Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014

Μαίρη Βεάκη - Ακολουθώντας τον πατέρα μου

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το βιβλίο της ολυμπίας βασιλικής γ. παπαδούκα, το θέατρο της αθήνας – κατοχή – αντίσταση – διωγμοί κι είναι η προσωπική μαρτυρία της μαρίας βεάκη για όσα έζησε με την οικογένειά της μετά τα δεκεμβριανά του 44’. Το απόσπασμα αυτό περιέχεται και στη σημερινή ένθετη έκδοση της κυριακάτικης αυγής «17 γυναίκες θυμούνται το δεκέμβρη -στιγμές από τη μάχη της αθήνας», που συμπεριλαμβάνει αρκετές ακόμα ενδιαφέρουσες μαρτυρίες και αξίζει ίσως τον κόπο να το προμηθευτείτε, χωρίς να δώσετε άλλη σημασία στο κυρίως σώμα της εφημερίδας. Ο τίτλος έχει δοθεί από τις επιμελήτριες του αφιερώματος.

-.-.-

Φεύγουμε από την Κυψέλη που μέναμε (Κυψέλης 19). Ο πατέρας μου Αιμίλιος, η μάνα μου Σμαράγδα, ο αδερφός μου ο Γιαννάκης κι εγώ, με την επτάχρονη κορούλα μου Μαριάννα. Οι όλμοι του Σκόμπυ πέφτανε βροχή στην Κυψέλη. Σπίτια γκρεμίζονταν, άνθρωποι σκοτώνονταν. Ο κόσμος έφευγε, φύγαμε και εμείς. Το δρομολόγιό μας δεν ήτανε προγραμματισμένο ή καθορισμένο. Από την Κυψέλη πάμε στη Φιλαδέλφεια.

Ανεβήκαμε στην Πάρνηθα. Χιόνι και παγωνιά. Εδώ στην Πάρνηθα ήτανε η 2η μεραρχία ανταρτών (με αρχηγό τον Καπετάν Ορέστη Μούντριχα) που είχανε φτάσει ως την Κηφισιά για την Αθήνα, μα εκεί παραδόθηκαν –κατόπιν εντολής- στους Άγγλους που τους αφόπλισαν.
Εδώ στην Πάρνηθα με το χιόνι ως το γόνατο, γυρίσαμε όλες τις κορυφές της και δίναμε παραστάσεις –στο ύπαιθρο βέβαια- σε όλα τα Δερβενοχώρια. Γενάρης μήνας. Συσσίτιο –κονσέρβες που μας έδιναν οι αντάρτες.
Σχηματίσαμε θίασο με τους : Αιμίλιο Βεάκη, με τη γυναίκα του Σμαράγδα, την κόρη του Μαρία Βεάκη, τον Πρόεδρο του Σωματείου μας Σπύρο Πατρίκιο με τη γυναίκα του Λέλα, τη Στάσα Ιατρίδη, τον Άγγελο Γριμάνη.

Οι αντάρτες έπρεπε να φύγουν από την Πάρνηθα. Φεύγανε άλλοι για την Ντόβραινα, άλλοι γι’ αλλού. Έτσι σκορπίσαμε κι εμείς.
Ο Βεάκης ξεπαγιασμένος κι αποκαμωμένος, έχει ξαπλώσει σε μια στιβάδα χιόνι και δεν μπορεί να κουνήσει. Πήγα κοντά του.
«Αφήστε με να πεθάνω».
«Τι εγωισμός είναι αυτός, Βεάκη;» του λέω. «Εσύ να πεθάνεις να γλυτώσεις κι εμείς να βασανιζόμαστε;»
Γύρισε με κοίταξε και μου λέει:
«Δε μ’ αγαπάς, μωρέ;»
«Μα επειδή σ’ αγαπάω το λέω. Άιντε! Κάνε μου την χάρη και πάμε μαζί».

(Του κόψαμε το μπροστινό μέρος των παπουτσιών γατί είχανε πρηστεί τα πόδια του).
Με πήρε από το χέρι και πορευτήκαμε. Δεν τον πήρα, με πήρε. Είχε περάσει χρόνος που του είχαν αφαιρέσει το νεφρό. Αυτό δεν το ήξερε ο Βεάκης.

Και εγώ, για να μην ταλαιπωρώ άλλο την κορούλα μου στα χιόνια, την έδωσα σε έναν αντάρτη και την πήρε με το άλογό του να την προσέχει και να μου τη δώσει στο επόμενο χωριό. Προστατευτήκαμε σε διάφορα σπίτια ο καθένας. Το ζεύγος Πατρικίου το ζεύγος Βεάκη αλλού. Η Στάσα Ιατρίδου είχε φοβερό κρυολόγημα και το πόδι της ως το γόνατο, ήτανε παγωμένο. Κουτσοπορευότανε με το ένα.

Ήρθαμε στα Σκούρτα. Πεζοπορία βέβαια. Εδώ, αντάμωσα σε ένα σπίτι και την κορούλα μου να κοιμάται πλάι σε ένα τζάκι. Πήρα την κορούλα μου και φύγαμε για τη Θήβα. Στη Θήβα ανταμώσαμε όλοι. Εδώ ζήσαμε και την καθαίρεση των αξιωματικών του ΕΛΑΣ από την κυβέρνηση και τους Άγγλους. Εδώ στη Θήβα, έφτασαν μέσα σε μια καρότσα σκεπασμένοι με μια κουβέρτα, ο Βεάκης με τη Μάνα μου, μούσκεμα από τη βροχή, αγωνιούσαν να με δουν γιατί είχε διαδοθεί πως: «Την κόρη του Βεάκη την κατάπιε ο βάλτος». Η αλήθεια ήτανε πως ο βάλτος είχε καταπιεί άλλους συναγωνιστές.

Καταλαβαίνεις πώς έκανε όταν μας είδε με το παιδί μου… Όλος ο θίασος συναντηθήκαμε στη Λάρισα, που έφτασε ο καθένας από διαφορετικός δρόμους.
Στη Λάρισα οι παραστάσεις μας δίνονταν σε κανονική σάλα Θεάτρου. Παίζαμε τον «Οιδίποδα». Ο Βεάκης με παπιγιόν, εμείς με τα ρούχα μας στραπατσαρισμένα. Η Μάνα μου κι εγώ, κάναμε το χορό, η Στάσα Ιατρίδη την Ιοκάστη, ο Γριμάνης τον Κρέοντα και ένα χαριτωμένο δεκαοχτάχρονο αγόρι τον εξάγγελο.
Παραστάσεις δώσαμε και στο Μεσολόγγι και στη Ναύπακτο.

Μετά με καΐκι πήγαμε στον Αη Γιάννη. Ο πατέρας μου, ο Αιμίλιος Βεάκης, γεμάτος ψείρα και κακό.
Από τον Αη Γιάννη πήγαμε στο Αγρίνιο. Εδώ, ακούσαμε από τα μεγάφωνα ότι σκότωσαν την Παπαδάκη και πως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας της, είναι ο Αιμίλιος Βεάκης. Αυτό το ακούμε εδώ, στην Πλατεία Αγρινίου.
Ο Βεάκης ξέσπασε σε κλάματα, γιατί αγαπούσε ξεχωριστά την Παπαδάκη και την ξεχώριζε για το ταλέντο της.

Μας βρίσκει η «Συμφωνία της Βάρκιζας». Με τη συνοδεία υπεύθυνου αξιωματικού του ΕΛΑΣ, μας φέρνουν στην Αθήνα στα σπίτια μας. Μα αντί στα σπίτια μας, μας αδειάζουν στον περίβολο, έξω από τις φυλακές Αβέρωφ που ήτανε και άλλοι πολλοί. Ξεκινήσαμε για το σπίτι μας στην Κυψέλη. Όταν φτάσαμε, το βρήκαμε επιταγμένο από μια καλή οικογένεια και συγκατοικήσαμε. Μαθαίνουμε ότι είχανε πιάσει τον παππού μου –πατέρα της μητέρας μου- και το βασανίζανε για να τους πει –λέει- πού είμαστε…

Ο ένας από τους δυο γιους του Βεάκη, ο Γιαννάκης, είχε πάρει τα όρη τα βουνά με το μεταδεκεμβριανό φευγιό. Ο άλλος, ο Μίμης –ο μικρότερος- είχε επιστρατευτεί στην Εθνοφυλακή. Και βέβαια ο Αιμίλιος Βεάκης έκτοτε, εκτός Εθνικού Θεάτρου.
Τον πήρε η Κατερίνα στο θίασό της. Ζήτησε να πάρει τη σύνταξή του. Η σύνταξη –όχι τιμητική- του Βεάκη μαζί με τη σύνταξη της γυναίκας του, ήτανε τότε τριακόσιες δραχμές.

8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

απολιθωμα. Λυσε μου μια απορια γιατι θα τρελαθω τελειως. Ηρθε η 2η μεραρχια του ΕΛΑΣ και μολις μπηκε στην αθηνα παραδοθηκε μετα απο εντολη. Το καταλαβα καλα η εχω ζαλαδα ρε γαμωτο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

agapitos είπε...

Στις αρχές Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκατέλειπαν την Αθήνα. Στην Πάρνηθα, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πρωτεύουσα, είχε συγκεντρωθή πάνοπλη η 2η Μεραρχία του ΕΛΑΣ υπό τον καπετάν-Ορέστη (Ανδρέα Μούντριχα). Ήταν έτοιμη να εισβάλη. Μέσα στην Αθήνα η Πολιτοφυλακή υπό τον Μπαρτζιώτα (Φάνη), ο εφεδρικός ένοπλος ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ, η ΟΠΛΑ και τεράστιες λαϊκές μάζες του ΕΑΜ μπορούσαν να κατακλύσουν και να καταλύσουν τα πάντα. Στην Χασιά ήταν το στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Στις 4 Οκτωβρίου 1944 έφτασαν εκεί ο Εαμίτης υπουργός Γιάννης Ζέβγος, μέλος του Π.Γ. του ΚΚΕ, και ο Θ. Τσάτσος συνοδευόμενοι από τον οργανωτικό εγκέφαλο του ΚΚΕ Γιάννη Ιωαννίδη. Έδωσαν διαταγή να παγώση επί τόπου στην Πάρνηθα όλη η δύναμη του ΕΛΑΣ. Ο καπετάν-Ορέστης είχε στα χέρια του έγγραφη εντολή του Γ. Σιάντου από τις 31 Αυγούστου 1944 να καταλάβη αμέσως την Αθήνα αιφνιδιαστικά μόλις αποχωρούσαν οι Γερμανοί. Την διαταγή αυτή ακύρωσε —προφορικά όμως— ο Γιάννης Ζέβγος παρουσία του Γιάννη Ιωαννίδη προσθέτοντας στον καπετάν-Ορέστη[:

«Πρόσεξε, όμως. Αυτά για την ώρα. Αν όμως χρειαστείς, εγώ θα σε ξαναφωνάξω ή θα σου μηνύσω»
όταν πολύ αργά διατάχθηκε η 2η Μεραρχία του ΕΛΑΣ υπό τον καπετάν Ορέστη να κινηθή από την Πάρνηθα προς την Αθήνα, το πρώτο σύνταγμά της αφωπλίσθηκε νύχτα αμαχητί από τους Άγγλους στα βόρεια προάστεια της Αθήνας υπό μυστηριώδεις συνθήκες. Ο στρατιωτικός αρχηγός του ΕΛΑΣ Στ. Σαράφης και ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης βρέθηκαν εκτός μάχης στην πραγματικότητα.

Ανώνυμος είπε...

11.02. Καπου τα μπερδευεις τα πραγματα.Ποσπαθεις να ριξεις προσω πικα της ευθυνες στον Ζεβγο και να απαλλαξεις απο τις ευθυνες τους Σιαντο Παρτσαλιδη Νεφελουδη που αλλαξανε τις αποφασεις τις 6ης ολο μελειας του 1934 το 1937 και κανανε κουρελοχαρτο τα γραμματα του Ζαχαριαδη απο την φυλακη. Ο Σιαντος στην ομιλια του στην 44η συνδιασκεψη σεπτεμβρης του 1944 και στην εισηγηση του σαν Γ.Γ στο 7ο συνεδριο οκτωβρη του 1945 λεει τα αναποδα απο αυτα που λες και σε διαψευδει μονος του. 2ος τομος ιστοριας σελ. 618 619. αυτα για αρχη ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Τι το ψάχνετε, έγινε προδοσία...
..."για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας".
Αν πράγματι ήταν γραμμή (που τέτοια ήταν) για συμβιβασμό, καταλάμβανες την Αθήνα, που την είχες στο πιάτο, και μετά, μεγαλοπρεπώς και ...μεγαλόκαρδα(!), την παρέδινες στον ταξικό εχθρό παίρνοντας κάποια ανταλλάγματα, και κυρίως την ηθική αναγνώριση.
Το τι θα την έκανες, και κύρια, τι μέλλον είχε αυτή η πολιτική, που παρέδινε την εξουσία στους χρεοκοπημένους αστούς, είναι το ζήτημα, αλλά, λέμε τώρα...
Ομως κάποιοι παμπόνηροι καταλάβαιναν πως η παράδοση της εξουσίας από έναν ΕΛΑΣ νικητή και τροπαιούχο δεν έφτανε... Επρεπε να φανεί πως ο ΕΛΑΣ υποτάχτηκε, πως "δεν μπόρεσε"...
Μόνο σε τέτοια βάση μπορούσε να στηθεί και εδώ ο κατοπινός ευρωκομμουνισμός. Αλλά ήρθε ο ΔΣΕ και τάκανε τα στησίματα μπάχαλο...

Ανώνυμος είπε...

ΣΕΧΤΑΡ 12.10 Συνυπογραφω 100% οτι ακριβως γραφεις.Ειχανε ετοιμο τον Ευρωκομμουνιστικο δρομο για αυτο και χρειαζοντουσαν μια Ηττα του ΕΛΑΣ για να δικαιολογησουνε το εγκλημα. Αλλιως δεν θα μπορουσανε να σταθουνε.Το μονο που δεν υπολογιζανε ητανε οτι θα γυρισει απο το Νταχαου. Εκει χασανε το παιχνιδι και παρα το οτι επικρατησανε το 1956 ειχανε μεινει γερα αντανακλαστικα που χρειαστηκα νε το 1968 και το 1991. Τιμη και δοξα λοιπον στον Ζαχαριαδη και στον ΔΣΕ που βρισκομαστε εδω ορθιοι ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Αναυδος είπε...

Ο αντρεας μουντριχας – ορεστης (πρωην χωροφυλακας) ηταν από τις θλιβερα προσωπα της αντιστασης. Καπετανιος της ΙΙ μεραρχιας κατηγορηθηκε σαν πρακτορας για την ολιγωρια του να φτασει με ολη τη δυναμη της μεραρχιας του στην αθηνα . Μετα την απελευθερωση διεπρεψε σαν εργοδοτικος συνδικαλιστης και επαγγελματιας αντικομμουνιστης. Στην κατοχη ηταν εμπιστος του σιαντου

Η μοναδα που αιχμαλωτιστηκε στη Φιλοθεη από του Αγγλους χωρις μαχη ήταν το 2ο Σύνταγμα της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με καπετανιο Δημ. Δημητρίου (Νικηφόρο) ο οποιος απουσιαζε εκεινη την κρισιμη στιγμη, Αγνωστο παραμενει αν η παραδοση ηταν αποτελεσμα προδοσιας η εγκληματικης αμελειας

Η περιγραφη του Β. Μπαρτζιωτα
http://sfyrodrepano.blogspot.gr/2013/12/blog-post_3.html

υγ. η ευθυνη όπως όλα δειχνουν για την αποτυχια του δεκεμβρη σε ατομικο επιπεοδ ανηκει εξ ολοκληρου στο Γ. σιαντο. Στην εκθεση του ο Θ. Μακριδης είναι σχεδον βεβαιος ότι μονο ενας πρακτορας των αγγλων θα ενεργουσε ετσι. Ωστοσο εσχατως ο Μ. Χαραλαμπιδης συριζεος ιστορικος προσπαθει να ξεπλυνει το σιαντο από εκεινη τη ντροπη (και φυσικα να τα ριξει στυον Σταλιν την ΕΣΣΔ κλπ)

υγ2 αυτά που γραφει ο αγαπητος είναι παραμυθια. Με βαση τη συμφωνια της Καζερτας ο ΕΛΑΣ δεν μπορουσε να μεταφερει δυναμεις στην Αθηνα ήταν καθορισμενα τα γεωψγραφικα ορια δρασης του

Ανώνυμος είπε...

ΔΣΕ
ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΤΟΥ 44 ΚΡΙΣΙΜΗ ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ.
εκδ. Σ.Ε

Ανώνυμος είπε...

Ακομα ενα παραδειγμα.Η ηγεσια του κομματος δεν ηθελε να πιστεψει την υποδειξη της ΚΕ του ΕΛΑΣ οτι με τις δυναμεις που διαθετανε οι συμμαχοι και ιδιως οι Αγγλοι την εποχη εκεινη δεν μπορουσανε να ανοιξουνε μετωπο στα βαλκανια παρα την επιθυμια τους και οτι το πιθανοτερο ειναι να το κανουνε στην Ιταλια που εκει χρειαζοντουσαν λιγοτερες δυναμεις. Ακομα μια αντιληψη του Σιαντου το πως εβλεπε την εκβαση του πολεμου.Λιγες μερες μετα την πτωση του Μουσολινι πηγα να παραλαβω τον Σιαντο για να τον βγαλω εξω απο την αθηνα. Τοτε μου ειπε.Βλεπεις πως επεσε ο Μουσολινι πως επεσε ο φασισμος στην Ιταλια καταλαβαινεις τι σημασια εχει αυτο για την εκβαση του πολεμου. Και αν καθεσαι και ακους τους Στρατιωτικους που μας λενε οτι ο πολεμος δεν θα τελειωσει ουτε το 1944 μας παρασερνετε σε στραβα συμπερασματα για την κομματικη δουλεια. Στα τελη του Δεκεμβρη το 1941 με εφερε το κομμα σε επαφη με ορισμενους ανωτερους αξιωματικους του ΣΤΡΑΤΟΥ που ειχαμε επαφη και φτιαξαμε την Κεντρικη Στρατιωτικη Επιτροπη του κομματος με την εντολη να ξεκαθαρι σουμε την κομματικη θεση ολων των αξιωματικων που ισχυριζοντουσαν οτι ειναι μελη του κομματος. Η επιλογη εγινε προσεκτικα και σε ενα μηνα ξεκαθαρισε η υποθεση. Αργοτερα δεχτηκαμε κριτικη για Σεχταρισμο και οτι θα επρεπε να δεχομαστε οποιον ηθελε να πολεμησει τους Γερμανους 3η Συνδια σκεψη 1950 Π.Δανιηλιδη σελ.192 201 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ