Η χούντα δεν τελείωσε το 73’

-Στις τράπεζες;

-Έλα μου;

-Λέω. Στις τράπεζες;

-...;!

-Λεφτά. Στη νεολαία;

-...;!

-Σφαίρες.

-Ααα.. Ήρθε η ώρα;

-Για τις δικές μας μέρες!

Διάλογος με σφους μετά από την πορεία της πέμπτης, ως παρενέργεια της ειρηνικής συνύπαρξης με τους άλλους και τα συνθήματά τους. Που μπορεί να ασκήσουν ποικιλόμορφη επίδραση στο θυμικό σφων και φίλων συναγωνιστών. Πολλοί σφοι είχαν κολλήσει πχ το μαϊούνη το «Ζει! Ζει!» για τον τεμπονέρα. Ένας φίλος φώναζε με κεκτημένη ταχύτητα «Μίσος! Μίσος (ταξικό)» σε κάθε γωνία, κερδίζοντας τη συμπόνοια και την αγάπη των περαστικών (αλλά όχι το ταξικό τους μίσος). Ενώ μια σφισσα αφιονίζεται μέχρι και σήμερα, όταν θυμάται τους πλαταιείς, και φωνάζει «ουστ!» προς κάθε κατεύθυνση, χτυπώντας ρυθμικά παλαμάκια. Όλα από τη ζωή βγαλμένα, με μια μικρή δόση υπερβολής, για να δέσει η σάλτσα.

Στις πλατείες καθιερώθηκε κι ένα άλλο σύνθημα που λέει πως η χούντα δεν τελείωσε το 73’. Κι έχει δίκιο από ιστορική άποψη, γιατί τυπικά τελείωσε τον ιούλη του 74’ –αν και είχε ήδη φάει τα ψωμιά της μετά τα γεγονότα του νοέμβρη. Κι αυτή ήταν η βασική συνεισφορά της εξέγερσης του πολυτεχνείου, που θα ήταν σπουδαία ούτως ή άλλως, ακόμα κι αν δεν είχε φέρει κάποιο άμεσο, απτό αποτέλεσμα.

Αυτές οι μέρες λοιπόν προσφέρονται για διάφορες συγκρίσεις κι απολογισμούς. Οι νοσταλγοί της επταετίας πατάνε στον εκφυλισμό της γενιάς του πολυτεχνείου και τις συνέπειες της κρίσης, για να καταλήξουν στο πόσο ωραία ήμασταν στο γύψο. Οι «φίλοι της δημοκρατίας» κρύβουν το βόλεμά τους πίσω από παχιά λόγια για πολιτικά ιδανικά κι αγώνες που δεν πιστεύουν. Στα φοιτητικά αμφιθέατρα, θα βρεθεί πάντα κάποιος να εστιάσει στο κύριο, δηλ την πανσπουδαστική νο 8, που δεν έλεγε όμως ακριβώς αυτό που νομίζει –και στην τελική ας ζητούσε το λόγο από εαακ κι αρεν για το τζιαντζή και το λαφαζάνη που ήταν τότε στο κόμμα και είχαν την ευθύνη. Ενώ κάποιοι άλλοι συγκρίνουν το άγριο ξύλο των ματ στους φοιτητές, το βράδυ της πέμπτης, με την καταστολή της χούντας, που κατέφυγε στα τανκς για την επιβολή της τάξης, καταλήγοντας στο ίδιο συμπέρασμα με το σύνθημα: πως και σήμερα χούντα έχουμε και μάλιστα χειρότερη σε κάποιους τομείς. Τότε πχ ο πρύτανης του μετσόβιου αρνήθηκε να συναινέσει στην είσοδο της αστυνομίας στον πανεπιστημιακό χώρο και παραιτήθηκε, ενώ ο φορτσάκης τις προάλλες κάλεσε μόνος του από υπερβάλλοντα ζήλο τα ματ να αποκλείσουν τις σχολές.

Σε αυτό το τελευταίο βέβαια, την έχουν πατήσει πολλοί, σαν τον τσοπάνη που φώναζε «λύκος-λύκος», για να κάνει πλάκα στους συγχωριανούς του κι όταν χρειάστηκε όντως βοήθεια, δεν τον πίστευε κανείς για να τρέξει δίπλα του. Γιατί, εδώ και μια δεκαετία σχεδόν, κάνουν λόγο για την χούντα του καραμανλή (με τα καλτ απαγορευτικά σηματάκια του σεκ), που τη διαδέχτηκε η χούντα εε και δντ, μαζί με λίγη γερμανική κατοχή, κτλ.

Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η φράση αυτή καθαυτή, που έχει γίνει ψωμοτύρι, αλλά ίσως να έχει μια προπαγανδιστική αξία για ζύμωση στον κόσμο, ούτε ακριβώς το πολιτικό της συμπέρασμα –στο οποίο θα μπορούσα και να συμφωνήσω υπό προϋποθέσεις και με συγκεκριμένο σκεπτικό. Το πρόβλημα είναι η κυρίαρχη ερμηνεία της κι οι πολιτικές της προεκτάσεις: ότι δεν έχουμε «κανονική δημοκρατία» αλλά μια παρέκκλιση από το (αστικό) δημοκρατικό ιδεώδες και μια μορφή εκτροπής. Εκτίμηση που περιορίζει το στόχο στη διόρθωση αυτής της εκτροπής και την αποκατάσταση της δημοκρατίας (γενικά και αόριστα), την επιστροφή δηλ σε μια υποτιθέμενη «κανονικότητα» –που βρίσκει το οικονομικό της αντίστοιχο στις αυταπάτες για επιστροφή στα προκρισιακά δεδομένα και σε ένα πιο «ήπιο και δίκαιο μοντέλο κεϊνσιανής διαχείρισης».

Αποτυγχάνει όμως έτσι να δείξει πως η αστική δημοκρατία δεν χωρίζεται με σινικά τείχη από το φασιστικό ολοκληρωτισμό αλλά συγκλίνει συνεχώς με αυτόν και στρώνει πολλές φορές το έδαφος για την επιβολή του –με πιο κοντινό σε εμάς παράδειγμα την κοινοβουλευτική ανάδειξη του μεταξά που έφερε την 4^η αυγούστου και πλέον χαρακτηριστικό την εκλογική επικράτηση του ναζισμού στη γερμανία. Στον αντίποδα βέβαια κι οι δικτατορικές «εκτροπές» αναζητούν συχνά μανδύες δημοκρατικής νομιμοποίησης, όπως η περιβόητη απόπειρα φιλελευθεροποίησης της χούντας –που βρήκε κριτικούς υποστηρικτές στον χώρο της «αριστεράς του εφικτού» αλλά αποτράπηκε από τον αγώνα των φοιτητών και τη λαϊκή εξέγερση του πολυτεχνείου. Το ρευστό εργασιακό μοντέλο του μισοάνεργου-μισοεργαζόμενου, ο οποίος είναι κάτι ανάμεσα σε αυτά τα δύο, χωρίς ευκρινή μεταξύ τους όρια, δείχνει το δρόμο στο πολιτικό εποικοδόμημα για μια ημιχουντική μισοδημοκρατία, χωρίς ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στις δύο έννοιες.

Το βασικό είναι να καταδειχτεί πως τόσο η δημοκρατική όσο και η δικτατορική μορφή διακυβέρνησης είναι συμπληρωματικές και όχι αντιθετικές όψεις της αστικής εξουσίας, που δεν είναι παρά η δικτατορία της αστικής τάξης. Συνεπώς η δική μας απάντηση περνάει μέσα από την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών –κι όχι της αστικής δημοκρατίας γενικά- συνδεμένη με τη μόνη ουσιαστική εναλλακτική, που δεν είναι άλλη από την εργατική εξουσία, δηλ τη δικτατορία του προλεταριάτου. Εάν τα συνθήματα του πολυτεχνείου παραμένουν επίκαιρα, είναι γιατί δεν έχουν βρει ακόμα δικαίωση. Και αν η δική μας εποχή αρχίζει να θυμίζει επικίνδυνα την επταετία, είναι επειδή η εξέγερση του πολυτεχνείου έμεινε στα μισά της διαδρομής, αποσπώντας επιμέρους και επισφαλείς κατακτήσεις, χωρίς να μπορέσει να δώσει διέξοδο στο μεταπολιτευτικό ριζοσπαστισμό και να συνδεθεί με την προοπτική αυτής ακριβώς της εναλλακτικής.

Όπως σημειώνει το φετινό υλικό της κνε για το πολυτεχνείο:

Η μορφή άσκησης της εξουσίας το 1974 άλλαξε, η εξουσία όμως παρέμεινε στα χέρια των εφοπλιστών, των βιομηχάνων, των τραπεζιτών, των μεγαλοεπιχειρηματιών. Όσες κυβερνήσεις αναδείχτηκαν από τότε μέχρι και σήμερα αυτούς υπηρετούν.

Κάποιοι ίσως πουν πως αυτή είναι μια αριστερίστικη θέση, που υποτιμά το δημοκρατικό μέτωπο και τις δυνατότητες ευρύτερης συσπείρωσης που προσφέρει, κτλ. Εγώ από την πλευρά μου θα πω πως ακόμα κι ο ανδρέας παπανδρέου είχε ισχυριστεί –περίπου- κάτι αντίστοιχο, μιλώντας για απλή εναλλαγή νατοϊκής φρουράς. Κι εδώ υπάρχουν δύο διαφορετικές αναγνώσεις. Η μία λέει πως το πασοκ της μεταπολίτευσης χρησιμοποιούσε συχνά ακόμα κι αριστερίστικα συνθήματα, προκειμένου να φανεί πιο ριζοσπαστικό και να λεηλατήσει εκλογικά τη βάση μας και τον εαμικό κόσμο. Και η άλλη που λέει πως είναι προτιμότερο να έχεις τέτοια δυναμική και καθαρή στόχευση, που να αναγκάζεις το εκάστοτε πασόκ, της κάθε εποχής, να προσαρμόζει αντίστοιχα τις αναλύσεις και τη συνθηματολογία του, παρά να σέρνεσαι εσύ πίσω από τις πολιτικές του εκπτώσεις και την τακτική του άμεσου κι «εφικτού».

Αλλά αυτό σηκώνει κι άλλη συζήτηση, σε επόμενη ανάρτηση.