τα έβαζα δίπλα στη θρησκεία ή αν το θες δίπλα σε κάποια οργανωμένη μορφή θρησκείας. Για παράδειγμα: Αν βγούμε στο δρόμο και ρωτήσουμε τον κόσμο για τα ονόματα των δώδεκα αποστόλων και τα ονόματα των δώδεκα ζωδίων, είμαι απολύτως σίγουρος ότι το ποσοστό των ανθρώπων που θα απαντήσει σωστά στην πρώτη ερώτηση θα είναι ασύγκριτα μικρότερο από το ποσοστό όσων θα απαντούσαν σωστά στην ερώτηση για τα δώδεκα ζώδια. Αυτό δεν υπήρχε περίπτωση να ίσχυε το '60 ή το ΄30.

Θα έπαιρνα όμως όρκο ότι το σύνθημα για το "πάρτυ στις 7 του Μάρτη" πρέπει να το φώναξαν πρώτα οι Πασόκοι νεολαίοι τον καιρό που βγήκε διάδοχος του Σημίτη ο Γιώργος ο Β Παπανδρέου ο Γ και τις πρώτες μέρες υπήρχε η προσπάθεια να φυτευτεί η αίσθηση της ανατροπής. Οι νεοδημοκράτες πρέπει να το φώναξαν το βράδυ των εκλογών, εν είδει πικαρίσματος προς τους πασόκους. Αργότερα οι παπανδρεϊκοί έκαναν αντιστροφή της πραγματικότητας και έλεγαν ότι το έλεγαν οι νεοδημοκράτες προκειμένου να το συνδυάσουν με το "πάρτυ της καραμανλικής περιόδου" που έφερε το μνημόνιο.

ρα

Ανώνυμος είπε...

Μπα δεν λέει τπτ... τι διαβαζεις.
το συζητούσα προσφατα με τον κοινό μας φίλο που ηρθε απο σουηδία.
Ούτε αυτός ούτε εγώ μπορώ να διαβάσω βρε φιλε τον ριζοσπάστη. Η μοναδική φορά που δεν ψήφισα παντως ΚΚΕ ήταν στις πρώτες εκλογές και μια φορά στις νομαρχιακές που δεν ήξερα ποιο ηταν το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ.

:-)

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω καλύτερα μπορούμε να μιλήσουμε για στροφή προς την μεταφυσική, και όχι τόσο προς τη θρησκεία, η οποία και εγώ πιστεύω ότι έχει πάρει την κατηφόρα, τουλάχιστον στο Δυτικό κόσμο.

Η λογική είναι ότι η φύση, και άρα η κοινωνία απεχθάνονται τα κενά.
Το κενό που άφησε στη συνείδηση και τη σκέψη η πολιτικοποίηση, η συλλογικότητα και η αντεπανάσταση γενικά, έρχεται να καλυφθεί από τη μεταφυσική, τον ατομισμό και γενικά την αδιαφορία.
Ο άνθρωπος θέλει από κάπου να πιαστεί, και πιάνετε από ότι του πασάρει η αστική ιδεολογία.

Η ζημιά που έγινε από την ανατροπή του σοσιαλισμού, μας πήγε πολλές δεκαετίες πίσω σε όλα, εκτός από την τεχνολογία, που απλά νομίζω συνέχισε με ένα σταθερό ρυθμό ανάπτυξης, αν και στο σοσιαλισμό θα μπορούσε να κάνει άλματα.
Πλέον είμαστε μια κοινωνία που το μόνο που θυμίζει ότι είμαστε στο 2017, είναι τα smartphone και οι υπολογιστές, τίποτα άλλο. Αυτό το γεγονός είναι απλά τραγικό, με όλη την έννοια της λέξης.

Ιβάν Τζόνι

Ανώνυμος είπε...

Ιβαν Τζόνι
Μιας και ειπες για τα smartphones

https://wikileaks.org/ciav7p1/
χαμογελο

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Ρα, καταλαβαίνω την ένστασή σου, αλλά αν ήμουν πρόεδρος σε δικαστήριο θα την απέρριπτα και θα επέμενα στην αρχική διατύπωση-εκτίμηση.

Μου το είπε κι άλλος πως το σύνθημα ήταν μάλλον των Πασόκων, αλλά εγώ το άκουσα από Δαπίτες κι ίσως για αυτό να τους το χρεώνω λανθασμένα.

Ανώνυμος είπε...

Μπορει η βαση να ζητησει μια παρουσιαση της εκδοσης του κσ για το θεμα της γνωσης;

Σ.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Μπορεί, πώς δεν μπορεί. Αλλά θα έπρεπε να το διαβάσω εγώ πρώτα, κι ομολογώ πως έχω άλλα πρώτα στο πρόγραμμα.

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω πως υπάρχει μια σκόπιμη ή μη-ανάλογα με το ποιος επικαλείται το επιχείρημα περί αυξημένης μόρφωσης-σύγχυση της έννοιας της μόρφωσης/καλλιέργειας με εκείνη της εξειδίκευσης. Πράγματι για διάφορους κοινωνικούς και ιστορικούς λόγους, η Ελλάδα απέκτησε τις τελευταίες δεκαετίες ένα σημαντικό ποσοστό εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, συνήθως ανώτερης κι ανώτατης εκπαίδευσης. Έξω από τον τομέα εξειδίκευσης τους όμως, πολλοί είναι από αδαείς έως ημιμαθείς. Οι δεύτεροι μάλιστα είναι συνήθως χειρότεροι, διότι θεωρούν ότι τα πτυχία τους σε έναν τομέα προσδίδουν μεγαλύτερο κύρος σε οποιαδήποτε ημιμαθή ανοησία ξεστομίσουν, και θίγονται βαθιά ακόμα και στην ευγενέστερη επισήμανση των σφαλμάτων τους. Οι Γερμανοί έχουν μια ταιριαστή λέξη για τέτοιες περιπτώσεις, τον "εξειδικευμένο ηλίθιο" (Fachidiot).

Amor Omnia vincit

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Σ. και ΚΕ, υπάρχει κάπου ηλεκτρονικό αυτό του κσ για το θέμα της γνώσης;
Αν όχι, πως να βρώ ένα hard-copy;

Ανώνυμος είπε...

@Σεχτάρ ο Τρομερός

Αν δεν κάνω λάθος, πρέπει να λέει για το βιβλίο του ΚΣ της ΚΝΕ, με τίτλο: "Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία!"
Στα βιβλιοπωλεία της ΣΕ θα το βρεις στανταρ, και είναι και αρκετά φθηνό.

Ιβάν Τζόνι

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Αμόρ, νομίζω πως και ο λειτουργικός αναλφαβητισμός περιγράφει αυτό το φαινόμενο -ή κάποιο παρεμφερές.
Επίσης νομίζω πως πρέπει να σχολιάζεις πιο τακτικά, αλλά αυτά δεν επιβάλλονται και δεν έρχονται παραγγελιά.

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

Συμφωνω με Ιβαν και ρα για το θεμα της μεταφυσικης. Υπαρχει μια ταση συγκρητισμου μεταξυ χριστιανισμου και βουδισμου, παρεα με ζωδια, και καθε ειδους μελλοντολογια.

Ο ανθρωπος λατρευε αρχικα θεους που συνδιαζαν το φοβο του απεναντι τοσο στο κοινωνικο οσο και στο φυσικο.

Πλεον την φυση την εχουμε υποταξει σε μεγαλο βαθμο, αλλα την κοινωνια οχι. Η ''τυχη'' ειναι ο μεγαλος θεος που προσπαθουν ολοι να προσεγγισουν με τις χαρτουδες και τα μεντιουμ. Ειναι ολες αυτες οι κοινωνικες δυναμεις που ο ανθρωπος ουτε γνωριζει ουτε ελεγχει.

Επισης η Αμορ χτυπησε κεντρο για το θεμα της μορφωσης.

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Θάθελα να προσθέσω στην amor, πως οι "κοινωνικοί και ιστορικοί λόγοι" είναι αρκετά ευδιάκριτοι, και όχι μόνο στην Ελλάδα, όπως υποδηλώνει και η διεθνικότητα του όρου "ειδικευμένος βλάκας". Η κυριαρχία του κέρδους αποτυπώνεται και στην παιδεία, αλλά και στη γενικώτερη κοινωνική "διάνοια". Ο καθένας "δε χάνει τον καιρό του" με μόρφωση/ερευνα, που δεν αφήνει παραδάκι, γιατί "ο χρόνος είναι χρήμα". Μαθαίνουμε πια ό,τι ενδιαφέρει αυτούς, που έχουν το χρήμα. Ολόκληρη η κοινωνία βρίσκεται σε μια παράκρουση στο κυνήγι του χρήματος, χωρίς να ξέρει γιατί - "γιατί αυτό κάνουν όλοι".
Τα πανεπιστήμια κλείνουν τα τμήματα ανθρωπιστικών σπουδών και ανοίγουν νέα "θετικής" κατεύθυνσης. Μη φανταστείτε άνθηση, έστω των θετικών επιστημών - δεν πρόκειται ακριβώς περί αυτού. Παπαγάλους μορφώνουν, για να εκτελούν ρετσέτες. Αφού η επιστήμη έγινε δύναμη παραγωγής, ξανασκλαβώθηκε στο σύγχρονο ιερατείο, στα άδυτα του copyright. To μονοπώλιο δεν ενδιαφέρεται και θεωρεί περιττό έξοδο την ολόπλευρη μόρφωση του λευκού κολλάρου του. Το μόνο, που "αξίζει" είναι να διαβάζει και να εκτελεί το κλειδωμένο source code, της μαμάς εταιρείας, που παράγει το know-how μέσα σε σιδερόφραχτα εργαστήρια και με αυστηρά μέτρα απορρήτου, από τους λίγους και ακριβοπληρωμένους μύστες.
Αυτή είναι η δύναμη, που φρενάρει σήμερα τις δυνάμεις παραγωγής και γεμίζει την κοινωνία με Fachidioten και ανθρώπινα σκουπίδια. "Μυαλά" μιας χρήσεως.
Αυτός είναι και ο λόγος, που ακούω "ειδίκευση μέσα στο πτυχίο" η "πτυχία με αξία" και παίρνω ανάποδες...