Περί κανονικότητας

Υπάρχει ένα καλό κι ένα κακό νέο.

Η κανονικότητα της μεταπολεμικής περιόδου ή των χρόνων της μεταπολίτευσης για την περίπτωση της Ελλάδας, που απέρρεε από τον παγκόσμιο συσχετισμό και την ύπαρξη της Σοβιετικής Ένωσης ως αντίπαλου δέους, ή έστω από τον απόηχο της ήττας της και την πρόσκαιρη ευφορία στο δυτικό κόσμο, στα happy 90's, και συμπυκνωνόταν σε μερικά βασικά χαρακτηριστικά που όλοι γνωρίζουμε (κοινωνικό κράτος, σχετικά υψηλοί μισθοί, κτλ) έχει χαθεί οριστικά. Η κρίση δεν είναι μια στιγμή που περνάει και χάνεται, κάτι παροδικό που θα περάσει, αλλά φάση που επικυρώνει και εδραιώνει αυτήν την "ανισορροπία", καθιερώνει καινούρια δεδομένα και καταστρέφει "δημιουργικά" (για τους κρατούντες) τη βάση του προηγούμενου "κοινωνικού συμβολαίου".

Αν αυτό ισχύει για την οικονομία, μπορούμε να το επεκτείνουμε ως συμπέρασμα και για πτυχές του πολιτικού εποικοδομήματος και της καθημερινής μας πραγματικότητας. Το σημειώνω με αφορμή το χτεσινό χτύπημα στο Βέλγιο, που έρχεται να προστεθεί στις πρόσφατες, αντίστοιχες επιθέσεις στην Ευρώπη, και γίνεται κομμάτι της νέας καθημερινότητάς μας μαζί με τον πόλεμο, τα κλειστά σύνορα, το μαζικό προσφυγικό κύμα. Είναι το τίμημα της νέας τάξης πραγμάτων για τους λαούς, για τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις τους, ακόμα και για την ασφάλειά τους, που ανάγεται -υποτίθεται- σε αυταξία, για να προαχθεί σε βάρος των ατομικών ελευθεριών. Αλλά κινδυνεύει θανάσιμα, όσο εξακολουθεί να συνδέεται με την ελευθερία του κεφαλαίου να αναπτύσσεται, να εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη, να μακελεύει λαούς για τα κέρδη του. Και βασικά δεν υφίσταται σε έναν κόσμο διαρκούς 'κινητικότητας' χωρίς καμία σταθερά, ένα καθεστώς γενικευμένης ανασφάλειας, με βασικό συστατικό του σαξές στόρι του, τη μαύρη, ανασφάλιστη εργασία. Η καινούρια συνθήκη δεν είναι μια κατάστασης εξαίρεσης, αλλά κανόνας. Δεν είναι μια προσωρινή μπόρα, που θα τη διαδεχτεί ο ήλιος σε ένα γαλανό ουρανό, όσο εξακολουθούμε να θερμαίνουμε την καπιταλιστική μηχανή του κέρδους, που σωρεύει τα σύννεφα του πολέμου πάνω από το κεφάλι μας.

Η πραγματικότητα διαμορφώνει το φάσμα στο οποίο ελίσσεται το αστικό πολιτικό σύστημα, ακόμα και το "αριστερό άκρο" του, όπως στην περίπτωση της ΔΦΑ. Υπό "κανονικές (μεταπολιτευτικές) συνθήκες", η 'αριστερή κυβέρνηση' θα επιχειρούσε να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα μετριοπαθούς κεϊνσιανισμού, όπως το είχε χαρακτηρίσει ο Λαπαβίτσας, πχ ένα πρόγραμμα Θεσσαλονίκης ή έστω ένα παράλληλο πρόγραμμα, για να καταδείξουν τη 'διαφορετικότητά' τους. Αλλά αυτά κινούνται σε μια παράλληλη, εικονική πραγματικότητα.

Στις σημερινές συνθήκες, η ΔΦΑ είναι υποχρεωμένη να πνίγει την υποτιθέμενη διαφορετικότητά της στον πάτο του Αιγαίου και να βάζει τον εκπρόσωπό της να ξεφτιλίζεται, λέγοντας ότι οι Πακιστανοί πρόσφυγες δεν ήταν δεμένοι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ούτε με κανονικές χειροπέδες, αλλά με πλαστικές. Πάλι καλά δηλαδή που δεν είπε ότι ήταν kinky αξεσουάρ, με γουνάκια.

Ο πόλεμος, η φτώχεια, το ξερίζωμα των προσφύγων από τον τόπο τους, το ISIS έχουν έρθει για να μείνουν. Δεν είναι μια ουρανόπεμπτη κατάρα, για να δοκιμαστεί η πίστη μας, αλλά θανάσιμη απειλή, που δοκιμάζει τη δύναμή μας, την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε και να αντιδρούμε αποτελεσματικά στις νέες συνθήκες.

Αυτό διαμορφώνει αντίστοιχα και τη δική μας δράση, τα δικά μας πρακτικά καθήκοντα, που απαιτούν ευελιξία, νέες, ευφάνταστες μορφές, έξω από τα καθιερωμένα, έξω από τη ρουτίνα και τα γνωστά κουτάκια (μια εξόρμηση, μια αφισοκόλληση, μια πορεία, κτλ), που αν ήταν μια φορά ανεπαρκή κι αναποτελεσματικά (από μόνα τους)) στην προηγούμενη συνθήκη ισορροπίας, είναι εντελώς αναντίστοιχα με τη σημερινή συγκυρία. Κι αυτό δεν είναι ένα φαινόμενο της εποχής, που θα εκλείψει, για να επιστρέψουμε κάποτε στη συνηθισμένη μας καθημερινότητα, που μας περιμένει για επιβράβευση στο τέλος του τούνελ. Αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που χάνεις...

Πού είναι λοιπόν τα καλά νέα; Μα σε αυτό ακριβώς. Αν κάποιος θέλει να έχει μια κανονική ζωή, να έχει μια δουλειά, έναν ικανοποιητικό μισθό, ένα σπίτι, τις προϋποθέσεις να μπορεί να κάνει παιδιά, οικογένεια, να έχει σύνταξη στα γεράματα, παιδεία και υγειονομική περίθαλψη, να απολαμβάνει κάποιες ανέσεις, αυτά τα όνειρα θα μείνουν θερινής νυκτός στο σημερινό πλαίσιο της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Κι όποιος θέλει να τα κατακτήσει, πρέπει να παλέψει για την ανατροπή της.

Είναι δύσκολο; Οπωσδήποτε. Σαν μαραθώνιος σε ανήφορο. Αλλά είναι μονόδρομος, για να μη μας πάρει ο κατήφορος. Τρίτος, ίσιος δρόμος δεν υπάρχει.